អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី និងជាភរិយារបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ជាស្ត្រីទី១ ដែលមានស្ថិតក្នុងតួនាទីរយៈពេលយូរជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ពេលនេះអ្នកស្រីនៅជាប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ស្របពេលនេះអ្នកស្រីក៏នៅតែជាស្ត្រីមានឥទ្ធិពលកំពូលដែរគឺជាម្ដាយនាយករដ្ឋមន្ត្រីវិញម្ដង។ តើអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី មានប្រវត្តិយ៉ាងណា?
បើទោះបីជាពេលនេះអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី លែងជាស្ត្រី ទី១ ហើយក្ដីក៏ក្រុមពលរដ្ឋចេញតវ៉ាតាមដងផ្លូវនៅតែកាន់រូបថតរបស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី អមជាមួយរូប លោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែរ។
អ្នកមានជម្លោះដីធ្លីនៅភ្នំពេញម្នាក់ លោកស្រី សឿន ស្រីសុត រៀបរាប់ថា ក្រៅតែពីជាប្រពន្ធនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាអ្នកមានឥទ្ធិពលជាងគេហើយ លោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ក៏ជាស្ត្រី ដែលស្ត្រីរងគ្រោះចង់ឱ្យជួយដោះស្រាយបញ្ហាពួកគាត់។ តែទោះជាយ៉ាងណាលោកស្រីថាពលរដ្ឋជួបអយុត្តិធម៌មិនធ្លាប់បានលទ្ធផលល្អទេ។
លោកស្រី សឿន ស្រីសុត៖ «មិនដែលឃើញគាត់ដោះស្រាយអ្វីដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានវិវាទដីធ្លីទេ តែខ្ញុំកាន់នេះដោយសារគាត់ជាប្រពន្ធនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយណាមួយគាត់ក៏ជាស្ត្រីមួយរូបដែរ ដើម្បីឱ្យគាត់មើលឃើញពីការឈឺចាប់របស់ស្ត្រី ដែលរងគ្រោះដោយការរំលោភបំពាន»។
នេះសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា អតីតស្ត្រីទី១ និងជាម្ដាយនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ នៅតែសំខាន់ ដែលពលរដ្ឋគិតថាអាចមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងសង្គម និងនយោបាយកម្ពុជា បើទោះជាមិនសមប្រកបដូចបំណងរបស់ពួកគាត់ក្ដី។
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ដែលមានឈ្មោះដើម ប៊ុន សាមហ៊ាង ជាកូនកសិករកើតនៅឆ្នាំ ១៩៥៤ នៅភូមិទី ២ ឃុំរកាខ្នុរ ស្រុកក្រូចឆ្មារ ខេត្តកំពង់ចាម។។ ម្ដាយឈ្មោះ ប៊ុន ស៊ាងលី និងឪពុកឈ្មោះ លីន គ្រី។ អ្នកស្រីជាកូនទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន ៦នាក់។
អ្នកស្រីរៀនចប់មធ្យមសិក្សាក្នុងឆ្នាំ ១៩៧០ និងធ្លាប់ជាគ្រូពេទ្យទាហានខ្មែរក្រហម មុននឹងក្លាយជាប្រពន្ធនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន។
ភ្លាមៗនៅក្រោយរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចសីហនុពីអំណាចនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧០ និងការអំពាវនាវឱ្យចូលព្រៃម៉ាគី អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ឬ ប៊ុន សាមហ៊ាង បានរត់ចូលព្រៃ។ អ្នកស្រីបានប្រើឈ្មោះ ប៊ុន ភី នៅពេលរៀនពេទ្យ នៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧១ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧២ និងបន្តរហូតដល់របបខ្មែរក្រហម។
ក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា ប៊ុន រ៉ានី ភរិយាបុរសខ្លាំងនៃកម្ពុជា អ្នកនិពន្ធគឺលោក ឆាយ សុផល រៀបរាប់ថា ប៊ុន ភី បានហ្វឹកហាត់ក្បួនយុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហមមានការប្រើប្រាស់អាវុធ លូនក្រាប រត់ បាញ់កាំភ្លើង បោកគ្រាប់បែក ជីកលេណដ្ឋាន និងរបៀបវាយឆ្មក់ជាដើម។
ជាមួយគ្នានោះ អ្នកស្រីក៏បានរៀនវិជ្ជាពេទ្យដែលចេះចាក់ថ្នាំ និងព្យាបាលអ្នករបួសពីសមរភូមិប្រយុទ្ធ។
