លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទៅដល់ចិនហើយ ក្នុងដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ បីថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី៩ ដល់ថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ។ លោកគ្រោងនឹងពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋាភិបាលចិនកុម្មុយនីស្ដ ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពដែកថែប និងចុះហត្ថលេខាលើឯកសារកិច្ចសហការមួយចំនួន។ ជុំវិញដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ អ្នកឃ្លាំមើលស្នើថា ទន្ទឹមរដ្ឋាភិបាលចង់រក្សាទំនាក់ទំនងល្អនឹងប្រទេសចិន កម្ពុជាក៏ត្រូវប្រកាន់គោលនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ និងរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចដែរ ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ។
ទាំងភាគីរដ្ឋាភិបាលចិន និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានលើកឡើងស្របគ្នាថា ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅប្រទេសចិននាពេលនេះគឺជាឆ្លុះបញ្ចាំងពីទំនាក់ទំនង«មហាមិត្តដែកថែបយូរអង្វែង»។ ក្រៅពីនេះ ពួកគេអះអាងថា វាក៏ជាឱកាសសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរមួយកម្រិតបន្ថែមទៀត ក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈ និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ ដើម្បីកសាងសហគមន៍វាសនាកម្ពុជាចិនរួមគ្នានាពេលអនាគត។
លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងប៉េកាំង (Beijing) នៅរសៀលថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ជាមួយគណៈប្រតិភូ និងមន្ត្រីកំពូលរបស់លោកជាច្រើនរូប។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះលោក ហ៊ុន សែន នឹងជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) និងប្រធានសភាតំណាងប្រជាជនចិនលោក លី ជាន ស៊ូ (Li Jianshu)។ មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរូបនេះ ក៏នឹងមានជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ខឺឈាង (Li Keqiang) ដើម្បីពិភាក្សាលើការបន្តរឹតចំណងមិត្តភាពទ្វេភាគី និងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយចំនួន។ កម្ពុជា និងចិនមិនទាន់បង្ហាញព័ត៌មានលម្អិតជុំវិញឯកសារ ដែលប្រទេសទាំងពីរចុះហត្ថលេខានៅឡើយទេ។
ជុំវិញដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅប្រទេសចិននេះ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសលោកខាងលិច ស្របពេលកម្ពុជាបានបង្កើនទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិនកាន់តែស៊ីជម្រៅ។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ពន្យល់ថា ទោះបីជាកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្ត និងកាន់តែស៊ីជម្រៅយ៉ាងណាក្ដី បើកម្ពុជាប្រកាន់ជំហរនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ និងឯករាជ្យ នោះកម្ពុជាក៏ទំនងអាចមានទំនាក់ទំនងល្អក្នុងការទាញផលប្រយោជន៍ពីមហាអំណាចនៃបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីដែរ។ ប៉ុន្តែ លោកថា បើកម្ពុជានៅតែបន្តបង្ហាញជំហរពឹងពាក់ចិន និងអនុវត្តនយោបាយការបរទេសបែបលម្អៀង ឬអព្យាក្រឹត្យដល់កម្រិតណានោះគឺអាស្រ័យលើអ្នកនយោបាយ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖«[កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ]ផលប្រយោជន៍ដែលអនុវត្តពេញលេញហ្នឹងនៅមិនទាន់ពេញលេញទេ។ ដូចជា កសិផលខ្មែរមួយចំនួនមិនអាចទៅទីផ្សារចិនផ្ទាល់ ដូចយើងត្រូវការទីផ្សារប្រទេសផ្សេងជិតខាង ដូចថាតាង៉ែនប៉ៃលិនជាដើម យើងជួបឧបសគ្គកន្លងមកដែរ។ ខ្ញុំត្រេកអរ តែមិនមានការបារម្ភពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងភាពល្អូកល្អិនរបស់កម្ពុជា និងចិនទេ ឱ្យតែកម្ពុជារក្សាបានជំហរនយោបាយកម្ពុជាឱ្យលក្ខណៈអព្យាក្រឹត្យ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកការអភិវឌ្ឍផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ចង់ឃើញកម្ពុជាអាចនឹងងាកចេញពីការពឹងផ្អែកចិន និងបញ្ចៀសពីឥទ្ធិពលចិន ប្រសិនបើមានរដ្ឋាភិបាលមួយប្រកាន់ជំហរនយោបាយដឹកនាំប្រទេសស្របតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីស៍។
លោក សេក សុជាតិ៖«កិច្ចការជាតិមិនមែនជាកិច្ចការរបស់អ្នកនយោបាយ ឬរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺជាកិច្ចការរួមរបស់អ្នកនយោបាយ ទាំងពលរដ្ឋរួមគ្នា ដូច្នេះហើយអ្នកនយោបាយគួរតែប្រើប្រាស់នូវសក្ដានុពល និងឧត្ដមភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីសម្រេចគោលដៅធានាបាននូវភាពយុត្តិធម៌ ត្រឹមត្រូវ និងមានតម្លាភាពនៅក្នុងសង្គម មិនមែនធ្វើនៅក្នុងផ្នែកណាមួយ ដែលសង្គម និងប្រជាពលរដ្ឋមើលឃើញថា មានភាពលម្អៀងទេ»។
