សហរដ្ឋអាមេរិកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បើកលំហនយោបាយឡើងវិញ និងគោរពសិទ្ធិសេរីភាព ប្រជាពលរដ្ឋ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដន្ទាទោសថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង៩ នាក់ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ២០ឆ្នាំ ដល់ ២៥ឆ្នាំ។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ការផ្ដន្ទាទោសនេះ ជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ ហើយស្នើឱ្យស្ថានទូតអាមេរិក កុំជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា សោកស្ដាយចំពោះការផ្ដន្ទាទោសថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ៩នាក់ ដែលពួកគេខ្លះក៏ជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំងផងដែរ។ ស្ថានទូតគូសបញ្ជាក់ថា ការផ្ដន្ទាទោសនេះ ជាផ្នែកមួយនៃការកាត់ទោសទ្រង់ទ្រាយធំជាបន្តបន្ទាប់លើអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើឡើងដោយខ្វះមូលដ្ឋានច្បាប់។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី (Patrick Murphy) សរសេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមធ្វីតធ័រ (Twitter) នៅថ្ងៃទី១ មីនាថា ការផ្ដន្ទាទោសក្រុមមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជានេះ គឺជារឿងគួរឱ្យសោកស្ដាយ ដោយសារតែកង្វះខាតនីតិវិធីត្រឹមត្រូវ។ លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា បើកលំហនយោបាយឡើងវិញ និងអនុញ្ញាតឱ្យគ្រប់តួអង្គអាចចូលរួមនយោបាយ និងបញ្ចេញសំឡេងរបស់ពួកគេបាន។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក ឆាដ រ៉ូដេម៉ាយអ៊ើ (Chad Roedemeier) ប្រាប់អាស៊ីសេរីបន្ថែមតាមអ៊ីមែល (E-mail) នៅថ្ងៃទី២ មីនាថា សហរដ្ឋអាមេរិកលើកទឹកចិត្តដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យការពារសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងការចងក្រងជាសមាគម ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ សហរដ្ឋអាមេរិកអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ឱ្យបោះជំហានប្រកបដោយអត្ថន័យឆ្ពោះទៅបើកលំហនយោបាយ និងសិទ្ធិពលរដ្ឋ ឈានទៅរកការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតសភាឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិក លោក ឆាដ រ៉ូដេម៉ាយអ៊ើ សង្កត់ធ្ងន់ថា សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងការចងក្រងជាសមាគម សិទ្ធិប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី សារព័ត៌មានសេរី សង្គមស៊ីវិលសកម្ម និងភាពអត់ធ្មត់ចំពោះទស្សនៈផ្ទុយ សុទ្ធសឹងតែជាធាតុផ្សំដ៏សំខាន់នៃអភិបាលកិច្ចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដន្ទាទោសថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ៩នាក់ដោយកំបាំងមុខ កាលពីថ្ងៃទី១ មីនា ពីបទ «ឧបឃាត» ពាក់ព័ន្ធនឹងការប៉ុនប៉ងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ តុលាការបានផ្ដន្ទាទោសលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទីបក្សសង្គ្រោះជាតិឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២៥ឆ្នាំ និងអនុប្រធានគណបក្សពីរនាក់ គឺអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ និងលោក អេង ឆៃអ៊ាង ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២២ឆ្នាំ។ រីឯតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតផ្សេងទៀត រួមមាន អ្នកស្រី ជូឡុង សួមួរ៉ា លោក នុត រំដួល លោក ឡុង រី លោក ហូរ វ៉ាន់ លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ និងលោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ វិញ តុលាការបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារម្នាក់ ២០ឆ្នាំ។
