ពលរដ្ឋខ្មែរនៅអូស្រ្តាលី (Australia) កូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត គ្រោងធ្វើបាតុកម្មដាក់ញត្តិ និងធ្វើការជួបជុំសម្ដែងមតិរម្លឹកខួប ២៩ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ទីតាំងបាតុកម្ម ដែលពួកគេគ្រោងធ្វើគឺមុខស្ថានទូតចិនប្រចាំប្រទេសពួកគេរស់នៅ ដោយចោទប្រកាន់ថា ចិនកំពុងសាងសង់មូលដ្ឋានយោធាលើទឹកដីកម្ពុជា ផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ទាក់ទឹងនឹងគម្រោងធ្វើបាតុកម្មនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថា បាតុករលំអៀងទៅរកអាមេរិកជ្រុល។
ខ្មែរនៅក្រៅស្រុកលើកឡើងស្រដៀងគ្នាថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងបារីស ២៣ តុលា មិនបានត្រឹមត្រូវ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាងាកទៅរកចិនខ្លាំង នឹងអាចធ្វើឲ្យកម្ពុជាជួបវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរនាពេលខាងមុខ។
តំណាងពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីលោក អ៊ិន ហេមរា ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា ខ្មែររស់នៅប្រទេសនេះនឹងទៅជួបជុំគ្នានៅទីក្រុងកង់បេរ៉ា (Canberra) ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ដែលជាថ្ងៃខួបលើក២៩ នៃសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីសដើម្បីធ្វើបាតុកម្មនៅមុខស្ថានទូតចិន។ លោក អ៊ិន ហេមរា ឱ្យដឹងទៀតថា ខ្លឹមសារសំខាន់ៗ នៃការទាមទារគឺប្រាប់ទៅប្រទេសចិនឱ្យគោរពឯករាជ្យភាពកម្ពុជានិងត្រូវគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសត្បិតប្រទេសចិនក៏ជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយដែរនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ៖ «សំខាន់ជាងនេះទៅគឺប្រទេសខ្មែរមិនចង់មានវត្តមានយោធាបរទេសយើងដឹងស្រាប់ហើយហាក់ដូចជាមានព័ត៌មានថាមានយោធាចិនអីចឹង។ យើងផ្ញើសារថា ខ្មែរយើងជាប្រទេសឯករាជ្យដែលយើងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើង»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) នឹងធ្វើបាតុនៅមុខស្ថានទូតចិនប្រចាំប្រទេសនេះនៅថ្ងៃទី២៣ តុលា។ អនុប្រធាននៃចលនាប្រជាធិបតេយ្យសង្គ្រោះជាតិនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង លោក ម៉ាត់ វណ្ណនី ឱ្យដឹងថា គោលបំណងនៃការទាមទារនេះគឺប្រាប់ទៅចិនឱ្យបញ្ឈប់ការឈ្លានពានកម្ពុជា និងមិនត្រូវកសាងមូលដ្ឋានយោធាលើទឹកដីកម្ពុជាឡើយ។ លោកថា គោលបំណងសំខាន់មួយទៀត គឺស្នើឱ្យអ្នកប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបង្រួបបង្រួម ដើម្បីរួមគ្នាទាមទារឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា៖ «សូមបងប្អូនជួបជុំគ្នាម៉ោង ១១ព្រឹក ហើយម៉ោង ១២ យើងចាប់ផ្ដើមសកម្មភាពដ្បិតថ្ងៃស្អែកថ្ងៃសុក គឺជាថ្ងៃធ្វើការ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា បងប្អូនលះបង់មួយថ្ងៃសុំថៅកែទៅមកចូលរួមទាំងអស់គ្នា»។
បាតុករខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុន (Japan) វិញក៏នឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជាដែរ។ ប្រធានចលនាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំប្រទេសជប៉ុន លោក ហៃ វណ្ណា មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមបាតុករនឹងទៅជួបជុំតវ៉ាមុខស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅប្រទេសជប៉ុន នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ខាងមុខនេះដើម្បីបង្ហាញពីការមិនពេញចិត្តនិងប្រឆាំងដាច់ខាត ចំពោះវត្តមានចិននៅកម្ពុជា ដែលគេសង្ស័យថា កំពុងប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនគ្របដណ្ដប់មកលើដែនអធិបតេយ្យរបស់ខ្មែរ និងយកកម្ពុជាជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ខ្លួន។ លោកថា ជាពិសេសក្នុងកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្នរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងមានភាពលម្អៀងទៅរកមហាអំណាចចិនដែលនាំហានិភ័យដល់សន្តិសុខតំបន់៖ «ចិនបញ្ចូលឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អ៊ីចឹងយើងយកថ្ងៃហ្នឹងទៅប្រាប់ពិភពលោក ជាពិសេសចិនហ្នឹងតែម្ដងគោរពនូវអ្វីដែលខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាហ្នឹង»។
