មេធាវីការពារក្តីឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្នើសុំទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ជួយចេញលិខិតបង្គាប់ទៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស អាចវិលចូលកម្ពុជាវិញ ដើម្បីតតាំងក្តីក្នុងតុលាការ។ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ នឹងបើកសវនាជំនុំជម្រះសំណុំរឿងថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្ក្រោះជាតិ ចាប់ពីសប្ដាហ៍ក្រោយតទៅ។
មេធាវីការពារក្តីឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក សំ សុគង់ មានប្រសាសន៍ថា ជំហរកូនក្តីរបស់លោក គឺចង់ចូលរួមសវនាការដោយផ្ទាល់តាមនីតិវិធីច្បាប់ ប៉ុន្តែប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល មិនដកបម្រាម និងលុបចោលវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យពួកគេអាចវិលចូលកម្ពុជាវិញបានទេ កូនក្តីលោកនឹងមិនអាចបង្ហាញវត្តមានក្នុងតុលាការតាមដីកាកោះហៅបាន ឡើយ។ លោក សំ សុគង់ បន្តថា ទោះបីជាអវត្តមានកូនក្តីរបស់លោកក៏ដោយ ក៏លោកនឹងទៅចូលរួមសវនាការដែលគ្រោងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃ១១ ខែវិច្ឆិកា ខាងមុខ ដើម្បីលើកឡើងអំពីផ្លូវច្បាប់ អំពីសិទ្ធិនិងគោលបំណងកូនក្តីរបស់លោកដែលចង់វិលចូលតតាំងក្តីក្នុងតុលាការ។ មេធាវីរូបនេះ បញ្ជាក់ថា វត្តមានរបស់ជនជាប់ចោទ ឬជនត្រូវចោទនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់ខ្លួន គឺជានីតិវិធីមួយដ៏សំខាន់នៅក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ ដូច្នេះតុលាការគួរតែសម្របសម្រួលឲ្យកូនក្តីរបស់លោក អាចវិលចូលប្រទេសវិញដោយគ្មានការរារាំង៖ « ការដែលតុលាការកោះហៅកូនក្តីខ្ញុំទាំងអស់គ្នា តែបែរជាមាន បម្រាបនេះ គឺជាការមួយរាំងស្ទះនូវការប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ជនដែលត្រូវចោទឬជនជាប់ចោទហ្នឹង ដូច្នេះខ្ញុំនឹងព្យាយាមស្នើសុំទៅចៅក្រម ឬក៏តុលាការដើម្បីឲ្យមានការចូលរួមឲ្យបានពេញលេញ ឬ ចូលរួមក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ នៅពេលសវនាការជំនុំជម្រះដើម្បីឲ្យគាត់ទទួលបានការ កាត់ក្តីមួយដោយត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌។ ខ្ញុំនឹងស្នើសុំឲ្យខាងតុលាការសំណើ ឬចេញលិខិតអីមួយទៅខាងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យពួកគាត់ចូលរួមសវនាការសម្រាប់ថ្ងៃអនាគតទៀត »។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ គ្រោងបើកសវនាការជំនុំជម្រះសំណុំរឿងឧបឃាតរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំសង្គ្រោះជាតិចំនួន០៩ រូប ក្នុងនោះក៏រួមទាំងលោក សម រង្ស៊ី ផងដែរ នៅថ្ងៃទី១១ វិច្ឆិកា សប្ដាហ៍ក្រោយនេះ។ ដោយឡែក នៅថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា តុលាការនឹងជំនុំជម្រះរឿងក្តីមួយទៀត ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ដែលជាសំណុំរឿងចាស់ពាក់ព័ន្ធនឹងផែនការវិលត្រឡប់ចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី កាលពីឆ្នាំ២០១៩។ សំណុំរឿងទីពីរនេះ មានថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសរុប៥៩ នាក់។
ទោះជាយ៉ាងណា តុលាការ មិនបានបង្គាប់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល បញ្ឈប់ការរាំងខ្ទប់ដំណើរវិលចូលស្រុក របស់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើយ។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក គុជ គីមឡុង និងលោក អ៊ី រិន្ទ ព្រមទាំងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បានទេ ដោយទូរស័ព្ទចូល ពុំមានអ្នកទទួល។