បច្ចុប្បន្ន ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងចិនបានឈានដល់កម្រិតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ ក្រៅពីវិស័យពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ កសិកម្ម សន្តិសុខ ការពារជាតិ និងការទូត ភាគីទាំងពីរក៏បានជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ អប់រំ វប្បធម៌ ទេសចរណ៍ សុខាភិបាល និងឈានរហូតដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្នាក់មូលដ្ឋានទៀតផង។ កាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ ចិន និងកម្ពុជាបានព្រមព្រៀងគ្នាតម្រូវក្រសួងអប់រំកម្ពុជា ដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីរៀនភាសាចិននៅតាមគ្រឹះស្ថានមធ្យមសិក្សារដ្ឋចាប់ពីថ្នាក់ទី៧ រហូតដល់ថ្នាក់ទី១២ ថែមទៀតផង។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសលោក ជុំ សុន្ទរី និងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមលើដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅប្រទេសចិននេះបានទេនៅថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ។
ប៉ុន្តែ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន និយាយថា ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលអាចមានការស្នើសុំជំនួយតាមរយៈកម្ចីឥណទានពីប្រទេសចិននោះ គឺជាការរួមចំណែកក្នុងការកសាងអភិវឌ្ឍកម្ពុជាឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន។ លោកបន្ថែមទៀតថា លោក ហ៊ុន សែន ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន គឺតបតាមការអញ្ជើញរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ហើយមូលហេតុដែលកម្ពុជាពុំសូវទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅបណ្ដាប្រទេសលោកសេរី ដោយសារមេដឹកនាំនៃប្រទេសលោកខាងលិចពុំសូវមានការអញ្ជើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោក សុខ ឥសាន៖«មិនមែនដោយសារភាគីកម្ពុជាទេ ប្រសិនណាប្រទេសលោកខាងលិចដែលជាមិត្តដែរនោះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងទៅហើយ។ ដូចខ្ញុំថា អ៊ីចឹង ប្រសិនណាមានអញ្ជើញ ប្រសិនណាអត់អញ្ជើញឱ្យទៅម៉េចកើត?យើងទៅមិនដូចក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ដែលខំលាក់ខ្លួនក្នុងប្រទេសបារាំងទេ»។
ទោះបីយ៉ាងណា អ្នកវិភាគនយោបាយលោក គឹម សុខ ពិនិត្យឃើញថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សទៅប្រទេសចិននាពេលនេះ អាចជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការស្ទាបស្ទង់រដ្ឋាភិបាលចិន ក្នុងដំណើរការជួយគាំទ្រផែនការផ្ទេរអំណាចត្រកូល ហ៊ុន និងផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់កម្រិតណា។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកគឹម សុខ លើកឡើងថា ប្រសិនបើ ចិននៅតែបង្ហាញជំហរការពារអំណាចត្រកូលហ៊ុន គ្រប់កាលៈទេសៈ នោះសញ្ញានៃការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការថមថយនូវការបង្ក្រាបអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានឹងពុំគ្មានសញ្ញាវិជ្ជមានឡើយ។
លោក គឹម សុខ៖«ភាគីលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការចាំបាច់ណាស់ ដើម្បីស្ទង់ឱ្យដឹងនូវជំហរចិនថា តើចិនចេញមុខការពាររដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ ជាពិសេសការពារផែនការផ្ទេរអំណាចពីគាត់ទៅឱ្យកូនប្រុសរបស់គាត់ និងរដ្ឋាភិបាលកូនប្រុសរបស់គាត់នៅលើឆាកអន្តរជាតិដែរឬទេ។ទីបីខ្លឹមសារទំនាក់ទំនងយោធាវិញ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការស្ទង់ឱ្យដឹងថា នៅតែអាចទុកចិត្តចិនថា ចិននៅតែឈរជាមួយនឹងផែនការផ្ទេរអំណាច របស់គាត់ រដ្ឋាភិបាលកូនប្រុសរបស់គាត់ នៅគ្រប់កាលៈទេសៈដែរឬអត់»។
ស្របពេលលោក ហ៊ុន សែន បានទៅប្រទេសចិនប្រធានាធិបតីចិនបាននិយាយថា កម្ពុជាគឺជាមិត្តដែកថែបពិតប្រាកដ។ ជាមួយគ្នានេះ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង លើកឡើងថា ចិនក៏ជាខ្នងបង្អែកដ៏ធំសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងក្របខណ្ឌនៃទំនាក់ទំនងនៃទំហំពាណិជ្ជកម្មដែលកម្ពុជានាំផលិតផលទៅចិន។
ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជាចិនមានជាង ១ម៉ឺន ៤ពាន់លានដុល្លារ (១៤.៥០០លានដុល្លារ) នៅឆ្នាំ២០២២។ ចំណែក គិតត្រឹមដំណាច់ត្រីមាសទីពីរឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាជំពាក់បំណុលបរទេសជិត១ម៉ឺនលានដុល្លារ (៩.៧៤០,៥៨លានដុល្លារ)។ ក្នុងនោះបំណុលរដ្ឋស្ទើរតែពាក់កណ្ដាល គឺកម្ពុជាជំពាក់ «មិត្តដែកថែប» ចិន ដែលចំនួនប្រមាណ ៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។
អ្នកឃ្លាំមើលព្រួយបារម្ភថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅចិននារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយជាប់ៗគ្នា ស្ថានភាពបំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់ចិន ក៏បានកើនជាលំដាប់ដែរ ខណៈពួកគេមួយចំនួនចាត់ទុកការណ៍ដែលកម្ពុជាតែងទៅពឹងពាក់ចិន អាចជាយុទ្ធសាស្ត្រអន្ទាក់បំណុលធ្វើឱ្យកម្ពុជាវ័ណ្ឌកដកខ្លួនមិនរួច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។