ប្រធានក្រុមការងារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំប្រទេសថៃនិងជាអ្នកធ្វើការងារជាមួយពលករចំណាកស្រុកប្រទេសនេះលោក លី រតនរស្មី ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា ដោយសារថ្ងៃទី២៣ ខែតុលាចំថ្ងៃធ្វើការដូច្នេះអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងពលករនៅប្រទេសនេះជួបជុំរម្លឹកខួប ២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ដែលជាថ្ងៃឈប់សម្រាក។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា តាមគម្រោងមានចូលរួមច្រើនរយនាក់ដើម្បីប្រាប់ទៅរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន គោរពកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទើបប្រទេសកម្ពុជាមានសន្តិភាព មានការអភិវឌ្ឍ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដែលឈានទៅបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយសព្វថ្ងៃនេះ៖ «នៅប្រទេសកម្ពុជាក្ដីសូមឱ្យនូវកិច្ចព្រមព្រៀង២៣តុលាហ្នឹងហើយកុំឱ្យចេះតែនាំគ្នាបំភ្លៃហើយមានការចង់លុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព២៣តុលាហ្នឹង»។
ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ជាខួប ២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយភាគីខ្មែរ ៤ក្រុម កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដោយមានតំណាងមកពី ១៩ប្រទេសចូលរួមដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត ដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសន័រវេស (Norway) ស្នើទៅពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមប្រទេសនានា ធ្វើបាតុកម្មតាមប្រទេសពួកគេរស់នៅតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីជួបជុំរម្លឹកខួប ២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះធ្វើឱ្យខ្មែរគ្រប់ភាគីអង្គុយតុចរចាគ្នា។ លោកក៏ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យងាកមកជជែកជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើងវិញ៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសហ្នឹងធ្វើឱ្យខ្មែររួបរួមគ្នា ខ្មែរគ្រប់ភាគីអាចអង្គុយជជែកគ្នាបាន។ កិច្ចព្រមព្រៀងហ្នឹងមានលក្ខណទូលំទូលាយណាស់ជាលក្ខណអន្តរជាតិដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ចូលរួមជាសាក្សីចូលរួមចុះហត្ថលេខា » ។
ទាក់ទងនឹងបាតុកម្មខ្មែរនៅបរទេសនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ យល់ថា ការដែលមានការចោទប្រកាន់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាងាកទៅរកចិនព្រោះក្រុមអ្នកទាមទារនៅក្រៅប្រទេសទាំងនេះមាននិន្នាការងាកទៅសហរដ្ឋអាមេរិកជ្រុល។ នៅពេលចោទសួរទាក់ទងការចោទប្រកាន់ពីករណីមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជាអ្នកនាំពាក្យរូបនេះថា ការចោទរឿងមូលដ្ឋានយោធាចិននេះ គឺជាបេសកម្មវាយប្រហាកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ៖ «ក្រសួងការពារធ្លាប់បំភ្លឺហើយត្រង់ថា អ្នកខ្លះមានបេសកកម្មក្នុងការវាយប្រហាកម្ពុជា ទោះបីបង្ហាញការពិតនាំទៅមើលការពិតក៏គេមិនអាចជឿដែរ ព្រោះជាបេសកកម្មវាយប្រហាកម្ពុជា»។
ផ្ទុយពីការអះអាងនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទៅកាន់ប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងមានកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ខុសច្បាប់ជាមួយចិន។ គណបក្សនេះបន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន រំលោភព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដោយអនុញ្ញាតឱ្យយោធាចិនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ខេត្តព្រះសីហនុ ធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធាចិន។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏មានការព្រួយបារម្ភថា ការសាងសង់កំពង់ផែ ព្រះលានយន្តហោះ និងឧទ្យាននៅខេត្តកោះកុង ដែលការសងសង់នេះមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការសាងសង់ដូចប្រទេសមួយចំនួនដែលជំពាក់បំណុលចិនវ័ណ្ឌក។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្នើប្រទេសហត្ថលេខីនៃព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសរួមគ្នាជាមួយពលរដ្ឋកម្ពុជាច្រានចោលវត្តមានមូលដ្ឋានយោធាចិនលើទឹកដីកម្ពុជា និងស្នើឱ្យមានការកោះប្រជុំជាបន្ទាន់មួយនៃបណ្ដាប្រទេសហត្ថលេខីព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីពង្រឹងការអនុវត្តឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវស្មារតីនៃព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។