សកម្មជនសង្គមវ័យក្មេង គង់ រ៉ៃយ៉ា ត្រូវបានរបបក្រុងភ្នំពេញចាប់ដាក់ពន្ធនាគារចំនួនពីរដង តែនៅមិនខ្លាចរិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងរក្សាឆន្ទៈបន្តធ្វើការងារសង្គមដដែល។ តើយុវជនរូបនេះ មានដំណើរជីវិត និងសេចក្តីក្លាហានបែបណាខ្លះ?
មនុស្សមួយចំនួន បានស្គាល់យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា ថា ជាយុវជនបដិវត្តន៍ពណ៌ ឬជាយុវជន កែម ឡី និយម ។ គេស្គាល់ដូច្នេះ ព្រោះ គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺជាយុវជនដំបូងគេ ដែលបានជាប់ពន្ធនាគារចំនួនពីរលើក។ លើកទី១ ដោយសារតែលោកប្រកាសលើហ្វេសប៊ុក (Facebook) ថា នឹងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្លាស់ប្ដូររបបលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃណាមួយ និងលើកទី២ ដោយសារតែលោកប្រកាសលក់អាវយឺត ដែលមានរូប និងទស្សនៈលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដូចគ្នា។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានសម្រេចដោះលែង លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន កាលពីថ្ងៃទី២៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ដោយសារតែមានសម្ពាធពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ តុលាការ ហាមលោកមិនឱ្យចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបង្ហាញខ្លួននៅមុខតុលាការជារៀងរាល់ខែ មិនឱ្យផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ មិនឱ្យធ្វើសកម្មភាព ឬនិយាយស្តី ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ និងត្រូវសហការជាមួយតុលាការជានិច្ច។ លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ថា អ្វីដែលលោកខ្លាចនោះ គឺការបាត់បង់ឱកាសចូលរួមជួយសង្គមជាតិ៖ «ខ្ញុំគិតថា ការចាប់ខ្លួនខ្ញុំ ប្រហែលជាមិនមែនដោយសារខ្ញុំលក់អាវ កែម ឡី ទេ ប៉ុន្តែដោយសារខ្ញុំបញ្ចេញមតិរិះគន់ទៅលើរដ្ឋាភិបាលច្រើន ដូច្នេះទើបគេចង់សងសឹក ទើបគេចង់បំផ្លាញយុវជនដែលហ៊ានក្រោកឈរហើយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែមិនខ្លាចជាប់គុក និងមិនខ្លាចស្លាប់ទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំគ្រាន់តែព្រួយបារម្ភខ្លាចមិនបានធ្វើការងារបម្រើសង្គមជាតិបាន»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា បានបង្ខំចិត្តចាកចោលប្រពន្ធកូនទៅរស់នៅឯក្រៅប្រទេសមួយរយៈ ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាព និងអាចមានឱកាសបន្តធ្វើកិច្ចការងារសង្គមតទៅទៀត។ លោក អះអាងថា បើលោក មិនគេចខ្លួនមួយរយៈសិនទេ គឺមិនយូរមិនឆាប់ អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ នឹងចាប់ខ្លួនលោកទាំងគ្មានកំហុសម្តងទៀត ។ បច្ចុប្បន្ន យុវជនរូបនេះ កំពុងរស់នៅក្នុងបន្ទប់ជួលតូចចង្អៀតក្នុងអគារដ៏ចំណាស់មួយ៖ «សុវត្ថិភាពគឺជារឿងសំខាន់ដែលអាចធ្វើឱ្យយើងមានលទ្ធភាពបន្តសកម្មភាពជួយសង្គមយើងបាន។ ខ្ញុំមករស់នៅប្រទេសថៃម្នាក់ឯងទេ ដោយសារទីនេះលំបាកណាស់ ព្រោះត្រូវចំណាយខ្ពស់។ រាល់ថ្ងៃខ្ញុំត្រូវស្ថិតក្នុងបន្ទប់ជួលនេះប្រមាណពី ២២ទៅ ២៣ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃៗ ហើយខ្ញុំចេញទៅហូបបាយតែម្ដងគត់ក្នុង ១ថ្ងៃ»។
លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា កើតនៅឆ្នាំ១៩៩១ ក្នុងត្រកូលកសិករក្រីក្រមួយនៅក្នុងស្រុកកងមាស ខេត្តកំពង់ចាម។ លោកគឺជាកូនទី៨ ក្នុងចំណោមបងប្អូន ៩នាក់។ យុវជនមាឌធំក្រអាញរូបនេះ ដំបូងឡើយ លោកគឺជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដូចឪពុករបស់លោកដែរ ប៉ុន្តែគាត់ទើបតែស្លាប់នៅមុនពេលលោកជាប់ពន្ធនាគារលើកទី២។ បន្ទាប់មកលោក បានចាប់ផ្តើមចូលរួមធ្វើកិច្ចការងារសង្គម ដោយស្ម័គ្រចិត្តចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣៖ «នៅពេលខ្ញុំចូលប្រឡូកការងារសង្គមកាន់តែច្រើន ខ្ញុំកាន់តែឃើញភាពអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ដូចជាការប្លន់ដីធ្លីនៅសហគមន៍បឹងកក់ វាយកម្ទេចផ្ទះសម្បែងពលរដ្ឋនៅបុរីកីឡា សំបុកចាប តំបន់ដីក្រហមជាដើម។ ខ្ញុំឃើញអ៊ីចឹងទៅគិតថា សង្គមយើងអយុត្តិធម៌ខ្លាំង ហើយក្នុងនាមជាយុវជន ខ្ញុំគួរតែចូលរួមចំណែកខ្លះ។ ខ្ញុំបានចូលរួមជាមួយយុវជនខ្មែរមហានគរ ធ្វើសកម្មភាពចម្រុះ ដូចជាចូលតវ៉ាជាមួយអ្នករងគ្រោះដីធ្លីនៅភ្នំពេញនិងមកពីតាមបណ្ដាខេត្ត យើងចូលរួមការពារ បរិស្ថាននៅព្រៃអារ៉ែង និងដឹកនាំបាតុកម្មប្រឆាំងស្ថានទូតយួន ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីនាំពាក្យស្ថានទូតយួន អះអាងថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាទឹកដីរបស់ប្រទេសវៀតណាម តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ»។
ការចូលប្រឡូកក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ និងសង្គមនេះ គឺនៅពេលលោកមកបន្តការសិក្សានៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ដោយសារតែអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ចាប់លោកដាក់ ពន្ធនាគារចំនួនពីរលើក ធ្វើឱ្យលោកមិនអាចបញ្ចប់ការសិក្សាតាមក្តីប្រាថ្នាបានទេ៖ «តាមពិតទៅ ខ្ញុំចប់បាក់ឌុបតាំងពីឆ្នាំ២០១១ តែខ្ញុំអត់មានលទ្ធភាព បន្តការសិក្សាភ្លាមៗទេ។នៅពេលខ្ញុំចាប់ផ្ដើមការសិក្សានៅចុងឆ្នាំ២០១៣ គឺខ្ញុំបានប្រឡងធ្លាក់ ឆ្នាំទី១នៅសកលវិទ្យាល័យន័រតុន ហើយបន្ទាប់មកនៅឆ្នាំ២០១៥ ខ្ញុំបានចូលរៀនឆ្នាំទី១ នៅសកលវិទ្យាល័យ ខេមរៈ ប៉ុន្តែត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនរឿងបង្ហោះសារបដិវត្តន៍ពណ៌។ ពេលចេញពីពន្ធនាគារវិញ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ខ្ញុំ បានបន្តការសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជាឆ្នាំទី១ ប៉ុន្តែត្រូវបានអាជ្ញាធរ ចាប់ខ្លួនម្តងទៀតរឿងលក់អាវបណ្ឌិតកែម ឡី ។ ខ្ញុំរៀនបានត្រឹមតែឆ្នាំទី១ រហូតដដែលចំនួន៣សកលវិទ្យាល័យ។
យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា បានជាប់ពន្ធនាគារលើកទីមួយរយៈពេល១ឆ្នាំ ៦ខែ ចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ដល់ថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧។ ក្រោយចេញពីពន្ធនាគារ យុវជនរូបនេះ នៅតែបន្តធ្វើការងារសង្គម ដូចជាបន្តយុទ្ធនាការ''១០០រាត្រី''របស់បណ្ឌិតកែម ឡី ចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមព្រំដែន តាមកោះ ចុះការពារព្រៃឈើ និងបានបើកបណ្ណាល័យមួយដាក់ឈ្មោះថា បណ្ណាល័យបណ្ឌិត កែម ឡី។ អ្នក កែម ឡី និយមរូបនេះ អះអាងថា ការបើកបណ្ណាល័យនេះ ដើម្បីរម្លឹកពីវីរភាពបណ្ឌិត កែម ឡី និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការអាននៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែបណ្ណាល័យ មួយនេះ បានបិទទៅវិញចំពេលរបបក្រុងភ្នំពេញរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរ ដោយសារតែពេលនោះ អាជ្ញាធររាប់សិបនាក់ បានឡោមព័ទ្ធបណ្ណាល័យ និងព្រមានចាប់ខ្លួនលោក បើនៅតែបន្តបើកបណ្ណាល័យនេះ។
នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៨ អតីតអ្នកទោសមនសិការរូបនេះ បានរៀបការជាមួយនារីម្នាក់ឈ្មោះ សុខ ស្រីនិច ជាកូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមរស់នៅខេត្តសៀមរាប ហើយសព្វថ្ងៃនេះ ពួកគេមានកូនស្រីម្នាក់អាយុជាង១ឆ្នាំហើយ។ ក្រោយរៀបការ ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះ ពុំមានជីវភាពធូរធារទេ។ ពួកគេ បានជួលផ្ទះស្នាក់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងបានបន្តរកស៊ីលក់ក្រម៉ា លក់ទឹកឃ្មុំធម្មជាតិ ព្រមទាំងលក់អាវមានរូប និងទស្សនបណ្ឌិតកែម ឡី ដើម្បីចង់រក្សាកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមដ៏ល្បីរូបនេះ។ លោកថា ការលក់អាវនេះ មានការគាំទ្រខ្លាំងពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ហើយលោកមិនបានគិតសោះថា គ្រាន់តែការលក់អាវនេះ ធ្វើឱ្យសមត្ថកិច្ចក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ខ្លួនលោកជាមួយកូនស្រីទើបតែអាយុ ៦ខែ និងភរិយា ព្រមទាំងបងប្អូនបង្កើត ២នាក់ទៀត កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ នោះឡើយ៖ «ខ្ញុំនឹកស្មានមិនដល់ថា ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបញ្ជាដោយលោក ស ថេត ឱ្យចាប់ខ្លួនខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសារទេ។ ខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងមែនទែន នៅពេលអធិការខណ្ឌសែនសុខ ប្រាប់ថា ចាប់ខ្លួនខ្ញុំដោយសារលក់អាវបណ្ឌិត កែម ឡី។ ថ្ងៃនោះ វេលាម៉ោង៩ព្រឹក ខ្ញុំកំពុងគេងលែងជាមួយកូន និងប្រពន្ធក្នុងផ្ទះជួល ស្រាប់តែកម្លាំងស៊ីវិល សម្រុក ចូលចាប់ខ្លួនខ្ញុំទាំងកម្រោលដោយគ្មានដីកា។ រឹតតែឈឺចាប់ទៀត គឺចាប់ទាំងកូនខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសារដែលពួកគាត់អត់ដឹងរឿងអីសោះ»។
ថ្វីបើកម្ពុជាមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលធានាសេរីភាពដល់ ពលរដ្ឋទាំងពីរភេទ ឱ្យចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ និងសង្គមយ៉ាងណាក្តី ក៏ត្រូវគេសង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន អនុវត្តផ្ទុយពីខ្លឹមសារច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិមួយនេះ។ ប្រទេសលោកសេរី និងអង្គការអន្តរជាតិធំៗ មានអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស យូមែន រ៉ៃវច្ឆត៍ (HRW) និងអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporter Without Border) ហៅប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានតែសំបក ដែលគណបក្សកាន់អំណាចប្រើប្រាស់តុលាការ កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងគុកច្រវាក់ ជាឧបករណ៍ក្នុងការបង្ក្រាបសំឡេងប្រឆាំង ឬរិះគន់។
ប្រពន្ធរបស់លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺលោកស្រី សុខ ស្រីនិច រៀបរាប់ថា លោកស្រី ជួបការលំបាកច្រើន នៅពេលប្តីជាប់ពន្ធនាគារ និងបន្ទាប់មករស់នៅបែកខ្ញែកគ្នាទៀត ប៉ុន្តែលោកស្រី មិនដែលខកចិត្ត និងមិនដែលស្នើសុំឱ្យលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ឈប់ធ្វើការងារសង្គមម្ដងណាទេ។ សព្វថ្ងៃនេះ លោកស្រី ខំប្រឹងបន្តរកស៊ីលក់ដូរក្រម៉ា និងទឹកឃ្មុំធម្មជាតិបន្តពីប្ដី ដើម្បីជីវភាព៖ «ខ្ញុំអត់ដែលបង្ខំចិត្តប្តីរបស់ខ្ញុំឱ្យឈប់រឿងការងារសង្គមទេ ព្រោះអ្វី ដែលគាត់ធ្វើនោះអត់ខុសទេ។ ខ្ញុំក៏ជាអ្នកដែលឈឺឆ្អាលនឹងរឿងសង្គមដែរ។ រាល់សកម្មភាពដែលប្តី របស់ខ្ញុំធ្វើគឺត្រឹមត្រូវ ហើយខ្ញុំគាំទ្រ។ គ្រាន់តែថា គាត់ធ្វើនេះ គឺអាចខាងគេ ( រដ្ឋាភិបាល ) ថា ប៉ះពាល់អ៊ីចឹងទៅ។ ប្តីខ្ញុំជាមនុស្សម្នាក់ដែលហ៊ាននិយាយនូវការពិត ហើយអត់និយាយការពារទេ»។
