គណបក្សប្រឆាំងលើកឡើងថា ដើម្បីធានាឯករាជ្យភាពជាតិ រដ្ឋាភិបាលគួរបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងការប្រកួតប្រជែងនយោបាយដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លើកឡើងថា ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលគួរពង្រឹងភាពឯករាជ្យជាតិ ដោយយកស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ជាជាងបន្តធ្វើនយោបាយយកខ្មែរគ្នាឯងធ្វើជាសត្រូវ។
គណបក្សប្រឆាំងលើកឡើងថា ប្រសិនបើគ្មានការប្រកួតប្រជែងនយោបាយដោយត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ទេនោះ កម្ពុជានឹងប្រឈមវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែខ្លាំង ហើយអាចនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ឯករាជ្យភាពជាតិ ក្នុងពេលខាងមុខ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក គីមសួរ ភីរិទ្ធ លើកឡើងថា លោកគាំទ្រចំពោះការប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ហើយលោកក៏គាំទ្រចំពោះការតាំងចិត្តរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលថានឹងលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី លោកថា ការបោះឆ្នោតដោយគ្មានវត្តមានគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលមានអ្នកគាំទ្រប្រមាណ ២លាននាក់នោះ មិនមែនជាការបោះឆ្នោតដោយត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នោះឡើយ។
លោក គីមសួរ ភីរិទ្ធ៖«គណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាគណបក្សប្រជែងដ៏សំខាន់ មានសក្ដានុពល មានក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាង២ពាន់នាក់ ត្រូវបានគេបិទឱកាសមិនឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែង អ៊ីចឹងនេះ តើមានកន្លែងណាដែលយើងគិតថាវាសេរី ហើយកន្លែងណាគិតថាវាយុត្តិធម៌សម្រាប់គណបក្សនយោបាយ? អ៊ីចឹងខ្ញុំសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង ពិនិត្យបើកឱកាសឱ្យគណបក្សទាំងអស់ដែលបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់ហើយនោះ មានលទ្ធភាពអាចនឹងចូលរួមប្រកួតប្រជែង ទោះបីមានលក្ខណៈកំហុសបច្ចេកទេស បន្តិចបន្តួចយ៉ាងណាក៏ដោយ»។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងថា ដើម្បីធានាឱ្យឯករាជ្យជាតិឱ្យកាន់តែរឹងមាំ លោកនឹងដឹកនាំប្រទេស តាមរយៈការអនុវត្តគោលនយោបាយបញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១ឱ្យបានជោគជ័យ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖« ការពារសន្តិភាព ការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី និងការពាររាល់សមិទ្ធផលនៃសង្គមជាតិឱ្យបានគង់វង្សស្ថិតស្ថេរ ទី២ កសាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជារដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដ៏ជឿនលឿន និងរឹងមាំ ដោយផ្អែកលើច្បាប់ មានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនប្រកបដោយចិរភាព និងសមធម៌ ប្រជាជនមានជីវភាពសម្បូរសប្បាយ សុខដុមរមនា ប្រកបដោយកិត្តិយស សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស»។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងសារយ៉ាងដូច្នេះ ក្នុងពេលប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិ នៅខាងមុខព្រះបរមរាជវាំងនៅចំពោះមុខអង្គព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទនរោត្តម សីហមុនី នាថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា។ ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិគម្រប់៧០ឆ្នាំនេះ មានអ្នកចូលរួមប្រមាណ១ម៉ឺននាក់ រួមមាន ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មន្ត្រីអង្គទូតពីបណ្ដាប្រទេសនានា និងសិស្សានុសិស្សផងដែរ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនត្រូវភ្ជាប់ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ដែលជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះបាទ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ជាមួយនឹងការដឹកនាំរបស់លោក និងឪពុករបស់លោកនោះឡើយ។ លោកថា ដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដឹកនាំប្រទេសតាមបែបផ្ដាច់ការ ដើម្បីការពារអំណាចគ្រួសាររបស់ខ្លួន ដូច្នេះប្រទេសកម្ពុជាមិនត្រឹមតែប្រឈមការបាត់បង់ឯករាជ្យជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋក៏កាន់តែលំបាក។
លោក គឹម សុខ៖«ហ៊ុន ម៉ាណែត កុំចេះតែនិយាយពាក្យឯករាជ្យជាតិដោយមិនមើលស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ឯករាជ្យពិតប្រាកដ លុះត្រាណាតែរដ្ឋាភិបាលនោះ ហ៊ានអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសខ្លួន ដោយខ្លួនឯង។ ការសម្រេចចិត្តនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច អប់រំវប្បធម៌ ការទូត មិននៅក្រោមឥទ្ធិពលវៀតណាម ឬក៏នៅក្រោមឥទ្ធិពលចិន ដូចដែលឃើញសព្វថ្ងៃហ្នឹង បែបហ្នឹងមិនឯករាជ្យនោះទេ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន មានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពឯករាជ្យភាពជាតិមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យភាពពិតប្រាកដ។ លោកបន្តថា ដើម្បីបង្ហាញពីឆន្ទៈពិតប្រាកដ ក្នុងការលើកកម្ពស់ឯករាជ្យជាតិ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរតែបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងអនុវត្តស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងការធានាអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន ជាជាងធ្វើនយោបាយការបរទេសលំអៀងទៅរកប្រទេសណាមួយ។
លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន៖«អ៊ីចឹងបើកាលណារដ្ឋាភិបាលចង់ការពារ និងធានានូវឯករាជភាព គឺត្រូវឱ្យពលរដ្ឋចូលរួមថែរក្សាការពារនីតិរដ្ឋ ចុងក្រោយអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើដើម្បីធានាដល់ឯករាជ្យរបស់ខ្មែរ គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធានាអព្យាក្រឹត្យភាពអចិន្ត្រៃយ៍របស់ខ្លួនដូចបានសន្យាក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺកម្ពុជាបើកាលណាលំអៀងទៅចិន នោះវៀតណាមនឹងលើកទ័ពមកវាយ ហើយវៀតណាមនឹងប្រកាសថា មកសង្គ្រោះខ្មែរ ដូចទសវត្ស ៥០ ដល់ ៩០។ អ៊ីចឹង ពេលណាក៏វៀតណាមថាមករំដោះខ្មែរដែរ ប៉ុន្តែរំដោះពេលណាក៏វៀតណាមមិនចេញទៅវិញ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា ការធ្វើនយោបាយការបរទេសលំអៀងទៅរកប្រទេសចិន នឹងមិនអាចនាំឱ្យកម្ពុជាមានឯករាជ្យភាពជាតិរឹងមាំនោះឡើយ ខណៈកម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងបំណុលវ័ណ្ឌក ដែលនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។