មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកតម្លាភាពជឿថា នៅពេលអ្នកជំនួញម្នាក់ៗហ៊ានបរិច្ចាគទឹកប្រាក់ខ្ទង់លានដុល្លារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយករណីជំងឺកូវីដ១៩ ញឹកញាប់បែបនេះ ពួកគេ ប្រាកដជារំពឹងចង់បានផលតបស្នងពីរដ្ឋាភិបាលមកវិញ ជាមិនខាន។ ការលើកឡើងនេះ ដោយសារតែពួកឧកញ៉ាមហាសេដ្ឋីធំៗ បន្តបរិច្ចាគថវិកាទ្រង់ទ្រាយធំជាថ្មីម្តងទៀត។
រយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃជាប់គ្នាចុងក្រោយនេះ ក្រុមឈ្មួញឧកញ៉ាមហាសេដ្ឋីធំៗ បានចាប់ផ្តើមផ្តល់លុយរាប់លានដុល្លារជាថ្មីម្តងទៀត ដល់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ១៩ បើទោះបីជាលោក ហ៊ុន សែន មិនបានប្រកាសកៀរគរជាចំហរក៏ដោយ។ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក អ៊ុំ សំអាន មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមករដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានប្រមូលថវិកាពីក្រុមឧកញ៉ាទាំងនេះម្តងរួចហើយ ដើម្បីត្រៀមទិញវ៉ាក់សាំង ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះថវិកាទាំងនោះបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹង។ លោកយល់ថា ការចូលរួមបរិច្ចាគថវិកាពីក្រុមឧកញ៉ាមុខដដែលៗជាថ្មីម្តងទៀត ដែលមានលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំជាងមុននេះ ប្រហែលដើម្បីជួយដល់របបក្រុងភ្នំពេញ ដែលកំពុងប្រឈមវិបត្តិខ្វះថវិកាធ្ងន់ធ្ងរ៖ «វគ្គ ទី ១ ដែល លុយ ដែល ប្រមូល មក ដើម្បី ទិញ វ៉ាក់សាំង អត់ ទាន់ ឃើញ ទិញ ផង ទេ ហើយ ថ្មីៗ នេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និយាយ ថា រដ្ឋាភិបាល បាន ប្រើប្រាស់ ថវិកាជាតិ ជាង ១ ពាន់ លាន ( ដុល្លារ ) ជិត អស់ហើយ សម្រាប់ ឆ្នាំ ២០២០ ហើយ ឆ្នាំ ២០២១ នឹង ចំណាយ ជាង ១ ពាន់ លាន ដុល្លារ ទៀត តែ យើង ឃើញ ជាក់ស្តែង មិន ដឹង ថា ចំណាយ ទៅលើ អី ទេ ព្រោះ សូម្បីតែ ទិញ វ៉ាក់សាំង ១ ដូ ស មិនទាន់ បាន ទិញ ផង ហើយ មិនបាន ជួយ ប្រជាពលរដ្ឋ រឿង ជំពាក់ លុយ ធនាគារ ទេ ។ ដូច្នេះ យើង សង្ស័យ ពី អំពើពុករលួយ ដែល លុយ ទាំងនោះ ធ្លាក់ ចូលក្នុង ហោប៉ៅ មន្ត្រី ធំ ៗ»។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ បន្តថាមូលហេតុដែលក្រុមឧកញ៉ាទាំងនេះ ហ៊ានបរិច្ចាគទឹកប្រាក់រាប់លានដុល្លារក្នុងម្នាក់ៗនេះ ព្រោះពួកគេ ធ្លាប់បានទទួលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនសម្បើមពីរបររកស៊ីបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ រកស៊ីមិនបង់ពន្ធ ពុករលួយ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាដើម ដោយមានខ្នងបង្អែកជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល៖ «ប្រទេស គេ ដទៃទៀត រដ្ឋាភិបាល គេ មាន កញ្ចប់ ថវិកា ខ្លួនឯង ដើម្បី ទិញ វ៉ាក់សាំង និង ទប់ ស្កាត់ ជំងឺ កូ វីដ គេ មិនដែល រៃលុយ ពី ពលរដ្ឋ ពី ឧកញ៉ា ដូច យើង ទេ ។ យើង ដឹង ហើយ ថា អ្នក រ ក ស៊ី គេ បរិច្ចាគ លុយ គេ មិនដែល គិត ផល ខាត ទេ តែងតែ គិត ផល ចំណេញ ដូច្នេះ ជួយ រដ្ឋាភិបាល ៣ លាន បាន មកវិញ យ៉ាងហោច ក៏ ១០លាន ដែរ។ នេះ គឺ របៀប ឯង ជួយ អញ អញ ជួយ ឯង។ ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការ ខាង លោក ឧកញ៉ា ជួយ ប៉ុន្តែ នៅ ពេល ថ្ងៃក្រោយ គាត់ ចង់បាន ដីសម្បទាន សេដ្ឋកិច្ច គាត់ ចង់ លុប បឹង ចង់ នាំ ទំនិញ ចូល ដោយ មិន បង់ពន្ធ ចង់ កាប់ព្រៃ ឈើ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ក៏ អនុគ្រោះ ដល់ ឧកញ៉ា ទាំងអស់ នោះ»។
