លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថា កម្ពុជាបន្តចរចាព្រំដែនសមុទ្រជាមួយភាគីថៃ ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ជំហរទាមទារចំណែកកោះគជ់ជារបស់កម្ពុជាទេ។ មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងថា យន្តការចរចាតាមរយៈអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០១ រវាងរដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន ជាមួយត្រកូល ថាក់ស៊ីន កន្លងទៅ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់ទឹកដី ជាពិសេសចំណែកនៅលើកោះគជ់។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ហាក់ខឹងក្រុមគណបក្សប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស ដែលលោកថា តាមរករឿងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក អស់ពីរឿងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ងាកទៅរករឿងបញ្ហាព្រំដែនខាងលិចវិញម្ដង។
ថ្លែងក្នុងពិធីបញ្ចប់ការវាស់វែងដីធ្លីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធនៅខេត្តកំពង់ចាម នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លោកអះអាងថា មូលហេតុ ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមិនឆ្លើយតបក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសជុំវិញបញ្ហាកោះគជ់កន្លងមក ដោយសារគណៈកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជានៅបន្តចរចាជាមួយភាគីថៃទៅតាមផ្លូវច្បាប់ និងសន្តិវិធី ប៉ុន្តែលោកថាយន្តការចរចានេះមិនទាន់ឯកភាពគ្នានៅឡើយ ជុំវិញបញ្ហាព្រំដែនទឹកដែលកម្ពុជាទាមទារផលប្រយោជន៍នោះ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋជឿទុកចិត្តលើរដ្ឋាភិបាលបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំពោះការការពារបូរណភាពទឹកដី ដោយលោកអះអាងថាមិនធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជាមួយមិល្លីម៉ែត្រឡើយ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖«សួរថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យគេចេះមកយក អត់ទេ យើងដោះស្រាយ(បញ្ហាព្រំដែន)ការបន្សល់ទុកពីមុនមិនច្បាស់លាស់ យើងដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី គណៈកម្មាធិការព្រំដែន មន្ត្រីព្រំដែនរបស់យើងហ្នឹងក្បត់ជាតិឬក៏អី អត់ទេ គឺគាត់ស្រឡាញ់ជាតិ គាត់ខិតខំសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីចរចាមួយចំអាមទុកឱ្យ សួរថា ស្រឡាញ់តែអស់លោកនៅក្រៅប្រទេសទេឬអ៊ី?សួរថា អ្នកខាងក្នុងស្រុកអត់ស្រឡាញ់ជាតិទេអី ស្រឡាញ់ដូចតែគ្នាទេ ហើយយើងមិនត្រឹមតែតាមហ្វេសប៊ុកទេ គឺយើងធ្វើពិតការពារពិត»។
ក្រៅពីថ្លែងសារគំរាមកំហែងពលរដ្ឋ និងក្រុមប្រឆាំង ដែលឈឺឆ្អាលរឿងបញ្ហាទឹកដីនោះហើយ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនខុសពីលើកមុនៗ គឺលោកមិនបានបញ្ជាក់ជំហរទាមទារកោះគជ់ទេ។ ជំហរបែបនេះ គឺខុសពីមេដឹកនាំថៃទាំងឪពុក និងកូនត្រកូល ស៊ីណាវ៉ាត់ បានប្រកាសពីគោលជំហរច្បាស់ៗ ក្នុងការកាន់កាប់កោះគជ់ផ្ដាច់មុខ ព្រមទាំងចរចាយកប្រយោជន៍បន្ថែមទៀតលើតំបន់ដែលគេអះអាងថា «ត្រួតស៊ីគ្នា» ជាមួយកម្ពុជានោះទៀតផង។
ជាក់ស្ដែង ថ្មីៗ នេះ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ និងជាឪពុករបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃបច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Paetongtarn Shinawatra) គឺលោក ថាក់ស៊ី ស៊ីណាវ៉ាត់ (Thaksin Shinawatra) បានអះអាងថាកោះគជ់ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ថៃ ១លានភាគរយ ដោយគ្មានប្រទេសណា អាចដណ្ដើមកាន់កាប់បានឡើយ។ លោក ថាក់ស៊ី បកស្រាយឱ្យអ្នកជាតិនិយមថៃដឹងថាអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០១ (MOU44) ស្ដីពីការអភិវឌ្ឍរួមគ្នាសម្រាប់វិស័យធនធានថាមពល (OCA) ជាមួយកម្ពុជា គឺគ្រាន់តែជាការកំណត់ក្របខ័ណ្ឌសម្រាប់ការពិភាក្សាលើបញ្ហាមិនទាន់ដោះស្រាយនៅលើតំបន់ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃអះអាងថាជាតំបន់ «ត្រួតស៊ីគ្នា» ប៉ុណ្ណោះ និងមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធដល់អធិបតេយ្យដែនគោក និងកោះគជ់ឡើយ។
