លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រកាសជាថ្មីថា មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម នឹងមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយយោធាចិនឡើយ។ ប៉ុន្តែការប្រកាសតែមាត់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានអ្នកវិភាគមើលឃើញថា មិនអាចធ្វើឱ្យក្រុមប្រទេសលោកសេរី ឈប់មានមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញរឿងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមនោះទេ។
អ្នកសិក្សាកិច្ចការសង្គម និងនយោបាយ លោក ប៉ោ មករា ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៨មេសាថា កម្ពុជាគួរតែអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពទីក្រុងប៉ារីសឱ្យបានពេញលេញ ទើបអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជារក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសមហាអំណាចចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាចជួយលាងជម្រះមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញការចោទប្រកាន់លើមូលដ្ឋានទ័ពរាម។
លោកបន្ថែមថា ខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស កំណត់ឱ្យកម្ពុជាត្រូវមានអព្យាក្រឹត ក្នុងទំនាក់ទំនងការទូត យោធា និងពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយបណ្ដារដ្ឋបរទេសទាំងអស់ និងមិនលម្អៀងខ្លាំងទៅប្រទេសចិននោះទេ ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
បើកម្ពុជាមិនបានស្ថិតក្នុងភាពអព្យាក្រឹតនៃទំនាក់ទំនង ទាំងការទូត ទាំងយោធា ទាំងពាណិជ្ជកម្មទេ។ កម្ពុជានឹងអាចធ្លាក់ទៅក្នុង (សង្គ្រាម) ដូចប្រវត្តិសាស្រ្ដអ៊ីចឹង ដូចកាលសម័យសង្គ្រាមវៀតណាមអ៊ីចឹង។ វាធ្វើឱ្យកម្ពុជាទាញទៅក្នុងសង្គ្រាមភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ សង្គ្រាមត្រជាក់ ហើយយើងរងគ្រោះពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីសហរដ្ឋអាមេរិក កាលសម័យសង្គ្រាមនៅវៀតណាម។
— លោក ប៉ោ មករា
ការលើកឡើងពីអ្នកសិក្សាកិច្ចការសង្គមនិងនយោបាយនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងនៅក្នុងពិធីសម្ពោធមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម កាលពីថ្ងៃទី០៥មេសាថា ការពឹងប្រទេសចិនឱ្យជួយធ្វើទំនើបកម្មមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម គឺដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពកងទ័ព និងដើម្បីឱ្យកងទ័ពកម្ពុជា មានសម្ភារៈប្រើប្រាស់ទំនើបៗ ដូចបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនដែរ។ លោកបន្តថា កម្ពុជា នឹងបើកទូលាយទទួលស្វាគមន៍រាល់នាវាចម្បាំងប្រទេសទាំងអស់ក្នុងពិភពលោក ចូលចតទស្សនកិច្ចនិងធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នានៅក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ដោយមិនមានការលាក់បាំងអ្វីឡើយ។
មានសំនួរថា មូលដ្ឋាន (ទ័ពជើងទឹករាម) នឹងធ្វើចប់ ធ្វើឱ្យកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិនប្រើប្រាស់ផ្ដាច់មុខ គឺអត់ទេ។ នៅខាងមុខនេះ ដូចខ្ញុំប្រកាសមិញហ្នឹង ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ យើងបើកជាផ្លូវការហើយ រាល់ការហ្វឹកហ្វឺនជាមួយភាគីមិត្តណាទាំងអស់។ កងទ័ពជើងទឹកនឹងត្រូវចូលមក (មូលដ្ឋានទ័ពរាម) អនុញ្ញាតឱ្យចូល ហើយយើងមានទាំងផែឱ្យចត និងកន្លែងឱ្យស្នាក់នៅទៀត អត់មានលាក់ទេ។
— លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត
សហរដ្ឋអាមេរិកតែងតែបង្ហាញការព្រួយបារម្ភជុំវិញការខ្វះតម្លាភាពនៃការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ហើយសង្ស័យថា យោធាចិនអាចនឹងប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានទ័ពនេះ ដើម្បីកាន់តែងាយស្រួល ក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់ឥណ្ឌូចិន និងសមុទ្រចិនខាតត្បូង។
មេបញ្ជាការប្រចាំនៅបញ្ជាការដ្ឋានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក លោកឧត្តមនាវី ស៊ែមញ៉ូល ផាផារ៉ូ (Samuel J. Paparo) ដែលបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ លើកឡើងថា សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់ចិននៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ហើយសង្ឃឹមថា អាមេរិកនឹងអាចចូលទៅទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋាននេះ នៅពេលខាងមុខ ដើម្បីកំណត់ឱ្យកាន់តែច្បាស់ពីសកម្មភាពរបស់ចិននៅទីនោះ។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៦មេសា គឺក្រោយមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីសម្ពោធមូលដ្ឋានទ័ពរាមរួច កងទ័ពកម្ពុជានិងចិន បានធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នា ដោយប្រើប្រាស់នាវាចម្បាំងប្រទេសទាំងពីរ។សារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Global Times រាយការណ៍ថា ប្រទេសកម្ពុជានិងចិន អាចនឹងធ្វើសមយុទ្ធយោធាដូចនេះជាច្រើនដងទៀត នៅមូលដ្ឋានទ័ពរាម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។