លោកស្រី សុខ ស្រីនិច បន្ថែមថា បើប្តីរបស់លោកស្រី មិនភៀសខ្លួនទេ គឺក្រុមចារកិច្ចរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តតាមដាន ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមិនឱ្យប្តីរបស់លោកស្រីរស់នៅសុខស្ងប់ឡើយ ដូចដែលពួកគេកំពុងធ្វើចំពោះអ្នកផ្សេងទៀត ដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។
បើទោះជាកម្ពុជាមិនមានសង្គ្រាមបាញ់ប្រហារគ្នាដូចលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើកឡើងមែន ក៏សព្វថ្ងៃមានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើន ដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកំពុងរស់នៅភៀសខ្លួន ព្រាត់ប្រាសគ្រួសារយ៉ាងលំបាកនៅឯក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចចេញពីការចាប់ខ្លួន និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ។ អ្នកភៀសខ្លួនទាំងនោះភាគច្រើនជាសកម្មជនបក្សប្រឆាំង សកម្មជនសង្គម និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងអ្នកសារព័ត៌មាន។ ចំណែកអ្នករស់នៅក្នុងស្រុក ដែលមាននិន្នាការនយោបាយផ្សេងពីបក្សកាន់អំណាចវិញ ប្រឈមនឹងសុវត្ថិភាព ផ្ទាល់ខ្លួន។ ប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ មន្ត្រីមូលដ្ឋាននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១៥នាក់ ដែលនៅមានភក្ដីខ្ពស់ចំពោះបក្សខ្លួន ត្រូវជនមិនស្គាល់មុខលបវាយប្រហារពីក្រោយខ្នងឱ្យរងរបួសយ៉ាងដំណំ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចមិនដែលចាប់បានជនល្មើសណាម្នាក់ឡើយ រហូតមកដល់ពេលនេះ។
ប្រធានចលនាមាតាធម្មជាតិ ជាជនជាតិអេស្ប៉ាញ ដែលនិយាយភាសាខ្មែរយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវីតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson) និយាយថា លោកបានស្គាល់ គង់ រ៉ៃយ៉ា ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នៅពេលយុវជនរូបនេះ បានទៅចូលរួមសកម្មភាពតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅស្ទឹងអារ៉ែង ដែលវិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុនស៊ីណូហាយដ្រូ (Sinohydro) របស់ប្រទេសចិន ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជង្រុកធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះធំបំផុតចុងក្រោយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ សកម្មភាពតវ៉ាប្រឆាំងដ៏ខ្លាំងក្លាកាលណោះ បានធ្វើឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសផ្អាកគម្រោងសាងសង់វារអគ្គិសនីនោះក្នុងឆ្នាំ២០១៥៖ «ក្នុងយុទ្ធនាការសង្គ្រោះអារ៉ែងកាលនោះ គឺ គង់ រ៉ៃយ៉ា មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងការលក់អាវរូបក្រពើ ដើម្បីឱ្យយុទ្ធនាការរបស់យើងល្បី និងដើម្បីបានលុយសម្រាប់ការតស៊ូមតិ។ ការលះបង់របស់គាត់កាលនោះ គឺច្រើនសម្បើមមែនទែន។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំ ត្រូវបណ្ដេញចេញពីកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ក៏ពួកយើងនៅតែមានទំនាក់ទំនងគ្នាដែរ។ ខ្ញុំយល់ថា គាត់ គឺជាយុវជនដែលមានសក្ដានុពលក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន និងពេលអនាគត»។
