អ្នកសិក្សាផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យាព្រួយបារម្ភអំពីការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ស្ថាប័នជាតិ តាមរយៈក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យារបស់ចិនឈ្មោះ ហួ វៃ (Huawei) ខណៈបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនប្រុងប្រយ័ត្ន និងរឹតត្បិតមិនអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុននេះពង្រីកប្រព័ន្ធឌីជីថល (Digital) លើប្រទេសពួកគេ។ ការព្រួយបារម្ភនេះបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុន ហួវៃ ពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការវិនិយោគគ្រឿងបង្គំអេឡិចត្រូនិកនានា និងបញ្ចូលជំនាញសិក្សាឌីជីថលក្រុមហ៊ុន ហួវៃ ឱ្យកូនខ្មែរសិក្សាពីកម្រិតបឋមសិក្សា ដល់ថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យាលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលពុំគួរស្វាគមន៍ឱ្យក្រុមហ៊ុន ហួវៃ (Huawei) ចូលមកអភិវឌ្ឍផ្នែកឌីជីថលនោះទេ ខណៈកម្ពុជាមិនទាន់មានធនធានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនត្រួតពិនិត្យបង្គំនៃប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាដែលក្រុមហ៊ុនសម្រេចបាន។
អ្នកសិក្សាផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យា លោក នង ធារ៉ា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញាថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែសិក្សាឱ្យបានស៊ីជម្រៅមុនជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុន ហួវៃ ពង្រីកប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ឬអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធឌីជីថលនានានៅកម្ពុជា។ លោកឱ្យដឹងថា ប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ដូចជា ប្រទេសថៃ ជាដើម បានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុន ហួវៃ ឈរជើងក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេគឺមានលក្ខណៈកំណត់តឹងរ៉ឹងនៃសម្ភារៈក្នុងការដាក់លក់នៅលើទីផ្សារ និងមានការវាយតម្លៃច្បាស់លាស់អំពីការប្រឈមនានា ពាក់ព័ន្ធនឹងការអាចជ្រៀតជ្រែកទិន្នន័យរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជាមិនទាន់មានធនធានគ្រប់គ្រាន់ និងត្រៀមលក្ខណៈក្នុងការស្វាគមន៍ក្រុមហ៊ុនចិន ហួវៃ ដែលរដ្ឋាភិបាលលើកទឹកចិត្តឱ្យមកពង្រីកប្រព័ន្ធឌីជីថល និងបង្កើតបង្គំបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជានោះទេ។ លោកពន្យល់ថា បើកម្ពុជាខ្វះធនធានក្នុងការត្រួតពិនិត្យបង្គំបច្ចេកវិទ្យាដែលក្រុមហ៊ុនផលិតសម្រេចបានដូចជា ប្រព័ន្ធឈីប (Chip) ការរក្សាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងកម្មវិធីប្រព័ន្ធ (software) ឱ្យមានសុវត្ថិភាពក្រុមចោរព័ត៌មាន ឬហេកឃឺរ (Hackers) អាចឈ្លបយកការណ៍ទិន្នន័យសម្ងាត់របស់រដ្ឋាភិបាល និងព័ត៌មានឯកជនរបស់ពលរដ្ឋតាមប្រព័ន្ធឌីជីថល។
លោក នង ធារ៉ា៖ «កម្ពុជានៅចន្លោះពេលនេះ មិនគួរណាព្យាយាមទាក់ទងក្រុមហ៊ុនណាដែរកំពុងមានបញ្ហាជាមួយប្រទេសនានា ដោយសារតែក្រុមហ៊ុន ហួវៃ វាបានធ្វើឱ្យពិភពលោកខ្លាចរអាទៅហើយដូច្នេះ ហើយកម្ពុជាមិនគួរណាព្យាយាមទាក់ទងក្រុមហ៊ុនណាដែលគេកំពុងខ្លាចរអាទេ អ៊ីចឹងគួរណាតែរៀបចំច្រកណាមួយ ដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគទុន ជាពិសេសពីលោកសេរី ប្រទេសជប៉ុន សហគមន៍អឺរ៉ុប អូស្ត្រាលី សហរដ្ឋអាមេរិក ទើបមានការរីកចម្រើនជឿនលឿនទៅមុខ បើសេពគប់ប្រទេសចិនខ្ញុំមើលឃើញថា ហានិភ័យជាច្រើន»។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកសិក្សាផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យាបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្នើឱ្យក្រុមហ៊ុន ហួវៃ ពិនិត្យលទ្ធភាពនៃការវិនិយោគក្នុងការបង្កើតបង្គំបច្ចេកវិទ្យា និងពង្រីកការអភិវឌ្ឍវិស័យឌីជីថលនៅកម្ពុជា។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងពេលទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិនកាលថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា បានជំរុញឱ្យប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលក្រុមហ៊ុន (Huawei Technology Co., Ltd) លោក លាំង ហ័រ (Liang Hua) ពិចារណាការអភិវឌ្ឍ និងពង្រីកវិស័យឌីជីថលតាមរយៈការដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីសិក្សានៅកម្ពុជាពីកម្រិតបឋមសិក្សា រហូតដល់ថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក ជា វ៉ាន់ដេត ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមជុំវិញរឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៩ មក ស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាបានបើកសិក្ខាសាលាជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ ក្នុងគោលបំណងបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលឌីជីថល និងផ្សព្វផ្សាយពីបច្ចេកវិទ្យាប្រព័ន្ធ 5G របស់ក្រុមហ៊ុន ហួវៃ។ លើសពីនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចុះអនុសារណៈយោគយល់គ្នា (MOU) ជាមួយក្រុមហ៊ុន ហួវ៉េ ដើម្បីអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា 5G កាលពីឆ្នាំ២០១៩ ស្របពេលក្រុមហ៊ុនចិនមួយនេះរងការចោទប្រកាន់ថា បានលួចយកទិន្នន័យសម្ងាត់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយប្រទេសមួយចំនួនទៀតក៏កំពុងប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំងចំពោះបច្ចេកវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុនយក្សចិនមួយនេះដែរ។ អាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មក្រុមហ៊ុននេះ ដោយរឹតត្បិតមិនឱ្យមានវត្តមានប្រព័ន្ធ5G របស់ក្រុមហ៊ុន (Huawei) លើទឹកដីរបស់ខ្លួន កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៨។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងសម័យទំនើប ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍត្រូវការចាំបាច់ចំពោះការអភិវឌ្ឍផ្នែកប្រព័ន្ធឌីជីថល។ ប៉ុន្តែ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ពុំគួរមើលរំលងពីបញ្ហាប្រឈមនានា និងត្រួតពិនិត្យតម្លាភាពនៃក្រុមហ៊ុន ហ៊ួវៃ ចិន ដែលធ្លាប់រងការចោទប្រកាន់ពីបណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចថា ជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរដ្ឋាភិបាល។
លោក អំ សំអាត៖ «យើងឃើញថា បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុន ហួវៃ បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួននៅសហគមន៍អឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក គឺមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសជាមួយក្រុមហ៊ុន ហួវៃ នេះទាក់ទងការចោទប្រកាន់ផ្សេងៗដូចជារឿងសុវត្ថិភាពបច្ចេកវិទ្យា ដែលអាចថា ជាការជ្រៀតជ្រែក។ អ៊ីចឹងកម្ពុជាក៏គួរតែពិនិត្យ ពិចារណាលើបញ្ហាទាំងអស់នេះដែរ ទោះបីជារឿងលោកខាងលិចបញ្ហានយោបាយ ក្នុងពិភពលោក ឬនយោបាយតំបន់ចំពោះការចោទប្រកាន់គ្នាការសង្ស័យគ្នាក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវពិចារណាទៅលើបញ្ហាទាំងអស់នេះ ឱ្យបានដិតដល់ជាមុនសិន ដើម្បីជៀសវាងប៉ះពាល់នៅថ្ងៃក្រោយ»។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះដែរ អគ្គនាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្លាប់ឱ្យដឹងតាមទំព័រហ្វេកប៊ុកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងប្រមូលធាតុចូលពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធក្នុងការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការការពារទិន្នន័យ និងការរក្សាព័ត៌មានសម្ងាត់ សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់យ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខ។
កន្លងទៅ ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកបានរកឃើញចោរព័ត៌មានវិទ្យា ហេកឃឺរ (hacker) ជនជាតិចិន ៤នាក់ បានលួចយកទិន្នន័យពាក់ព័ន្ធនឹង ទន្លេមេគង្គពីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នៅមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលមេគង្គ-ឡានឆាង កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៨។ ប៉ុន្តែស្ថានទូតចិនបដិសេធជុំវិញរឿងនេះ។ លើសពីនេះទៀត កន្លងទៅ ការស៊ើបអង្កេតផ្ទៃក្នុងធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុន ហ្វេសប៊ុក (Facebook) រកឃើញថា ក្រុមចោរព័ត៌មានវិទ្យា ឬហេកឃឺរ (Hackers) ដែលសង្ស័យជារួមថា ជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់រដ្ឋចិន បានធ្វើការវាយប្រហារ «ជាប្រចាំ» និង «យូរអង្វែង» ទៅលើក្រុមមន្ត្រីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។