មេធាវីការពារឱ្យមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រាប់ថា ការដែលតុលាការចេញដីកាកោះហៅពួកគាត់មានចំនួនច្រើន យ៉ាងហោចណាស់១២៥នាក់ក្នុងរយៈខ្លីបែបនេះ ធ្វើឱ្យមេធាវីនិងកូនក្ដីជួបការពិបាកក្នុងការរៀបចំខ្លួនដើម្បីចូលរួមសវនាការ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ ទន្ទឹមនេះមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនិងអ្នកធ្វើការងារសង្គមដែលត្រូវតុលាការកោះហៅថា នឹងចូលបំភ្លឺទោះគ្មានជំនឿនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ពីតុលាការក្ដី។
មេធាវីដែលតែងតែការពារក្ដីឱ្យមន្ត្រីនិងសកម្មជនបក្សប្រឆាំង លោក សំ សុគង់ ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ថា ក្នុងចំណោមមនុស្សជាង១២០នាក់ដែលត្រូវតុលាការកោះហៅឱ្យចូលបំភ្លឺថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ខាងមុខភាគច្រើនបានពឹងពាក់ឱ្យលោកធ្វើជាមេធាវីការពារក្ដី។ លោកមេធាវីឱ្យដឹងទៀតថា ពេលនេះមិនទាន់មានកូនក្ដីរបស់លោកណាមួយស្នើសុំពន្យារពេលចូលបំភ្លឺនៅឡើយទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានកូនក្ដីបួន ឬប្រាំករណីបានមកជួបលោកដើម្បីជជែកពីការត្រៀមខ្លួនចូលសវនាការ៖ «អ្នកដែលបានទទួលបានដីកាកោះហ្នឹងគាត់បានស្វះស្វែងពឹងពាក់រកមេធាវីជាពិសេសគាត់ពឹងពាក់ខ្ញុំឱ្យជួយការពារឱ្យពួកគាត់ ពួកគាត់ខ្លះទើបទទួលដីកាកោះពីម្សិលមិញខ្លះ ថ្ងៃនេះខ្ញុំគិតថា បើយើងនិយាយពីច្បាប់ពួកគាត់មិនអាចត្រៀមខ្លួន ឬពិគ្រោះដើម្បីតតាំងឬការពារខ្លួននៅចំពោះមុខតុលាការបានទេ»។
លោកមេធាវីត្អូញត្អែរថា តុលាការបានចោទប្រកាន់កូនក្ដីរបស់លោកសុទ្ធតែជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌធ្ងន់ៗ ប៉ុន្តែតុលាការមិនបានផ្ដល់ពេលវេលាច្រើនឱ្យកូនក្ដីលោកសម្រាប់ត្រៀមខ្លួននោះទេ ខណៈសំណុំរឿងនេះគឺទាមទារឱ្យមានការមេធាវីជួយការពារក្ដី។ លោកនិយាយទៀតថា ចំពោះការផ្ដល់ដីកាក៏តុលាការមិនបានផ្ដល់ដល់ដៃកូនក្ដីលោកនោះទេ ដោយភាគច្រើនសមត្ថកិច្ចបានយកដីកាទៅបិទទីស្នាក់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខណៈអគារនេះសព្វថ្ងៃគ្មានមើលថែ ឬរស់នៅ៖ «ការដែលគេយកទៅបិទនៅស្នាក់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាទីស្នាក់ការមួយត្រូវបានហាមឃាត់ដោយតុលាការដោយអាជ្ញាធរដែលគ្មានមនុស្សស្នាក់នៅនេះ ក៏មិនមានជាដីកាអីមានព័ត៌មានលម្អិតជាដីកាអមបង្ហាញបញ្ជីឈ្មោះលិខិតរបស់តុលាការប៉ុណ្ណោះ»។
នៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃអយ្យការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក សេង ហៀង បានចេញដីកាកោះជាបន្តបន្ទាប់កោះហៅមេដឹកនាំ មន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សយ៉ាងហោចណាស់ ១២៥នាក់ឱ្យចូលខ្លួនទៅបំភ្លឺនៅថ្ងៃទី២៦ វិច្ឆិកាដោយចោទប្រកាន់ពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងបទញុះញង់ឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។ សកម្មជនបក្សប្រឆាំងខ្លះដែលកំពុងភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសថា ពួកគេមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងដីកានេះទេ ព្រោះគ្មានជំនឿលើប្រព័ន្ធតុលាការសព្វថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែក៏មានមន្ត្រីគណបក្សនេះ និងអ្នកធ្វើការងារសង្គមដែលត្រូវតុលាការកោះហៅដែលអ្នកទាំងនោះកំពុងរស់នៅប្រទេសកម្ពុជាអះអាងថា នឹងចូលបំភ្លឺតាមការកោះហៅ។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រឆាំង និងជាប្រធានសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លោក ថាច់ សេដ្ឋា ដែលត្រូវតុលាការកោះហៅឱ្យដឹងថា តុលាការបានចោទប្រកាន់លោកពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងបទញុះញង់ឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៩។ លោក ថាច់ សេដ្ឋា សរសេរលើហ្វេសប៊ុកលោកថា ទោះក្នុងដីការបស់តុលាការសរសេរថ្ងៃកំណើតនិងអាសយដ្ឋានលោកខុសក្ដី ប៉ុន្តែលោកនឹងចូលបំភ្លឺនៅតុលាការនៅថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ លោកថា ការចូលបំភ្លឺនេះដើម្បីបង្ហាញពីភាពបរិសុទ្ធ ស្មោះត្រង់នឹងជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមសុំការបំភ្លឺបន្ថែមពីជំហរចុងក្រោយ និងការត្រៀមខ្លួនតតាំងតាមផ្លូវច្បាប់ពីលោក ថាច់ សេដ្ឋា នៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា តែមិនទទួលបានការឆ្លើយតបពីលោក ថាច់ សេដ្ឋា។