ទោះជាបែបនេះក្តី រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន វិញ ក្រៅពីលើកឡើងយន្តការចរចាព្រំដែនសមុទ្រជាមួយភាគីថៃមិនបានផ្លែផ្កានោះ ទាំងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ម៉ាណែត មិនដែលចេញមុខបដិសេធចំពោះការអះអាងរបស់មេដឹកនាំថៃនេះទេ។
ជុំវិញរឿងនេះ អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ថ្លែងថា បើសិនរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅបន្តចរចាចែកផលប្រយោជន៍ប្រេង និងឧស្ម័នជាមួយភាគីថៃនៅតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាផ្អែកលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០១ MOU44 នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់កោះគជ់។ ដូច្នេះលោកថា អ្វី ដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងនៅពេលនេះថា រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន មិនក្បត់ជាតិ ឬធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីនោះ ជាពាក្យសន្យាខ្យល់ បំភាន់ភ្នែកកុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរងើបតវ៉ាប្រឆាំងអំណាចគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន។ លោក អ៊ុំ សំអាន ផ្តល់យោបល់ថា បើសិនជារដ្ឋាភិបាលពិតជាមានឆន្ទៈការពារបូរណភាពទឹកដី និងចង់បញ្ជាប់ជម្លោះ ព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងដោយសន្តិវិធី ដើម្បីធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជឿទុកចិត្តមែននោះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបញ្ជាក់ជំហរទាមទារអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាយ៉ាងហោចពាក់កណ្ដាលនៅលើកោះគជ់ រួចហើយដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិជាដើម។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖«ការបកស្រាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បកស្រាយនេះលក្ខណៈបន្លំភ្នែកចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋស្ងប់ចិត្តតែប៉ុណ្ណោះឯង ដូច្នេះយើងមិនអាចទទួលយកបានទេ ហើយអ្វីដែលយើងចង់បាន គឺទីមួយ ត្រូវបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមានចំណែកនៅលើកោះគជ់ ទីពីរត្រូវបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាទាមទារអធិបតេយ្យនៅលើកោះគជ់ ទីបីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវប្ដឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិពីបញ្ហាកោះគជ់ គឺបីចំណុចហ្នឹងដែលយើងចង់បានពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បើសិនគាត់មិនអាចបញ្ជាក់បីចំណុចនេះទេ គឺយើងមិនអាចបញ្ឈប់ការទាមទារយកកោះគជ់មកវិញទេ»។
លោក អ៊ំ សំអាន បញ្ជាក់ថា អ្នកនិយមប្រជាធិបតេយ្យ និងអ្នកស្នេហាជាតិនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានា នៅលើពិភពលោក នឹងគ្រោងនាំគ្នាចេញធ្វើមហាបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំ នៅដើមឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជាដោយសន្តិវិធី និងស្របតាមគោលការណ៍ច្បាប់ ហើយបើសិនលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អសមត្ថភាពក្នុងដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ បញ្ហាទឹកដីត្រូវចុះចេញពីតំណែង។
អ្នកឃ្លាំមើលកម្ពុជា ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកសំណុំរឿងតំបន់ ដែលអះអាងថា «ត្រួតស៊ីគ្នា» នេះ ប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ គឺមិនហួសពេលនោះទេ ដើម្បីបញ្ចប់វិវាទដែនសមុទ្ររវាងកម្ពុជា និងថៃ ព្រមទាំងបង្ការជម្លោះប្រដាប់អាវុធកុំឱ្យកើតមានដូចកាលជម្លោះនៅប្រាសាទព្រះវិហារឆ្នាំ២០០៨៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។