លោក អាឡិច បន្តថា ចំណុចអវិជ្ជមានរបស់យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺការពិបាកធ្វើការងារជាក្រុម ប៉ុន្តែលោកថា នៅក្នុងសង្គមមួយ ដែលនៅមានការគំរាមកំហែង និងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះអ្នកបញ្ចេញមតិរិះគន់ យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា នៅតែមានសេចក្ដីក្លាហានទាំងការនិយាយ និងសកម្មភាព ព្រមទាំងចូលចិត្ត លះបង់ពេលវេលា កម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្ត ក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការផ្សេងៗដើម្បីផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិ៖ «យើងឃើញថា គាត់ជាប់ពន្ធនាគារ២ដង សរុបទាំងអស់ ជាង២ឆ្នាំ ដោយគ្មានកំហុសដោយគ្មានបទល្មើសគឺជាការលះបង់មួយ ហើយមកដល់ពេលនេះ ទោះបីជាមានប្រពន្ធមានកូនក្តី ក៏គាត់នៅតែតស៊ូ។ ខ្ញុំទើបតែជួបសន្ទនាជាមួយគាត់ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ ហើយគាត់ប្រាប់ថា គាត់ចង់ធ្វើការងារសង្គមអស់មួយជីវិតតែម្ដង ដើម្បីប្រឆាំងនឹងភាពអយុត្តិធម៌ ដោយសន្តិវិធី ។នេះគឺជាគំរូល្អមែនទែន ព្រោះយើងឃើញថា ធម្មតាយុវជនខ្លះដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារម្តង ហើយពេលចេញមកវិញគឺគាត់ខ្លាច ហើយឈប់ធ្វើការងារសង្គមតែម្ដង ប៉ុន្តែគង់ រ៉ៃយ៉ា មិនដូច្នេះទេ»។
មកដល់ពេលនេះ ទោះបីជា គង់ រ៉ៃយ៉ា កំពុងរស់នៅភៀសខ្លួន និងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកក្តី ក៏លោក មិននៅស្ងៀមទេ។ ក្រៅពីអានសៀវភៅ លោកកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការថ្មីមួយជាមួយយុវជន ប្រមាណ១០០នាក់ផ្សេងទៀត ដើម្បីបញ្ឈប់ការបង្ហោះគ្រឿងស្រវឹងនៅលើហ្វេសប៊ុក ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា៖ «ឫសគល់នៃបញ្ហាប្រទេសកម្ពុជា គឺខ្វះការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋផ្លាស់ប្ដូរការគិត និងចូលរួមទាំងអស់គ្នា ព្រោះពលរដ្ឋខ្មែរយើងដឹងថា កម្ពុជា មានបញ្ហាអីខ្លះ ប៉ុន្តែពួកគាត់ខ្វះភាពក្លាហានក្នុងការចូលរួមសកម្មភាពទាំងអស់នេះ។ ខ្ញុំគិតថា ការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងច្រើនលើសលប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ជាមូលហេតុធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានភាពអាត្មានិយមដែរ។ យើងត្រូវប្រកាន់យកទស្សនៈលោកបណ្ឌិត កែម ឡី មកដាក់ខ្លួនយើងថា '' ទោះបីជាអ្នកមិនធ្វើអ្វីសោះ ក៏គង់តែរងគ្រោះដែរ គ្រាន់តែមិនទាន់ដល់វេនអ្នក ' ។ ទស្សនៈនេះច្បាស់មែនទែនថា សព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនតែអ្នកប្រឆាំងទេគឺអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន ក៏ពួកគេសុទ្ធតែជួបបញ្ហាដូចគ្នា»។
អាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា លើកទី២ នៅថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៩ គឺ១ថ្ងៃមុនខួប៣ឆ្នាំនៃឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី។ កំហុសតែ១គត់របស់លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺការបោះពុម្ពអាវយឺត ដែលមាន ចារអក្សរថា «បើអ្នកមិនធ្វើអ្វីសោះ ក៏គង់នឹងរងគ្រោះដែរ គ្រាន់តែមិនទាន់ដល់វេនអ្នកប៉ុណ្ណោះ»។
ព្រះរាជអាជ្ញាចោទលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ពីបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ដែលអាចប្រឈមជាប់ពន្ធនាគារពី៦ខែទៅ២ឆ្នាំ និងពិន័យជា ប្រាក់ ១លានរៀល ទៅ៤លានរៀល។ ទោះជាយ៉ាងណា បន្ទាប់ពីមានសម្ពាធពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ តុលាការបានដោះលែងលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ននៅថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ក្រោយពីឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលជិត ៥ខែ។ សកម្មជនសង្គមរូបនេះ ទាមទារឱ្យមានការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានមូលដ្ឋានទៅលើរូបលោក។
លោកមានក្តីស្រមៃ ចង់ឃើញប្រទេសកម្ពុជាមានយុត្តិធម៌ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។