រីឯប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏មិនទទួលទូរស័ព្ទដែរ នៅថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ប៉ុន្តែលោក បានប្រាប់អាស៊ីសេរីកាលពីថ្ងៃទី៣ វិច្ឆិកាថា រដ្ឋាភិបាល មិនអាចលូកដៃក្នុងរឿងតុលាការបានទេ ហើយក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរតែទាក់ទងជាមួយតុលាការ ដើម្បីស្វះស្វែងរកមធ្យោបាយវិលចូលប្រទេសដោយខ្លួនឯង ដើម្បីតតាំងក្តីក្នុងតុលាការ ។ លោក បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើមានបញ្ជាពីតុលាការឲ្យបើកផ្លូវសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងនោះរដ្ឋាភិបាលនឹងស្ដាប់តាម៖ « ជារឿងធម្មតាទេ អ្នកស្វែងរកយុត្តិធម៌ គឺមានតែស្ថាប័នតុលាការទេ ជាអ្នកបង្គាប់បញ្ជា »។
ក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អះអាងថា ពួកគេនឹងវិលទៅតតាំងក្ដីក្នុងតុលាការភ្លាម ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ក្លាហានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ដឹកពួកគេវិលទៅកម្ពុជាវិញ ផ្ដល់សុពលភាពលើលិខិតឆ្លងដែនដែលក្រសួងការបរទេសបានលុបចោល និងសរសេរលិខិតទៅប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ជាពិសេសប្រទេសថៃ ឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចចេញចូលបាន។
ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ថ្លែងក្នុងវេទិកាអ្នកស្តាប់អាស៊ីសេរី នៅយប់ថ្ងៃទី៦ វិច្ឆិកាថា ការដែលតុលាការចេញដីកាកោះហៅលោក និងសហការរីឲ្យបង្ហាញខ្លួននៅចំពោះមុខតុលាការជាកំហិត ប៉ុន្តែបន្តបិទច្រកមិនឲ្យពួកលោកចូលកម្ពុជានេះ គឺជាល្បែងបាយឡុកបាយឡរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបំភាន់ភ្នែកមហាជនថា ពួកលោក ជាមនុស្សមានទោស៖ « ចង់ចាប់ពួកយើង ពេលពួកយើងចូលឲ្យចាប់ ស្រាប់តែមិនឲ្យពួកយើង ចូលប្រទេសឲ្យឃើញថា ពួកគាត់ ( រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ) ខ្លាចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែរស់រវើក កម្លាំងប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែផុលផុសដដែល ក្នុងទឹកចិត្តចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ ហើយគ្មានគណបក្សណាដែលដឹកនាំចលនាឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ ក្រៅពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ »។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ ចាត់ទុកថាសំណុំរឿងនេះជាការអនុវត្តច្បាប់នោះ គួរតែអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកនយោបាយប្រឆាំងវិលចូលកម្ពុជា ដើម្បីតតាំងក្តីក្នុងតុលាការ ព្រោះជារឿងចាំបាច់ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៖ « ទិដ្ឋភាពនយោបាយ ច្រើនតែឃើញអ្នកនយោបាយដោះស្រាយគ្នាតាមរបៀបនយោបាយក្នុងការចរចាក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយណាមួយ ហើយកន្លងមកនេះ គឺ សំណុំរឿងមួយចំនួនដែលជាប់ក្នុងតុលាការ ក៏មានការដោះលែងដែរ នៅពេលស្ថានភាពនយោបាយ ត្រូវរ៉ូវគ្នា ឬធូរស្រាលទៅ »។
ចាប់តាំងពីលោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសវិលចូលកម្ពុជាសាជាថ្មីម្ដងទៀតមក គឺតុលាការស្ទើរគ្រប់រាជធានី ខេត្ត បានសើរើសំណុំរឿងចាស់ៗ និងកោះហៅពួកគេឱ្យចូលរួមក្នុងសវនាការជាបន្តបន្ទាប់។ ចាប់តាំងពីខែមករាមក អាជ្ញាធរបានចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាង ២០នាក់ ហើយដោយចោទប្រកាន់ពួកគេពីបទ រួមគំនិតក្បត់ជាតិ ញុះញង់ឱ្យយោធិនមិនស្ដាប់បង្គាប់ និងញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរនៅក្នុងសង្គម។ ក្រៅពីនេះ សកម្មជនជាច្រើននាក់ទៀតបានរងការវាយដំបណ្ដាលឲ្យរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ហើយគ្មានករណីណាមួយនាំជនល្មើសមកផ្ដន្ទាទោសនោះទេ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសថា ក្រុមមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេស កំពុងរៀបចំគម្រោងមាតុភូមិនិវត្តន៍ ជាលើកទី២ និងប្ដេជ្ញាវិលត្រលប់ឲ្យទាល់តែបាន ទោះបីជាមានរាំងខ្ទប់ពីរបបក្រុងភ្នំពេញក៏ដោយ ដើម្បីទៅសង្គ្រោះប្រជាធិបតេយ្យ និងស្ដារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។