ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនរិះគន់ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ភរិយាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលប្រើប្រាស់សម្ភារៈផ្ទាល់ខ្លួន តម្លៃរាប់់សិបម៉ឺនដុល្លារ ស្របពេលប្តីអ្នកស្រីដែលពាក់នាឡិការាប់លានដុល្លារ ដែរនោះកំពុងព្យាយាមរៃអង្គាសលុយពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងដើរខ្ចីបុលប្រទេសនានា។
ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបញ្ចេញមតិថា ជារឿងអាម៉ាស់បំផុត ដែលភរិយានាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសក្រីក្រមួយ បែរជាទិញសម្ភារៈថ្លៃៗ រាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ ថតរូបសម្ញែងប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន ដែលកំពុងក្រីក្រ អ្នកខ្លះសឹងតែរកអង្ករច្រកឆ្នាំងមិនបាន។
ជនជាតិចាមកំពុងភៀសខ្លួននៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (Malaysia) លោក សាដាត សាម៉ាតធី លើកឡើងថា អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ភរិយាលោក ហ៊ុន សែន ខំសម្ងែង នាឡិកា ខ្សែក្រវ៉ាត់ អាវម៉ាកល្បីៗ តម្លៃរាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ គឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងអំណាចបែបគ្រួសារ និងបក្ខពួកនិយម ហើយមិនខ្វល់ខ្វាយពីប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ រងទុក្ខវេទនា បាត់បង់ការងារ ចំណាកស្រុករកការងារនោះទេ។ លោក សាដាត សាម៉ាតធី ជឿជាក់ថា ទ្រព្យដ៏មហាសាលរបស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន គឺមិនមែនកើតចេញការផ្តល់កាដូនោះទេ លោកថាគឺកើតចេញពីអំពើពុករលួយ កិបកេងទ្រព្យសម្បត្តិជាតិកន្លងមក៖ «ចំពោះមេដឹកនាំខ្មែរវិញនៅពេលសព្វថ្ងៃនេះលោកមិនបានពិចារណាអ៊ីចឹងទេ លោកគិតថា តើការប្រើរបស់ថ្លៃៗ ប្រើរបស់ទំនើប ការប្រើនេះមិនសមជាមួយអ្វីដែលលោកកំពុងធ្វើនោះទេ ហើយឃើញថា នៅពេលនេះ ទោះបីឃើញថា លោកប្រើរបស់ថ្លៃ អួតខ្លួនថា លោកជាអ្នកមានកូនចៅរបស់លោកកំពុងជួបទុក្ខវេទនា តើសាកសមជាអ្នកដឹកនាំ សាកសមជាម្ដាយ ជាឪគេដែរឬទេ នេះហើយជាសំនួរក្នុងនាមយើងជាប្រជាពលរដ្ឋគួរតែពិចារណា»។
ជាមួយគ្នានេះ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅសៀមរាប លោក ព្រហ្ម សុព្រឹក្ស យល់ថា ក្នុងកាលៈទេសៈ នេះ អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន មិនគួរអួតសម្ភារៈនិយមនោះទេ ព្រោះពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងជួបទុក្ខលំបាក ជំពាក់បំណុលធនាគារ ប្រឈមការរឹបអូសផ្ទះសម្បែងជាដើម។ លោកថាតម្លៃសម្ភារៈទាំងអស់នោះ មិនសម នឹងប្រាក់ខែអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី នោះទេ។ លោកទទូចទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងភរិយាគួរបរិច្ចាគលុយដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធប់ទាំងនោះ ដើម្បីជួយសម្រាលទុក្ខដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលគាត់កំពុងរងគ្រោះដោយសារវិបត្តិជំងឺកូដ-១៩ ទើបល្អប្រសើរ៖ «យើងមិនគួរណាបញ្ចេញ ឬមិនគួរណាសម្ភារៈនិយមរបស់យើងនោះទេ សម្លឹងមើលប្រជាពលរដ្ឋ ដែលក្រកម្សត់ ក្នុងមួយថ្ងៃគាត់ទទួលបានអ្វីខ្លះ សម្រាប់ការហូបចុក អ៊ីចឹងបើគាត់ចំជាអ្នកដឹកនាំដែលស្រឡាញ់ ដែលគោរពប្រជាពលរដ្ឋពិតមែន លោកគួរតែចេញមក ហើយលុយថវិការបស់លោកគួរចំណាយទៅ គ្មានចំណាយបុគ្គលណាទេ បរទេសណាទេ»។