ការលើកឡើងនេះ គឺបន្ទាប់ពីក្រុមឧកញ៉ាជាច្រើនរូប ដែលរងការចោទប្រកាន់ថា ធ្វើ ជំនួញមិនសុចរិត រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អំពើពុករលួយ រឹបអូសដីធ្លី អំពើឃាតកម្ម និងបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិជាដើម បានប្រកាសបរិច្ចាគថវិកាទ្រង់ទ្រាយធំជាងលើកមុនៗទៀត ដោយភាគច្រើនមានទឹកប្រាក់ចាប់ពី ៣លានដុល្លារ។ នេះគឺជាការបរិច្ចាគទ្រង់ទ្រាយធំជាលើកទី៣ហើយ បន្ទាប់ពីពួកគេ ទើបតែចូលរួមបរិច្ចាគថវិកាដល់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ជួយជនរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ កាលពីខែតុលា និងចូលរួមបរិច្ចាគថវិកា ដើម្បីត្រៀមទិញវ៉ាក់សាំង កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។ ឧកញ៉ាទាំងនេះ មានដូចជា៖ លោក គិត ម៉េង និងលោក លី យ៉ុងផាត់ គឺជាម្ចាស់បនល្បែង ជាម្ចាស់ ក្រុមហ៊ុនទូរទស្សន៍ និងមានក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរបបលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារ ត្រូវអស់ដី និងផ្ទះសម្បែងដោយសារការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ។ ក្រៅពីនេះលោក ពុង ឃាវសែ លោក សុខ គង់ លោក ហុង ពីវ ក្រុមហ៊ុនប៉េង ហួត ក្រុមហ៊ុន ជីបម៉ុងគ្រុប និងឧកញ៉ា ជាន់ថ្មីវ័យក្មេង ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម រងការចោទថា ជាតួអង្គជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភយកដីធ្លីពលរដ្ឋ និងទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈដូចជាភ្នំបឹងទន្លេ តាមរយៈគម្រោងវិនិយោគរបស់ពួកគេ និងរងការចោទថា ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការលាងលុយកខ្វក់រួមទាំងក្តោបក្តាប់ មុខជំនួញខុសច្បាប់ជាច្រើន។ដោយឡែកលោក ថោង សារ៉ាត់វិញមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្តីឃាតកម្មលើលោក អ៊ឹង ម៉េងជឺ ថៅកែហាងពេជ្រ កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ហើយជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលខ្លីបំផុត។
រីឯមហាសេដ្ឋីជនជាតិម៉ាឡេស៊ីលោក តាន់ ស្រ៊ី ជាស្ថាបនិករបស់ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាខប (NagaCorp) បានបរិច្ចាគថវិកាច្រើនជាងគេដោយម្តងៗរហូតដល់ ៥លានដុល្លារ ខណៈក្រុមហ៊ុនបនល្បែងដ៏ធំជាងនៅស្រុកខ្មែរមួយនេះ រងការចោទថា រំលោភសិទ្ធិការងារ និងកេងប្រវ័ញ្ចកម្លាំងពលកម្មបុគ្គលិក។ លោក តាន់ស្រ៊ី ទើបទទួលបាន សញ្ជាតិខ្មែរ និងទើបទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគខ្នាតធំពីរបបក្រុងភ្នំពេញ នៅក្បែរឧទ្យានជាតិអង្គរ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ហើយគម្រោងនេះកំពុងទទួល រងការរិះគន់ថា អាចប៉ះពាល់ដល់ប្រាសាទអង្គរវត្តដែលជាតំបន់ទេសចរណ៍ប្រវតិ្តសាស្ត្រដ៏សំខាន់នៅកម្ពុជា។
នាយកកម្មវិធីនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក អ៊ឹម នរិន្ទ ថ្លែងថា ប្រសិនបើការបរិច្ចាគ ក្នុងចេតនាល្អ ឬជួយគ្នាក្នុងគ្រាអាសន្នគឺជារឿងល្អ ប៉ុន្តែលោក ក៏មានចម្ងល់ចំពោះកញ្ចប់ថវិកាដែលរដ្ឋាភិបាលទទួលបានពីសប្បុរសជនកន្លងមក ពុំបានបង្ហាញព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីការចំណាយទៅលើអ្វីខ្លះនោះទេ។ លោក ព្រួយបារម្ភថា ក្រុមឈ្មួញធំៗបរិច្ចាគប្រាក់រាប់លានដុល្លារជាបន្តបន្ទាប់បែបនេះ អាចពួកគេ រំពឹងចង់បានផលតបស្នងពីរដ្ឋាភិបាលមកវិញដែរ ដែលនាំឱ្យមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ហើយគម្រោងវិនិយោគផ្សេងៗគ្មានតម្លាភាព។ លើសពីនេះ លោក បារម្ភថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ អាចនឹងមិនសូវអនុវត្តតាមគោលការណ៍ច្បាប់ផ្សេងៗដូចជាការបង់ពន្ធដារជាដើមដោយសារមាន រដ្ឋាភិបាលជាខ្នងបង្អែក៖ «បញ្ហា ការ បរិច្ចាគ ពី ឧកញ៉ា ធំ ៗ នេះ ក៏ ពាក់ព័ន្ធ នឹង បញ្ហា ដែល យើង លើកឡើង គឺ វប្បធម៌ ជួយគ្នាទៅវិញទៅមក មានន័យ ថា អ្នក រក ស៊ី ជួយ អ្នក នយោបាយ ហើយ អ្នកនយោបាយ ជួយ អ្នករក ស៊ី ព្រោះ យើង អត់ ដឹង ថា បន្ទាប់ពី ការ បរិច្ចាគ ហើយ នេះ ទៅ រដ្ឋាភិបាល នឹង ផ្ដល់ នូវ ការ តបស្នង ឬ អនុគ្រោះ អ្វី ផ្សេង ទៀត ដូច្នេះ យើង ព្រួយបារម្ភ ពាក់ព័ន្ធ នឹង បញ្ហា ទំនាស់ ផលប្រយោជន៍ ជាបន្តបន្ទាប់ ទៀត ដែរ ព្រោះ ធម្មតា ទេ មិន មាន នរណា ម្នាក់ ដែល មាន សណ្តាន ចិ ត្ត បរិច្ចាគ ម្តង ៣ លាន ម្តង ៥ លាន ហើយ ច្រើនដង ដោយ មិន សង្ឃឹម ថា នឹង ទទួល បានការ តបស្នង ត្រឡប់មកវិញ ទេ ហើយ បញ្ហា ទាក់ទង នឹង ការ តបស្នង នេះ ក៏ យើង អត់មាន ព័ត៌មាន ដែរ»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន បានទេ ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។ ទោះជា យ៉ាងណា លោក មាស សុខសេនសាន ប្រាប់វិទ្យុក្នុងស្រុកថា កញ្ចប់ថវិកាជាតិជាងពីរពាន់លានដុល្លារដែលរដ្ឋាភិបាល ត្រៀមសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិកូវីដនេះ គឺចំណាយអស់ជាង១ពាន់លានដុល្លារហើយ ចាប់ពីឆ្នាំ២០២០មក។ ក្នុងនោះចំណាយទៅលើការលើកស្ទួយជីវភាពពលរដ្ឋក្រីក្រ និងចំណាយសម្រាប់ការធ្វើចត្តាឡីស័ក ការធ្វើតេស្តរកជំងឺកូវីដ និងការព្យាបាលជំងឺកូវីដជាដើម។ លោក អះអាងថា រដ្ឋាភិបាល គ្រោងនឹងបញ្ចេញថវិកាជាតិ ១ពាន់លានដុល្លារថែមទៀតសម្រាប់ប្រើប្រាស់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ ក្នុងឆ្នាំ២០២១។
មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកតម្លាភាព លើកឡើងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលថា មានថវិកាជាតិគ្រប់គ្រាន់ហើយនោះ គួរតែប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិនោះ ទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ ពោលគឺមិនត្រូវប៉ះពាល់ ឬពាក់ព័ន្ធជាមួយថវិការបស់អ្នកជំនួញនោះទេ។ ពួកគេ ជឿថា ឈ្មួញមួយចំនួន ផ្តល់ជំនួយបែបហុតទឹកសំឡឹងកាក ឬចង់បានផលតបស្នងពីរដ្ឋាភិបាលមកវិញ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិនិងប្រជាពលរដ្ឋ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។