លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បង្ហាញមុខថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈឡើងវិញនៅថ្ងៃនេះ បន្ទាប់ពីបានស្ងប់ស្ងាត់មួយរយៈ ដោយសារបញ្ហាសុខភាព និងហេតុផលដទៃទៀត។ លោកបានបញ្ចេញប្រតិកម្មឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាជាច្រើន តាំងពីរឿងផ្ទាល់ខ្លួនរហូតដល់រឿងប្រទេសជាតិ ជាពិសេសលោកសង្កត់ធ្ងន់រឿងច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មរបបរបស់លោក។ អ្នកវិភាគថា លោក ហ៊ុន សែន មិនចាំបាច់ឌឺដងឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទេ ព្រោះរបបក្រុងភ្នំពេញនឹងត្រូវរងទណ្ឌកម្មពីអាមេរិកដោយចៀសមិនរួច បើមិនព្រមស្តារស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនោះ។
អង្គុយនៅលើឆាកវេទិកាតែម្នាក់ឯងខ្ពស់ជាងនរណាៗទាំងអស់ លោក ហ៊ុន សែន ដែលមានវ័យជិត៧០ ឆ្នាំទៅហើយនោះ បានពន្យុះសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យបង្កើតច្បាប់ H.R ៥២៦ ឱ្យបានឆាប់ ដើម្បីបង្កកទ្រព្យសម្បតិ្ត និងហាមឃាត់មន្ត្រីរបស់លោក កុំឱ្យជាន់ទឹកដីអាមេរិក។ លោកនិយាយជំនួសមន្ត្រីរបស់លោកថា ក្រុមមន្ត្រីទាំងនោះគ្មានការចាំបាច់ណាមួយដែលត្រូវទៅសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកអះអាងថា លោកស្វាគមន៍ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិករឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ ប្រសិនបើរកឃើញថា មន្ត្រីរបស់លោកមានទ្រព្យសម្បត្តិតម្កល់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះលោកជឿជាក់ថា នោះជាទ្រព្យសម្បត្តិបានមកពីអំពើពុករលួយ។ ក្រៅពីនេះ លោកស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ កុំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីរឿងច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ ពីព្រោះច្បាប់នេះធ្វើឡើងសំដៅលើក្រុមមន្ត្រីរបស់លោកប៉ុណ្ណោះ មិនមែនសំដៅលើប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលឡើយ៖ «អ៊ីចឹងប្រជាជនខ្មែរ១៦ លាននាក់ មានប៉ះឯណា ? អត់មានអីប៉ះសោះហ្នឹង ហើយម៉េចក៏ភ័យម៉េស ? ហ៊ី ! វីវរហើយ គេដាក់ធ្វើច្បាប់ហ្នឹង វីវរហើយ ហើយមកដាក់ចំខ្ញុំ។ អើ ! ដាក់មក ហើយសូមរឹបអូសទៅ។ ( គេ ) ថាទ្រព្យសម្បតិ្ត គ្រាន់តែពូជអម្បូររបស់ ហ៊ុន សែន ត្រកូល ហ៊ុន មានជាង២ ពាន់លានដុល្លារ។ ខ្ញុំអំពាវនាវឱ្យអាមេរិក មិនចាំបាច់និយាយច្រើន កុំចាំបាច់ច្បាប់ចេញអី ដកហូតពីឥលូវទៅ»។
លោកថ្លែងបែបនេះ នៅក្នុងពេលលោកចុះទៅពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិ ដែលគេឱ្យឈ្មោះថា “មរតកតេជោ” នៅថ្ងៃទី២៩ កក្កដា។ សូមបើកវង់ក្រចកបន្តិចថា ពហុកីឡាដ្ឋាននេះ ថ្វីដ្បិតតែមានឈ្មោះថាជា “មរតកតេជោ” មែន បើតាមការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន វាជាគម្រោងរបស់ចិនទេ ហើយក៏ស្ថិតក្នុងភាពមិនច្បាស់ដែរថា តើជាលុយជំនួយ ឬក៏ជាកម្ចីឱ្យពិតប្រាកដ ព្រោះរបបក្រុងភ្នំពេញបានលាក់បាំងព័ត៌មានអំពីគម្រោងដែលមានតម្លៃរាប់រយលានដុល្លារនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន បានចុះទៅពិនិត្យការសាងសង់នេះ ជាមួយក្រុមមន្ត្រីរបស់លោក និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា លោក វ៉ាន វិនធៀន (Wang Wentian)។ ទំនងដោយសារតែទៅជាមួយតំណាងប្រទេសជាខ្នងបង្អែកបែបនេះហើយ ទើបបានជាលោកហាក់រៀបឫកឡើងចាងបន្តិច ដោយថ្លែងពន្យុះអាមេរិកឱ្យ ដាក់ទណ្ឌកម្មរបបរបស់លោកសាចុះសាឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែលោកហាក់បញ្ចេញឫទ្ធិតែពីដំបូងប៉ុណ្ណោះ ដោយក្រោយបន្តិចមក ស្រាប់តែលោកបានបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនដាក់ទណ្ឌកម្មលោក និងមន្ត្រីក្រោមឱវាទនោះឡើយ ដើម្បីកុំឱ្យល្អក់កករដល់ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ៖ «គេនិយាយថាច្បាប់នេះចេញមកហើយ កុនការហើយយើង កុនការហើយ ចឹងបានជាលោក ហ៊ុន សែន ថ្នាក់ដល់ភ័យ ថ្នាក់ដល់ឈឺដាក់អុកស៊ីសែន។ ចាំតើស ! ប៉ុន្តែ ហ៊ុន សែន នៅតែទៅអាមេរិក ទោះបីជាអាមេរិកមិនឱ្យ ហ៊ុន សែន ចូល។ ហ៊ុន សែន ចូលញូវយ៉ក ញូវយ៉កគឺជាបុរីអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំជឿថា រដ្ឋបាលលោកត្រាំ (Trump) លោកមិនល្ងង់ដល់ថ្នាក់រុញកម្ពុជា ដែលមានទំនាក់ទំនងការទូតចេញពីដៃរបស់ខ្លួនទេ»។
ច្បាប់ប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៩ ឬ H.R ៥២៦ កំពុងស្ថិតក្នុងដៃព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាអាមេរិកបានអនុម័តដោយគាំទ្រទាំងស្រុង កាលពីពាក់កណ្តាលខែកក្កដានេះ។
ពិតដូចបុរសខ្លាំងខាងប្រើអំពើហិង្សារូបនេះលើកឡើងមែន ច្បាប់នេះមានគោលបំណងដាក់ទណ្ឌកម្មរូបលោក និងមន្ត្រីគ្រាក់ៗ មួយចំនួនទៀត ដែលបានចូលដៃក្នុងការបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា មិនមែនសំដៅលើប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូលនោះឡើយ។ ប្រសិនបើច្បាប់នេះចូលជាធរមាន នោះសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិមន្ត្រីគ្រាក់ៗ មួយចំនួននៃរបបក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងនោះក៏រួមមានទាំងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផង ក្នុងករណីពួកគេមានទ្រព្យសម្បត្តិនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ បន្ថែមពីលើនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនផ្តល់ទិដ្ឋការដល់ក្រុមមេដឹកនាំរបបនេះ ដើម្បីជាន់ទឹកដីអាមេរិកឡើយ លើកលែងតែពួកគេទៅប្រជុំនៅអង្គការសហប្រជាតិនៅបូរីញូវយ៉ក (New York)។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ ថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនប្តូរជំហររបស់ខ្លួនក្នុងការបង្កើតច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មរបបក្រុងភ្នំពេញឡើយ ដរាបណារបបនេះមិនស្តារស្ថានការណ៍ស្រុកទេសឡើងវិញទេនោះ។ លោកជឿជាក់ថា ក្រុមមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញប្រាកដជាព្រួយបារម្ភរឿងច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ ក៏ប៉ុន្តែដោយសារជ្រុលក្បាលក្រពើទៅហើយ ទើបលោក ហ៊ុន សែន ខំប្រឹងបញ្ចេញឫកខែងរ៉ែងដាក់សហរដ្ឋអាមេរិកបែបនេះ៖ «លោក ហ៊ុន សែន គាត់បារម្ភខ្លាំងណាស់ មិនមែនមិនបារម្ភទេ ក៏ប៉ុន្តែគាត់គ្មានអ្វីនិយាយក្រៅតែពីប៉ុណ្ណឹង ពីព្រោះគាត់ជ្រុលផ្លូវធ្វើជាអ្នកខ្លាំង ប្រឈមទៅនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិលោកសេរី ដោយប្រើវិធីឃុបឃិតសម្ងាត់ជាមួយចិនក្នុងការយកកម្លាំងកងទ័ពចិន និងអាវុធចិនមកពង្រឹងអំណាចរបស់ខ្លួន»។