រីឯកញ្ញា សេង ធារី ជាមេធាវី និងជាស្ថាបនិកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំដើម្បីពលរដ្ឋខ្មែរដែលមិនមែនជាសមាជិករបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានតុលាការកោះហៅដែរនោះ បានកាត់សក់ខ្លួនចោល និងត្រៀមខ្លួនដើរចូលគុក បើត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនពេលចូលបំភ្លឺនៅតុលាការថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ ទោះកញ្ញាយល់ថា ការចោទប្រកាន់នេះគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ និងជាការបំភ្លៃការពិត ជាការគំរាមកំហែងធ្វើបាបដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងក្ដី៖ «ស៊ូចូលពន្ធនាគារហើយខ្ញុំរៀបខ្លួនស្រេចហើយបន្តិចទៀតខ្ញុំកាត់សក់ខ្លីជាងនេះទៀត ព្រោះខ្ញុំអត់ចង់មានចៃហើយខ្ញុំអត់ចង់ថែរក្សា ខ្ញុំចង់គិតតែអំពីការឆ្លើយតបការប្រយុទ្ធឱ្យប្រទេសយើងមានភាពរុងរឿងយើងអត់អាចចូលក្នុងរបបខ្មែរក្រហមទី២បានទៀតទេ»។
ទោះយ៉ាងណាអ្នកធ្វើការងារសង្គមមួយនេះ បានសរសេរអំពាវនាវតាមបណ្ដាញសង្គមនៅថ្ងៃទី២១ វិច្ឆិកា ដោយស្នើទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទាំងអស់លើកញ្ញាដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។
ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើមនុស្សទាំងអស់ដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីនៃសវនាការថ្ងៃទី២៦ វិច្ឆិកា។ អនុញ្ញាតឱ្យមានដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផ្សេងទៀត ដើម្បីបានមកដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ បើកបម្រាមធ្វើនយោបាយនិងផ្ដល់នីតិសម្បទាឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ។ ស្ដារឡើងវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា ចំណុចក្រោយមួយទៀតគឺស្នើដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់។
អ្នកវិភាគជើងចាស់លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ សរសេរលើហ្វេសប៊ុកលោកថា កញ្ញា សេង ធារី ដែលជាមេធាវីមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក កញ្ញាដឹងថា ជនជាប់ចោទមានសិទ្ធិទទួលបានការកាត់ទោសដោយតុលាការឯករាជ្យ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគរូបនេះ ចោទជាសំណួរថា បើតុលាការអត់ឯករាជ្យ តើកញ្ញា សេង ធារី ការពារខ្លួនយ៉ាងម៉េច? លោកបណ្ឌិតរម្លឹកថា មាត្រា ១៤ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយចែងថា ជនគ្រប់រូបត្រូវមានសិទ្ធិទទួលបានការកាត់ទោសដោយតុលាការឯករាជ្យ និងឥតលំអៀង។
តុលាការកម្ពុជារងការចោទប្រកាន់ថា ស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិគណបក្សកាន់អំណាច និងបានបម្រើនយោបាយគណបក្សនេះក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើគណបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀតៗទៀត។ គណបក្សប្រឆាំង តែងតែហៅតុលាការនៅកម្ពុជា ថា ជាតុលាការតេឡេ ដែលចាំតែស្ដាប់បញ្ជាពីលោក ហ៊ុន សែន។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត មាស នី សង្កេតឃើញថា ការកោះហៅមន្ត្រី សកម្មជន និងអ្នកធ្វើការងារសង្គមទាំងក្រុម អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទិដ្ឋភាពនយោបាយសំខាន់ៗពីរគឺការប្រកាសវិលចូលស្រុកលើកទី២របស់លោក សម រង្ស៊ី ឬក៏អាចជាការបញ្ចប់ជម្លោះសាច់រឿងនយោបាយរ៉ាំរ៉ៃនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។