ជនជាតិដើមភាគតិច ១៧អម្បូរមកពីខេត្តចំនួន១២ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយព្រួយបារម្ភពីក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ដែលរដ្ឋសភាទើបតែអនុម័ត ថា នឹងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងដំណើរការចុះបញ្ជីដីសមូហភាព។
ពួកគាត់ទទូចឱ្យរដ្ឋសភា និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដាក់បញ្ចូលពាក្យជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ជំនួសដោយសហគមន៍មូលដ្ឋាន។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជិត ២រយនាក់(១៨៦) មកពីខេត្ត១២ រួមមានខេត្តរតនគិរី ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ និង បន្ទាយមានជ័យ កោះកុង ជាដើម បានពិគ្រោះយោបល់គ្នា ក្នុងបំណងប្រមូលធាតុចូល ពាក់ព័ន្ធក្តីកង្វល់រួម ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសង្គម វប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគាត់ នៅគ្រាដែលក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ បានចូលជាធរមាន កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។
កិច្ចពិភាក្សានេះ ធ្វើឡើងក្នុងសណ្ឋាគារ អង្គរសេនជូរី រីសត (Angkor Century Resort) ក្នុងក្រុងសៀមរាប កាលពី១៩ ធ្នូ មានការចូលរួម ពីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃ សមាជិករដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយមកពីខេត្តរតនគិរីលោកស្រី រម៉ាស សារ៉ន បានថ្លែង ក្នុងពិធីនោះថា ការមិនប្រើពាក្យ ជនជាតិដើមភាគតិច ក្នុងក្រមបរិស្ថាន និងធម្មជាតិ គឺជាការលុបបំបាត់ ឈ្មោះជនជាតិដើម ឱ្យចូលឡូកឡំជាមួយសហគមន៍ទូទៅ។
លោកស្រីបារម្ភថា ជនជាតិដើមភាគតិចនឹងទទួលរងភាពអយុត្តិធម៌ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ បណ្តាលមកពី ការបង្កើតច្បាប់នេះ អាចនឹងដកហូតសិទ្ធិដីធ្លី ធនធានធម្មជាតិ តំបន់ប្រពៃណីវប្បធម៌ ជំនឿសាសនា និងព្រៃឈើរបស់ពួកគាត់។
លោកស្រី រម៉ាស សារ៉ន៖ «ជនជាតិដើមភាគតិចយើងខ្ញុំ សូមជំទាស់លើការបញ្ញត្តិពីពាក្យថា សហគមន៍មូលដ្ឋាន ដាក់ចូលក្នុងក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ។ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច មិនអាចដាក់ចូលក្នុងសហគមន៍មូលដ្ឋានបានឡើយ ដោយហេតុថា សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច មានវប្បធម៌ ជាតិព័ន្ធុ ភាសា និងប្រពៃណី»។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តសៀមរាបមកពីគណបក្សកាន់អំណាច លោក ប៊ុន ថាឫទ្ធិ បានថ្លែងក្នុងពិធីនោះថា លោកនឹងព្យាយាមធ្វើកិច្ចការងារនេះ នៅកម្រិតស្ថាប័នរដ្ឋសភា តាមភារកិច្ចរបស់លោក ហើយលោកលើកទឹកចិត្តឱ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខិតខំ ធ្វើកិច្ចការងារស្នើសុំបន្តទៀត តាមមធ្យោបាយផ្សេងៗដោយត្រូវធ្វើការងារជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ជាដើម។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិច លោក នុត សុគន្ធា ថ្លែងក្នុងពិធីនោះថា កិច្ចពិគ្រោះយោបល់នេះ ក្នុងបំណងចង់ប្រែច្បាប់ ដែលពាក់ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិច ដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានណាមួយមកលើសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកជំរុញរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាល ត្រូវលើកកម្ពស់ការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងនិរន្តរភាព។
លោក នុត សុគន្ធា៖ «សហគមន៍ចូលរួមក្នុងហ្នឹងមានចំនួន ១៩៦នាក់ យើងបានព្រមព្រៀងគ្នាថា យើងចង់បាន ពាក្យជនជាតិដើមភាគតិច គាំទ្រសិទ្ធិរបស់ពួកយើង ក្នុងនាមជនជាតិដើមភាគតិច»។
ក្រោយកិច្ចពិភាក្សានេះ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចមកពី ១២ខេត្ត ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដោយបារម្ភថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្តថា ដីក្នុងតំបន់សហគមន៍ដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ៣៦៤ នៃក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ គឺក្រសួងបរិស្ថានគ្មានឆន្ទៈឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចទទួលបានប័ណ្ណសម្គាល់កម្មសិទ្ធិដីសមូហភាពនោះទេ។
មាត្រា ៣៦៤ នៃក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ចែងថា ការកំណត់ និងបែងចែងតំបន់គ្រប់គ្រងមាន ៤ តំបន់ រួមមាន តំបន់ តំបន់ស្នូល តំបន់អភិរក្ស តំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាព និងតំបន់សហគមន៍ ដែលចែងពីការគ្រប់គ្រងប្រើប្រាស់អនុផលធនធានធម្មជាតិ ដីព្រៃអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសហគមន៍មូលដ្ឋាន មានសកម្មភាព ធ្វើលំនៅឋាន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ។ រីឯការផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ និងអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ដីធ្លីនៅតំបន់នោះ ត្រូវមានការឯកភាពពីក្រសួងបរិស្ថាន។
ប្រការនេះធ្វើឱ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចបារម្ភថា ពួកគាត់អាចនឹងប្រឈមបាត់បង់ទីតាំង តំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធនធានធម្មជាតិ ដោយសារក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយ ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចសហគមន៍ និងកន្លែងប្រតិបត្តិជំនឿ ស្របពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលមានបំណងចង់កែប្រែ គោលបំណងពីការអភិរក្ស ទៅជាអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ តាមរយៈការផ្តល់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ថែមថា សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ស្នើឱ្យដាក់បញ្ចូលគោលការណ៍ជូនដំណឹង ពិគ្រោះយោបល់ឱ្យបានពេញលេញ និងការព្រមព្រៀងជាមុន ពីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច គ្រប់ដំណើរការបង្កើតក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ។
លើសពីនេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាជាប់គាំង ក្នុងការចុះបញ្ជីដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងការចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ របស់សហគមន៍ជនជាតិដើម ស្របតាមការចង្អុលបង្ហាញលើស្ថានភាពជាក់ស្តែង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។