ប្រតិកម្មរបស់ពលរដ្ឋនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេល ភរិយាលោក ហ៊ុន សែន គឺអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ បានបង្ហាញរូបថតស្លៀកពាក់ហឺហារ ប្រើប្រាស់សម្ភារៈ រួមមាន អាវយឺតម៉ាក វ័រសាជី (Versace) ខ្សែក្រវ៉ាត់ម៉ាក ហេមេស(Hemes) និងនាឡិកាម៉ាក រីឆាត មៀល (Richard Mille) ដែលជាម៉ាក់យីហោល្បីៗ នៅលើពិភពលោក រួមទាំងគ្រឿងអលង្ការដ៏មានតម្លៃផ្សេងទៀត។ គេហទំព័ររបស់ម៉ាកល្បីៗ បង្ហាញតម្លៃ អាវយឺតម៉ាក វ័រសាជី (Versace) មួយតម្លៃជិត៧រយ (៦៣០) ដុល្លារ និងខ្សែក្រវ៉ាត់ម៉ាក ហេមេស(Hemes) មួយតម្លៃជិត១ពាន់ (៨៤៥) ដុល្លារ។ ប្តីអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី គឺលោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់រងការរិះគន់ដែរថា ប្រើប្រាស់របស់របរថ្លៃហួសសមត្ថភាពនិងប្រាក់ខែ។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ សារព័ត៌មានតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតឈ្មោះ វ៉ាយស៍ (VICE) បានចេញផ្សាយអត្ថបទមួយថា លោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសក្រីក្រមួយមានប្រាក់ខែជាង ១០លានរៀល ឬប្រមាណ ២.៥០០ដុល្លារអាមេរិកនោះ បែរជាមាននាឡិកាដៃប្រណិតជាច្រើនគ្រឿង ក្នុងតម្លៃរាប់លានដុល្លារ។ សារព័ត៌មានអន្តរជាតិនេះ សរសេរយ៉ាងលម្អិតថា នាឡិកាដ៏ប្រណិតមួយគ្រឿងថ្មីទៀត ដែលលោក ហ៊ុន សែន បានពាក់ជាប់នឹងដៃ គឺជាប្រភេទនាឡិកាម៉ាក ផាថេក ហ្វីលីប (Patek Philip) ផលិតនៅប្រទេសស្វីសអំឡុងឆ្នាំ២០១៤-២០១៦ មានតម្លៃ ១លាន ២សែនដុល្លារ ហើយបច្ចុប្បន្ន នាឡិកាប្រភេទនេះ មានតម្លៃដល់ ៣លានដុល្លារ នៅពេលគេដាក់ឱ្យដេញថ្លៃ។ ជាមួយគ្នានេះគេក៏ប្រទះឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ពាក់នាឡិកាជាច្រើន ដែលមានតម្លៃសរុបដល់ទៅ ៩លានដុល្លារ ក្នុងនោះក៏មាននាឡិកាម៉ាក រីឆាត មៀល (Rechard Mille Sapphire Dragon Tuorbilon) ដែលជាប្រភេទកម្រ គឺមានតែ ៥៥គ្រឿងលើពិភពលោក។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន្ត យល់ថា ពលរដ្ឋមាននិន្នាការប្រឆាំង ដែលមានទស្សន ឬសតិអារម្មណ៍ច្រណែន ឈ្នានីស អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន។ លោកបញ្ជាក់ថាអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយមានភារកិច្ចពិនិត្យ តាមដាន និងស៊ើបអង្កេត ភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយ នៃការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការមានថានៈ រាល់ពីរឆ្នាំម្តង។ ហើយលោកថាប្រជាពលរដ្ឋដែលចោទប្រកាន់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី មានសិទ្ធិរកភស្តុតាងដាក់ទៅតុលាការ ដើម្បីស្វែងរកការពិតបាន៖ «អាហ្នឹងត្រូវរកភស្តុតាងមក បង្ហាញថា ពុករលួយ ពុករលួយស្អី គេលួចស្អី គេប្លន់ស្អី គេលក់ស្អី ដើម្បីយកលុយនឹងបានប៉ុន្មាន ដាក់ទៅតុលាការទៅ អាហ្នឹងគឺថាតុលាការគេធ្វើការឱ្យគាត់ ប៉ុន្តែគេមិនអាចថា ទោះបីអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយក៏ដោយឃើញនរណាមួយមានឡានជិះថាពុករលួយដែរ ចាប់ក្រឹបម៉េចកើត នៅណាក៏ដោយនៅអាមេរិកក៏ដោយ ទោះបីនៅអាមេរិកក៏មិនល្អឥតខ្ចោះដែរ ពុករលួយដូចតែគ្នា»។
