មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិល លើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ នៅតែទទួលរងគ្រោះបញ្ហាជីវភាពក្នុងគ្រួសារ និងប្រឈមបញ្ហាសុវត្ថិភាពក្នុងមូលដ្ឋាន ទោះបីជាខេត្តជាប់មាត់សមុទ្រមួយនេះ មានការអភិវឌ្ឍខ្លាំងក្លាយ៉ាងណាក្ដី។ ពួកគេ សង្កេតឃើញថា ជីវភាពពលរដ្ឋមួយចំនួននៅតែគ្មានភាពល្អប្រសើរ គឺដោយសារតែកង្វះការងារ ការរំលោភសិទ្ធិកម្មករ និងការដណ្ដើមអាជីវកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធពីសំណាក់ជនជាតិចិនជាដើម។
មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិល លើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុមួយចំនួននៅតែមានជីវភាពកាន់តែលំបាក គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មិនសូវអើពើ ក្នុងការរៀបចំកន្លែងប្រកបអាជីវកម្មពួកគាត់ និងកង្វះការលើកស្ទួយលើមុខរបរសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធរបស់ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ស្រុក។
ប្រធានសមាគមពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធកម្ពុជាលោក ឌិន ពុទ្ធី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៦ មិថុនា ថាដើមចមសំខាន់ដែល ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុភាគច្រើនមានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចមិនលូតខ្លាំងក្លា គឺដោយសារតែពួកគាត់មួយចំនួនបានបាត់បង់អាជីវកម្ម ព្រោះតែលំហូរជនជាតិចិនច្រើនលើសលប់ចូលបង្កើតអាជីវកម្មជ្រៀតជ្រែកមុខរបរពលរដ្ឋ។ លោកបន្តថា ពលរដ្ឋខ្លះទៀតបានបង្ខំចិត្តលះបង់ការប្រកបរបរប្រចាំថ្ងៃ ដោយពួកគាត់ជ្រើសរើសធ្វើជាកម្មករ ដើម្បីរកប្រាក់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារវិញ។
បន្ថែមពីនេះ លោក លើកឡើងថា កម្មករភាគច្រើននៅខេត្តព្រះសីហនុ បានទទួលរងការបង្ខំឱ្យធ្វើការច្រើនម៉ោងពីសំណាកថៅកែ ដែលធ្វើឱ្យកម្មករខ្មែរវ័យចំណាស់ៗ មួយចំនួនប្រឈមនឹងបញ្ហាបាក់កម្លាំង និងមានបញ្ហាសុខភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង ដែលបញ្ហានេះកាន់តែបន្ថែមបន្ទុកនៅក្នុងគ្រួសារ ៖ « ជនជាតិចិនដណ្ដើមមុខរបរក្រៅប្រព័ន្ធច្រើន បង្កើតបនល្បែងក៏ច្រើន ការអុកឡុកកាប់ចាក់ក៏ច្រើន រំលោភសិទ្ធិការងារ ផងចេះតែបើកដៃឱ្យគេធ្វើតាមតែចិត្ត។ អាហ្នឹង ជាសុខមាលភាពពលរដ្ឋ របស់យុវជន មកធ្វើការអត់មានពេលដេក អត់មានពេលសម្រាក។ សួរថា ធ្វើការបានប្រាក់ខែតិចតួចហ្នឹង ដល់ពេលគាត់ឈឺ ត្រូវបាត់បង់អាជីពរបស់គាត់ បាត់បង់ការងារ។ ជនជាតិចិន គាត់មកឆ្លាត គាត់បង្កើតមុខរបរចេះរកស៊ី។ សួរថា មុខរបរទាំងអស់ហ្នឹង រដ្ឋាភិបាលបើកដៃឱ្យចិនមកធ្វើហ្នឹង ដណ្ដើមមុខរបរខ្មែរអស់ ដល់ពេលយូរៗទៅ ខ្មែរយើងមានតែចំណាកស្រុក » ។