អ្នកវិភាគរូបនេះជឿថា ក្នុងរយៈពេលនៃការកាន់អំណាចជាង ៣០ឆ្នាំមកនេះ លោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីគ្រាក់ៗ ដទៃទៀត សុទ្ធតែបានក្លាយជាអ្នកមានទ្រព្យសម្បតិ្តមហាសាលទុកនៅធនាគារក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ កន្លងទៅ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក (Global Witness) បានរកឃើញថា ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន កំពុងក្ដោបក្ដាប់សេដ្ឋកិច្ចធំៗ របស់ជាតិ ដោយការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការរំលោភអំណាច និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាដើម។ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោកលាតត្រដាងថា គ្រួសារត្រកូល "ហ៊ុន" បានកាន់កាប់ផ្ទាល់ ឬដោយផ្នែកក្នុងក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ដែលមានដើមទុនចុះបញ្ជីជាង ២០០លានដុល្លារអាមេរិក ព្រមទាំងបានដាក់ភាគហ៊ុនជាមួយក្រុមហ៊ុនបរទេសជាច្រើនដែលរកស៊ីនៅកម្ពុជា។ អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះជឿជាក់ថា ទឹកប្រាក់ជាង ២០០លានដុល្លារនេះ គ្រាន់តែជាដើមទុនចុះបញ្ជីក្នុងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មប៉ុណ្ណោះ ដែលជាក់ស្តែងគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន មានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនជាងនេះទៅទៀត ដោយជ្រកក្រោមផ្លាកក្រុមហ៊ុនដទៃ ឬលាក់បាំងព័ត៌មានអំពីក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួន។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញអះអាងថា ប្រសិនបើច្បាប់ H.R ៥២៦ ចូលជាធរមានមែន នោះទ្រព្យមហាសាលមួយចំណែករបស់គ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន និងមន្ត្រីគ្រាក់ៗដទៃទៀត នឹងមិនអាចយកមកប្រើប្រាស់ដើម្បីចិញ្ចឹមគណបក្សកាន់អំណាចបានឡើយ ព្រោះប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិនឹងផ្អាកប្រតិបត្តិការដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទ្រព្យសម្បត្តិទាំងនោះ។
ងាកទៅលោក ហ៊ុន សែន ម្តងទៀតវិញ ក្រៅពីពន្យុះអាមេរិកឱ្យពន្លឿនច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មរបបរបស់លោកហើយ លោកក៏បានបន្តបដិសេធរឿងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជាដែរ។ លោកចាត់ទុកព័ត៌មានដែលថា កម្ពុជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាសម្ងាត់ជាមួយចិននោះ គឺជាការមួលបង្កាច់ និងថាកម្ពុជាគ្មានតម្រូវការឱ្យកងទ័ពចិនឈរជើងនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនឡើយ។ នៅក្នុងថ្ងៃនេះដែរ លោកទើបតែបានទម្លាយព័ត៌មានថា លោកបានផ្តល់ថវិកាដល់ក្រសួងការពារជាតិចំនួន ៤០លានដុល្លារអាមេរិកបន្ថែមទៀតលើទឹកប្រាក់ដែលមានស្រាប់ចំនួន ២៩០លានដុល្លារ ដើម្បីទិញអាវុធពីប្រទេសចិនមកពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពកម្ពុជា។
មេបក្សប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគ ជឿជាក់ថា លោក ហ៊ុន សែន ពិតជាមានការឃុបឃិតគ្នាជាសម្ងាត់ជាមួយក្រុងប៉េកាំង ទាក់ទងនឹងវិស័យយោធា ហើយមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញរូបនេះត្រូវការកម្លាំងយោធាចិនជាចាំបាច់ ដើម្បីរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួន និងប្រគល់អំណាចនេះឱ្យទៅកូនចៅជំនាន់ក្រោយបន្តទៅទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។