ទោះបីយ៉ាងណា អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ មើលឃើញថា គ្រួសារមេដឹកនាំផ្ដាច់ការនៅលើពិភពលោកតែងតែបង្ហាញពីភាពហ៊ឺហា បង្ហាញទ្រព្យមានតម្លៃច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅពេលពលរដ្ឋខ្លួនក្រលំបាកតោកយ៉ាក ហើយទ្រព្យសម្បត្តិកប់ពពកទាំងនោះ គ្មានអ្វីក្រៅពីការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ លួចជាតិនោះទេ។ លោកបន្តទៀតថា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយមិនហ៊ានបើកការស៊ើបអង្កេតលើក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន ទេ ដោយសារស្ថាប័នដែលស្ថិតនៅក្រោមរបបផ្ដាច់ការគ្រាន់តែជាកន្លែងពង្រឹងអំណាចមេដឹកនាំផ្ដាច់ការប៉ុណ្ណោះ៖ «នៅពេលដែលមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ ឧទាហរណ៍ដូចជាលោក ហ៊ុន សែន មាននាឡិកាតម្លៃរាប់លានដុល្លារ ពេលដែលក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់ បង្ហាញទ្រព្យសម្បត្តិស្រោចខ្លួន វីឡាស្ដុកស្ដម្ភ កូនរបស់គាត់បង្ហាញ ភាពហឺហារនៅចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកំពុងវេទនា និងរកវិធីដោះស្រាយមិនបានសូម្បីតែជីវភាពនោះ មានន័យថាពួកមេដឹកនាំ ឬក្រុមគ្រួសារមេដឹកនាំនោះមិនបានគិតអំពីផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋទេ មានន័យថាពួកគេមិនទុកប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភ្នែកទេ»។
អាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចទាក់ទង មន្ត្រីអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយជុំវិញរឿង អ្នកស្រី ប៉ុន រ៉ានី បង្ហាញសម្ភារៈនិងសំលៀកបំពាក់រាប់រយដុល្លារនៅឡើយទេ កាលពីថ្ងៃទី២៥ កុម្ភៈ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក គ្លូបល វីនេស (Global Witness) រកឃើញថា ត្រកូល «ហ៊ុន» កំពុងក្ដោបក្ដាប់សេដ្ឋកិច្ចធំៗរបស់កម្ពុជា ដោយអំពើពុករលួយ រំលោភអំណាច និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដើម្បីការពារអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ គ្រួសារត្រកូល «ហ៊ុន» បានកាន់កាប់ផ្ទាល់ ឬកាន់កាប់ដោយផ្នែកក្នុងក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ដែលមានដើមទុនចុះបញ្ជីជាង ២០០លានដុល្លារ ហើយបានដាក់ភាគហ៊ុនជាមួយក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលមានយីហោល្បីៗ។ ចំនួនទឹកប្រាក់ជាង ២០០លានដុល្លារនេះ ជាចំនួនទឹកប្រាក់ដែលដាក់ចេញឱ្យឃើញក្នុងក្រុមហ៊ុនរបស់ត្រកូល «ហ៊ុន» ដែលបានចុះបញ្ជីក្នុងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុន្តែអង្គការ គ្លូបល វីនេស អះអាងថាពួកគេមានភាគហ៊ុនច្រើនជាងនេះ ប៉ុន្តែលាក់ព័ត៌មាន។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (Transparency International)ឲ្យ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១៦០ ក្នុងចំណោមប្រទេស និងដែនដីសរុបចំនួន១៨០ ដែលចំណាត់ថ្នាក់នេះ អន់ជាងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា(Myanmar) វៀតណាម និងឡាវ ទៅទៀត ក្នុងការវាយតម្លៃពីអំពើពុករលួយឆ្នាំ២០២០។
ពលរដ្ឋមួយចំនួនយល់ថា នៅពេលក្រុមគ្រួសារអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន កំពុងមានអំណាចពេញដៃបែបនេះ ប្រាកដជាពិបាកក្នុងការរកឃើញបទល្មើស ឬអំពើពុករលួយ ប៉ុន្តែប្រសិនបើពួកគេអស់អំណាចវិញ តុលាការប្រាកដជារកឃើញការពិតជាមិនខានឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។