ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលរត់ភៀសខ្លួនមកពីដែនដីកម្ពុជាក្រោមមករស់នៅកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ ប្រារព្ធទិវារំឭកខួប ៧៣ឆ្នាំ ដែលបារាំងបានផ្ទេរដែនដីកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងបំពាន នៅព្រឹកថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចូលរួម ១៣៨នាក់នៅទីក្រុងបាងកក (Bangkok )ប្រទេសថៃ (Thailand) បានជួបជុំគ្នាប្រារព្ធខួបគម្រប់ ៧៣ឆ្នាំ ដែលដែនដីកម្ពុជា ស្ថិតក្រោមអាណានិគមរបស់វៀតណាម។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ប្រារព្ធពិធីនេះឡើង គឺដើម្បីតបស្នងសងគុណដល់បុព្វបុរស ដែលបានពលីជីវិតចំពោះបុព្វហេតុជាតិ និងសាសនា ព្រមទាំងដាស់ស្មារតីកុលបុត្រខ្មែរគ្រប់រូប ឲ្យស្គាល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនបានច្បាស់។
ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមភៀសខ្លួននៅប្រទេសថៃម្នាក់ មកពីខេត្តឃ្លាំង លោកស្រី លី ស៊ីណាត អាយុប្រមាណ ៣០ឆ្នាំ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ក្នុងថ្ងៃនេះខ្មែរក្រោមគ្រប់រូបមានការឈឺចាប់ ពេលនឹកទៅដល់ដីកម្ពុជាក្រោមម្ដងៗ ព្រោះនៅទីនោះ ខ្មែរក្រោមបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាពសព្វបែបយ៉ាង។ លោកស្រីនៅតែរំពឹងទុកក្នុងចិត្តថា ថ្ងៃណាមួយដែនដីកម្ពុជាក្រោមនឹងប្រគល់មកឲ្យខ្មែរវិញមិនខាន។ លោកស្រីអំពាវនាវដល់កុលបុត្រ កុលធីតាខ្មែរទាំងអស់ ជាពិសេស ខ្មែរក្រោម ត្រូវខិតខំរៀនសូត្រឲ្យបានខ្ពស់ ព្រោះថា បើខ្មែរមានចំណេះដឹងគ្មានជាតិសាស្ត្រណាមួយមកបៀតបៀនបានឡើយ៖ «សម្រេចវាសនាដោយខ្លួនឯងគឺខ្មែរក្រោមអាចចូលរួមមតិ ឬក៏ចូលរួមផ្នែកនយោបាយឬក៏ចូលរួមគ្រប់សកម្មភាពក្នុងសង្គម ហើយជាពិសេសយើងចង់ទាមទារទឹកដីយើងមកវិញ»។
រីឯពលរដ្ឋភៀសខ្លួនខ្មែរក្រោមម្នាក់ទៀត មកពីខេត្តឃ្លាំង លោកស្រី ចៅ ធីសាច់ មករស់នៅប្រទេសថៃជាង ១០ឆ្នាំហើយ ឲ្យដឹងថា ក្រុមជនភៀសខ្លួនខ្មែរក្រោមនៅបាងកកនេះបានចាត់ចែងបុណ្យរំឭកខួបនេះ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ គឺដោយសារក្រុមខ្មែរក្រោមទាំងអស់មានការនឹករឭកដល់ស្រុកកំណើត និងមើលឃើញពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើយុវជនខ្មែរក្រោមណាដែលហ៊ានងើបឡើងតស៊ូមតិជាមួយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ទិវានេះគឺចង់ប្រាប់ឲ្យកូនចៅពួកគាត់ដែលរស់ឆ្ងាយពីស្រុកកំណើត ដឹងខ្លួនឯងជានរណា មានដើមកំណើតមកពីណា៖ «ទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិបង្កើតជាសមាគម។ ចង់បាននៅកម្ពុជាក្រោម វៀតណាមផ្តល់សិទ្ធិឥឲ្យខ្មែរក្រោមវិញ»។
គិតដល់ថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ គឺមានរយៈពេល ៧៣ឆ្នាំគត់ដែលអាណានិគមនិយមបារាំង បានកាត់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទៅឲ្យស្ដេចយួន បាវ ដាយ កាលពីឆ្នាំ១៩៤៩។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកខ្មែរក្រោមបានយកថ្ងៃទី៤ មិថុនា គឺជាទិវាចងចាំតៗ រៀងមក។
ចំណែកឯប្រធានក្រុមជនភៀសខ្លួនខ្មែរក្រោម លោក ឡឹម កែវសំណាង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ការប្រារព្ធទិវានេះ គឺជាសារមួយដាស់ទឹកចិត្តកុលបុត្រខ្មែរទាំងអស់ឲ្យខិតខំស្វែងយល់ពីច្បាប់ ដើម្បីតតាំងជាមួយវៀតណាម ព្រោះថាបើខ្មែរប្រើកម្លាំងបាយពិតជាមិនអាចឈ្នះគេទេ។ លោកបន្ថែមថា មានតែចំណេះវិជ្ជា សីលធម៌ និងគុណធម៌ទេ ដែលអាចឲ្យប្រជាជាតិយើងរឹងមាំទៅបាន ហើយនឹងខំបណ្ដុះបណ្ដាលទឹកចិត្តស្នេហាជាតិដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ឲ្យចេះឈឺឆ្អាលរឿងសង្គម ស្រឡាញ់បងប្អូន នោះជាតិខ្មែរនឹងគង់វង្ស៖ «ដើម្បីជាម្ចាស់ប្រទេសយើងជាអ្នកដើមកំណើត មិនមែនជាវៀតណាមទេ។ យើងត្រូវក្រោកឈរឡើងទាមទារអ្វីដែលយើងចង់បានដូចជាសិទ្ធិសេរីភាព ការអានអក្សរសាស្ត្រ និងការកសាងវត្តជាដើម ដែលវៀតណាមតែងតែហាមឃាត់ វៀតណាមហាមឃាត់ខ្មែរមិនឲ្យរៀនអក្សរសាស្ត្រ»។
នៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមក៏បានប្រារព្ធខួប ៧៣ឆ្នាំនៃការផ្ទេរដែនដីកម្ពុជាក្រោមទៅឲ្យវៀតណាម គ្រប់គ្រងដែរ ។ កម្មវិធីបានធ្វើឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញ មានវេទិកាពិភាក្សាផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការកៀបសង្កត់ផ្នែកសិទ្ធិសេរីភាព វប្បធម៌ អក្សរសាស្ត្រ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីរបស់មនុស្សជាតិ នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម។ កិច្ចពិភាក្សានេះ តំណាងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមល្បីៗ ក៏ស្វែងរកវិធីសាស្ត្រយ៉ាងណាឲ្យវៀតណាមគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម កុំឲ្យចាប់ចងយុវជនដែលទាមទារសិទ្ធិពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ព្រោះនាពេលកន្លងមកវៀតណាមបានចាប់សកម្មជនខ្មែរក្រោមដាក់គុកមានអតីតព្រះសង្ឃ លី ចិន្ដា ជាដើម។ ថ្មីៗ មានយុវជន យឿង ខាយ ដែលបានផ្សព្វផ្សាយសៀវភៅសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាមចាប់ដាក់ពន្ធនាគារដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។