ទាក់ទងការផ្តន្ទាទោសថ្នាក់ដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនេះ សមាជិក និងជាអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន មានប្រសាសន៍ថា នេះជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ ហើយមេធាវីជនជាប់ចោទមានសិទ្ធិប្តឹងទាស់ការសម្រេចនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ស្ថានទូតអាមេរិក នឹងមិនមានឥទ្ធិពលលើតុលាការកម្ពុជាឡើយ៖ « ចង់ឱ្យតុលាការធ្វើអ៊ីចេះ ធ្វើអ៊ីចុះ អាហ្នឹងគឺជាសិទ្ធិរបស់អាមេរិក ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលយើងមិនអាចធ្វើតាមចិត្តចង់បានរបស់អាមេរិកទៅជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងតុលាការនៅកម្ពុជាទេ ពីព្រោះនៅកម្ពុជាយើងមានអំណាចឯករាជ្យភាពពីគ្នារវាងសភា រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ » ។
ទោះជាបែបនេះក្តី អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយមើលឃើញថា ការបកស្រាយរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលលើសំណុំរឿងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនេះ មិនអាចធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិជឿជាក់បានឡើយ។
អ្នកឯកទេសខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ សាស្ត្រចារ្យ ឯម សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ដំណើរការក្តីលើក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំបក្សប្រឆាំងកន្លងមក ប្រព្រឹត្តទៅដោយមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ។ លោកថា តុលាការមិនបានបង្ហាញភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់អំពីពិរុទ្ធភាពរបស់អ្នកទាំងនោះហើយក៏មិនបើកផ្លូវឱ្យពួកគេ វិលចូលកម្ពុជាដើម្បីតតាំងក្តីក្នុងតុលាការដែរ។ លោកយល់ថា ការផ្តន្ទាទោសនេះ ជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយបិទផ្លូវក្រុមមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង មិនឱ្យវិលមកឆាកនយោបាយកម្ពុជាវិញ៖« ជាទិសដៅរបស់គណបក្សប្រជាជន គឺរៀបចំសម្រាប់អ្នកដឹកនាំវ័យក្មេងជំនាន់ក្រោយ គេចូលរួមប្រកួតដោយអវត្តមានបក្សប្រឆាំង។ ហើយកាលណា បើមានការលើកឡើងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ កម្ពុជាមិននៅក្នុងរូបភាពមួយល្អសម្រាប់បរិយាកាសប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សទេ។ ដូច្នេះកម្ពុជាប្រហែលជារងនូវការរើសអើងខាងនយោបាយការបរទេស និងទំនាក់ទំនងខាងពាណិជ្ជកម្មហើយ » ។
លោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា ការផ្ដន្ទាទោសពួកលោកនេះ គ្មានន័យអ្វីឡើយ ព្រោះជារឿងនយោបាយ។ លោកជឿថា សហគមន៍អន្តរជាតិ នឹងដាក់សម្ពោធរបបលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យវិលត្រឡប់មករកការចរចា ដើម្បីឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានវិលទៅចូលរួមការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
ក្រៅពីសំណុំរឿងឧបឃាតនេះ តុលាការបានចោទប្រកាន់សមាជិក និងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងជាង ១០០នាក់ទៀត ពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់។ តុលាការបានលើកយកសំណុំរឿងទាំងនោះទៅជំនុំជម្រះជាបណ្ដើរៗ ហើយ តាំងពីចុងឆ្នាំ២០២០ មក ប៉ុន្តែសវនាការរាល់លើករងការរិះគន់ពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន។ រងការរិះគន់ ពីព្រោះតុលាការសាកសួរជនជាប់ចោទបានតិច រួចបន្តសវនាការទៅថ្ងៃក្រោយទៀតក្នុងរបៀបដដែលៗ ស្របពេលសំណុំរឿងនីមួយៗមានជនជាប់ចោទរាប់សិបនាក់។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) វាយតម្លៃថា សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នកគាំទ្របក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ គឺជាល្បិចកលនយោបាយនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងទិសដៅកម្ចាត់ចោលកម្លាំងគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា។ អង្គការដដែលបន្តថា ការផ្ដន្ទាទោសក្រុមមេដឹកនាំបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅពេលនេះ ស្ដែងយ៉ាងច្បាស់ថា តុលាការគ្រាន់តែស្ថាប័នឡប់ឡែ និងជាឧបករណ៍ដាច់ថ្លៃរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងបក្ខពួក ដើម្បីបន្តរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ មិនមែនជាស្ថាប័នការពារយុត្តិធម៌នោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។