មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយជឿជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកអាចនឹងយល់ស្របចំពោះសំណើរបស់ក្រសួងការបរទេស បើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាព្រមកែលម្អស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ ការលើកឡើងនេះ គឺក្រោយពេលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានស្នើទៅភាគីអាមេរិកឱ្យបន្តសុពលភាពប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) ដល់កម្ពុជា និងលុបចោលការរឹតត្បិតទិដ្ឋាការលើមន្ត្រីកម្ពុជា។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយយល់ឃើញស្របគ្នាថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនធ្វើតាមសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជាឡើយ ដរាបណារដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មិនព្រមកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុ (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនទាន់វិវឌ្ឍទៅរកភាពប្រសើរឡើងនៅឡើយទេ ដូច្នេះសហរដ្ឋអាមេរិកទំនងជាមិនបន្តសុពលភាពប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) និងបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិតទិដ្ឋាការលើមន្ត្រីកម្ពុជានោះទេ ទោះជាមានសំណើពីភាគីកម្ពុជាក៏ដោយ។ លោកយល់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកអាចនឹងពិចារណាផ្ដល់ប្រយោជន៍ទាំងនេះដល់កម្ពុជាវិញ បើរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃងាកមកកែប្រែស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ៖ « កម្ពុជាខ្លួនឯងគួរតែមានការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញអ្វីដែលជាការលើកឡើងទាំងអស់នេះ វាជាផលចំណេញសម្រាប់កម្ពុជា។ ប៉ុន្តែបើមិនមានការកែប្រែ និងគោរពតាមការលើកឡើងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសលោកសេរីផ្សេងទៀត វាជារឿងមួយដែលមិនមែនផលប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជាទេ គឺអាចរងការចោទប្រកាន់ទៅលើផលប្រយោជន៍បុគ្គល ឬក៏បក្ខពួកទៅវិញទេ » ។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះ គឺបន្ទាប់ពីប្រមុខការទូតកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានស្នើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបន្តសុពលភាពប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) និងដកបម្រាមលើការរឹតត្បិតទិដ្ឋាការលើមន្ត្រីកម្ពុជាវិញ អំឡុងពេលលោកទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាមេរិក-អាស៊ានជាមួយលោក ហ៊ុន សែន នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន (Washington D.C) កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាឱ្យដឹងក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភាថា លោក ប្រាក់ សុខុន បានថ្លែងទៅកាន់ប្រមុខការទូតអាមេរិក លោក អេនតូនី ប្លីងឃែន (Antony Blinken) ដោយសង្ឃឹមថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបន្តសុពលភាពប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) សម្រាប់កម្ពុជាជាថ្មីឡើងវិញ ដើម្បីគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងកម្មករកម្ពុជា នៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលភាគច្រើនជាស្ត្រី។ ក្រៅពីនេះ លោក ប្រាក់ សុខុន បានស្នើដល់សហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យពិចារណាឡើងវិញចំពោះការដាក់កំហិតទិដ្ឋាការលើមន្ត្រីកម្ពុជាដែលលោកហៅថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិកាំង។
ទោះជាយ៉ាងណា សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនោះមិនបានបញ្ជាក់ថា តើរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក អេនតូនី ប្លីងឃែន (Antony Blinken) ឆ្លើយតបបែបណាចំពោះសំណើរបស់ប្រមុខការទូតកម្ពុជានោះឡើយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី និងមន្ត្រីស្ថានទូតខ្មែរប្រចាំនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ដើម្បីសាកសួររឿងនេះបានទេ កាលពីថ្ងៃទី ១៧ខែឧសភា។ វិទ្យុអាស៊ីសេរីក៏មិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបរឿងនេះពីតំណាងក្រសួងការបរទេសអាមេរិកនៅឡើយដែរ។
ជុំវិញរឿងនេះ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តកម្ពុជា លោក គៀន ពន្លក យល់ថា ដរាបណារដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃមិនព្រមកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យទេ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនអនុវត្តតាមសំណើរបស់ប្រមុខការទូតកម្ពុជានោះឡើយ។
លោកថ្លែងទៀតថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្ថែមទៀត បើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២២ និងឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដោយមិនសេរី និងមិនយុត្តិធម៌៖ « សហរដ្ឋអាមេរិកនៅខាងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមែននៅខាងរដ្ឋាភិបាលទេ អ៊ីចឹងហើយបើរដ្ឋាភិបាលនៅផ្គើនទៀត នោះសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែម រួមទាំងការកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ជាដើម » ។
ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) សម្រាប់កម្ពុជាបានផុតសុពលភាពកាលពីដំណាច់ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកមិនទាន់បន្តឱ្យកម្ពុជាវិញនៅឡើយទេ គិតមកដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ នេះ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហាទិដ្ឋាការវិញ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជាបានផ្អាកផ្ដល់ទិដ្ឋាការប្រភេទ B1 ប្រភេទ B2 និងប្រភេទ B1/B2 ដល់មន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដែលមានតួនាទីពីថ្នាក់អគ្គនាយករហូតដល់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រសួងនេះ ព្រមទាំងសមាជិកគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដោយមានករណីលើកលែងតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ សេចក្ដីសម្រេចនេះ ធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ពាក់ព័ន្ធនឹងការដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បដិសេធ ឬប្រើប្រាស់ហេតុផលមិនសមស្របដើម្បីពន្យារពេលទទួលយកពលរដ្ឋខ្មែរដែលត្រូវបញ្ជូនត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយមើលឃើញថា ការសម្រេចចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទាំងរឿង GSP និងរឿងទិដ្ឋាការនេះ សុទ្ធតែពាក់ព័ន្ធនឹងករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រព្រឹត្តដោយ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។