ការលើកឡើងរបស់មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ក្រោយពីលោក សង្កេតឃើញថា កម្មករ និងប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះសីហនុ នៅតែបន្តមានស្ថានភាពលំបាកច្រើន ទោះបីមានភាពស្ងប់ស្ងាត់នៃការរីករាលដាលជំងឺកូដវិដ-១៩ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះក្ដី។ លោក ឌិន ពុទ្ធី ឱ្យដឹងទៀតថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២១ រហូតមកដល់ពេលនេះ លោករកឃើញថា អត្រា៨០% នៃកម្មករ និងពលរដ្ឋដែលប្រកបមុខរបរនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ជួបការលំបាក។ លោកអះអាងថា ពលរដ្ឋប្រឈមជួបការលំបាកទាំងនោះភាគច្រើនកើតចេញ ពួកគាត់ពិបាករកចំណូល ដោយសារតែជនជាតិបានបង្កើតមុខរបរកាន់តែច្រើន។ លោកបន្តថា ក្នុងនោះជនជាតិមួយចំនួនធំ ក៏បានដណ្ដើមមុខរបររត់ម៉ូតូឌុប ការបើកអាហារដ្ឋានធំៗ វិស័យបនល្បែងកាស៊ីណូ ហើយជនជាតិចិនមួយចំនួនបានពង្រាយអាជីវកម្ម ដោយបើកអាហារដ្ឋានខ្នាតតូចៗតាមមាត់ឆ្នេរកំពង់សោម។
លោក ឌិន ពុទ្ធី បន្ថែមថា ពលរដ្ឋដែលលះបង់អាជីវកម្ម ទៅធ្វើការជាកម្មករឱ្យក្រុមហ៊ុនជាពិសេសនៅតាម វិស័យបនល្បែង និងវិស័យសំណង់ជាដើមតែងតែត្រូវបានបង្ខំឱ្យធ្វើការងារច្រើនម៉ោង។ ក្រៅពីនេះ លោកយល់ថា ការណ៍ដែលប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជន សម្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅតាមបណ្ដាវិស័យកាស៊ីណូក្នុងខេត្តព្រះសីហនុកន្លងមកនេះ ដោយសារតែពួកគាត់គ្មានជម្រើស ទោះបីជាការងារក្នុងវិស័យនេះមិនបានជួយលើកកម្ពស់ផ្នែកអប់រំ និងការបង្កើតអាជីពការងារយ៉ាងណាក្ដី។ លើសពីនេះ លោកមើលឃើញថា ក្រៅពីមានវិស័យបនល្បែងច្រើនលើសលប់ នៅខេត្តព្រះសីហនុ ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋ ករណីបោះសម្លាប់មនុស្ស ចោរកម្ម និងបញ្ហាអសន្តិសុខផ្សេងៗនៅតែបន្តកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ៖ « នៅបនល្បែងស៊ីសង ខុសច្បាប់ទាំងអស់ហ្នឹង វាមានការរំលោភច្បាប់ខ្លាំងសម្រាប់កម្មករធ្វើឱ្យជនជាតិចិន។ អ្នកខ្លះធ្វើការរហូតដល់ ១២ម៉ោង អ្នកខ្លះ១៤ម៉ោង ស្ទើរតែគ្មានពេលសម្រាកតែម្ដង។ បន្ទាប់ទៀត ការថែមម៉ោង។ ការថែមម៉ោងនេះ គឺអត់ឱ្យលើសពី ២ម៉ោងទេ។ អាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាល លោកដឹងទេ ? ដឹងប៉ុន្តែអត់យកចិត្តទុកដាក់ លើបញ្ហាសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ។ មួយទៀត ពលរដ្ឋ ក៏ដូចជា យុវជន យុវ័យ ហ្នឹងអត់ចេះការងារអីក្រៅពីបនល្បែង យូរៗទៅ ចេះតែបនល្បែងៗ ធ្វើការប៉ះពាល់ដោយសារតែលើសម៉ោងថែមម៉ោង ហើយការតវ៉ាអី មិននិយាយ បើហ៊ាននិយាយ ហ៊ានតវ៉ាគេដេញចេញ » ។
កន្លងទៅ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក បានណែនាំដល់ក្រុមហ៊ុន និងវិនិយោគិនជនជាតិអាមេរិកាំង ឱ្យយល់ដឹងអំពីហានិភ័យផ្នែកកេរ្តិ៍ឈ្មោះ សេដ្ឋកិច្ច និងច្បាប់ ដែលពួកគេអាចប្រឈមនៅពេលរកស៊ីជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុននៅកម្ពុជា ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មភាពឧក្រិដ្ឋ ឬអំពើពុករលួយជាដើម។ កាលពីឆ្នាំ២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ចេញសេចក្ដីប្រកាសដោយបានហាមប្រាមមិនឱ្យជនជាតិ ឬក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងទាំងអស់ រកស៊ី ឬធ្វើប្រតិបត្តិការសាច់ប្រាក់ ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ ឬប្រយោលជាពិសេសទៅលើវិស័យបនល្បែងកាស៊ីណូនៅកម្ពុជា។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក គួច ចំរើន និងអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តនេះ គឺលោក ឃាង ភារម្យ ដើម្បីសាកសួរពីបញ្ហានេះបាននៅឡើយទេនៅថ្ងៃទី៦ មិថុនា។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ហ៊ុន សែន តែងតែលើកឡើង កន្លងមកថា ជនជាតិចិនគឺជាអ្នករួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស។ ក្រៅពីនេះ លោកធ្លាប់លើកឡើងថា ជនជាតិចិនដែលបានមកធ្វើការវិនិយោគនៅក្នុងបណ្ដាសហគ្រាសរោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួននៅខេត្តព្រះសីហនុ បានផ្តល់ឱកាសការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរច្រើន ក្នុងការកាត់បន្ថយជីវភាពក្រីក្ររបស់ពលរដ្ឋ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកសម្របសម្រួលនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី មានប្រសាសន៍ថា លំហូរជនជាតិចិនកាន់តែច្រើនក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ការពង្រីកអាជីវកម្មមុខរបររបស់ពួកគេក៏មានចំនួនច្រើនដែរ។ អ្នកស្រី យល់ថាការពង្រីកអាជីវកម្មលក់ដូររបស់ជនជាតិចិន អាចជាវប្បធម៌មួយសម្រាប់ពួកគេក្នុងផ្តល់សេវាកម្ម ឬការប្រាស្រ័យទំនាក់ទំនងភាសា ក្នុងភាពងាយស្រួលសម្រាប់ជនជាតិដូចគ្នា។ ទោះយ៉ាងណា អ្នកស្រីថា ក៏មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលធ្លាប់មានមុខរបរលក់ដូរតាមមាត់ឆ្នេរ បាត់បង់ប្រាក់ចំណូលច្រើន ដោយសារការពង្រីកអាជីវកម្មជនជាតិចិនទាំងនេះដែរ ៖ « ជនជាតិចិនគាត់ចាប់ផ្ដើម បើកហាង ប្រកបមុខរបរ។ ទន្ទឹមនឹង ក៏មានមិនមែនតែជនជាតិចិនទេ ជនជាតិខ្មែរយើងក៏គាត់ចាប់ផ្ដើមបើក ភោជនីយដ្ឋាន ប្រកបមុខរបរ លក់ដូរ ហើយតម្លៃថ្លៃឈ្នួលផ្ទះ ក៏រៀងចុះជាងមុនដែរ។ ទន្ទឹមនឹង ក៏យើងឃើញមានជនជាតិចិន ហ្នឹង គាត់មានប្រកបមុខរបរ ដឹកជញ្ជូន ក្រុមជនជាតិគាត់ដែរ។ អ៊ីចឹងវា ដូចចង់វិលដូចលើកមុនអ៊ីចឹង ថាជនជាតិចិន នៅពេលដែលមកបង្កើតមុខរបររកស៊ី ពួកគាត់មានសេវាសម្រាប់គ្នាគាត់ផងដែរ » ។
មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិល ព្រួយបារម្ភថា បើបញ្ហាទាក់ទងនឹងពលរដ្ឋបន្តបាត់បង់មុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃ មិនត្រូវបានអាជ្ញាធរជួយដោះស្រាយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនឹងអាចបន្តចំណាកស្រុកទៅរកការងារនៅក្រៅប្រទេសជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។ ពួកគេស្នើដល់ រដ្ឋាភិបាល គួរមានយន្តការណាមួយ ក្នុងការជួយលើកកម្ពស់ការប្រកបអាជីវកម្ម សម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋឱ្យមានជីវភាពប្រសើរជាងបច្ចុប្បន្ន។ ពួកគេក៏ទទូចដល់ មន្រ្តីអាជ្ញាធរផ្នែកអធិការកិច្ចការងារ គួរមានការត្រួតពិនិត្យឱ្យបានច្បាស់លាស់លើកន្លែងអាជីវកម្មលក់ដូរមួយចំនួនដែលគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតត្រឹមត្រូវ ដើម្បីមានធានាក្នុងការប្រកបមុខរបររបស់ពលរដ្ឋពីដណ្ដើមការប្រកបអាជីវកម្មពីសំណាកជនជាតិបរទេស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។