ភរិយាបុរសខ្លាំង លោក ហ៊ុន សែន
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី បានរៀបការជាមួយលោក ហ៊ុន សែន នៅឆ្នាំ១៩៧៦ រៀបចំដោយអង្គការក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
រឿងកូនប្រុសក្រោមពន្លឺព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ដែលលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យគេបង្កើត ដោយអះអាងថា ដើម្បីបង្ហាញពីប្រវត្តិរបស់លោកឱ្យដឹងថាអ្នកទាំង២ បានជួបគ្នានៅឆ្នាំ ១៩៧៤ នៅពេលលោក ហ៊ុន សែន ទៅព្យាបាលរបួសនៅមន្ទីរពេទ្យក្នុងស្រុកក្រូចឆ្មារ។
អ្នកស្រីមានកូន ៥នាក់ គឺកូនច្បង លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កូនទី២ អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា ទី៣ លោក ហ៊ុន ម៉ានិត ទី៤ លោក ហ៊ុន ម៉ានី និងទី៥ អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាលី ព្រមទាំងមានកូនចិញ្ចឹមម្នាក់ គឺអ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាលីស។
កាលនៅកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរយៈពេលជិត ៤០ឆ្នាំ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់លើកឡើងថា ភរិយារបស់លោកជាចំណែកក្នុងភាពជោគជ័យរបស់លោក។ តែទោះជាយ៉ាងណាមិនធ្លាប់មានការអះអាងថា អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី បានចូលរួមផ្ដល់យោបល់ ឬជួយអ្វីខ្លះដល់ប្ដី ដែលមានតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទេ។ ផ្ទុយទៅវិញក្នុងនាមជាបុរសខ្លាំង លោក ហ៊ុន សែន តែងប្រកាសការពារកូនប្រពន្ធពីការប្រមាថ ដោយមិនខ្វល់ពីអ្វីទាំងអស។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ហេតុអីបានជាប្រពន្ធខ្ញុំក្លាយជាប្រពន្ធមេដឹកនាំបរទេស។ កូនប្រុសបង្កើតរបស់ខ្ញុំ ដែលកម្សត់កម្រនៅក្នុងគុករបស់អាពតក្លាយទៅជាកូនរបស់វៀតណាម។ អ្នកឯងត្រូវយល់រឿងហ្នឹងមួយខ្ញុំអត់អាចអត់ឱនឱ្យបានទេ។ ដាច់ខាតហើយ ទោះបីផែនដីត្រូវរលាយក៏រលាយទៅ»។
ប្រធានកាកបាទក្រហម ដែលរងការរិះគន់ថា រើសអើងនយោបាយ
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី បានធ្វើប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ជាអង្គការមនុស្សធម៌ធំជាងគេនៅកម្ពុជា តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ នៅក្រោយពេល លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្ដមរណឫទ្ធិ ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ កាលពី ឆ្នាំ១៩៩៧។
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី តែងតែចេញមុខប្រកាសថា កាកបាទក្រហមកម្ពុជាតែងជួយជនរងគ្រោះមិនរើសមុខ។ ជាអាទិ៍ក្នុងឆ្នាំ២០១៨អ្នកស្រីប្រកាសថា អង្គការនេះជួយដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប។
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី៖ «សូមមេត្តាបន្តជួយគាំទ្រដល់កាកបាទក្រហម ដើម្បីឱ្យសមាគមជាតិមួយនេះមានសមត្ថភាព និងលទ្ធភាពក្នុងការផ្ដល់សេវាមនុស្សធម៌ឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមដល់អ្នកងាយរងគ្រោះបំផុតដូចពាក្យថាកណ្ដាលបរិបទកម្ពុជាគឺកាកបាទក្រហមកម្ពុជាមានគ្រប់ទីកន្លែង សម្រាប់គ្រប់គ្នា មិនទុកនរណាម្នាក់ចោល»។
ទោះជាយ៉ាងណា រយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំ មកនេះ ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី រងការរិះគន់ជាច្រើនថា រើសអើង និងមើលរំលងអ្នករងគ្រោះពិសេសស្ត្រី ដែលមាននិន្នាការមិនស្របបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយថែមទាំងឆ្លៀតប្រើប្រាស់ស្ថាប័នមនុស្សធម៌នេះ បម្រើប្រយោជន៍គណបក្សរបស់ប្ដីអ្នកស្រីថែមទៀត។
ជាមួយគ្នានេះក្រុមស្ត្រីរងគ្រោះបញ្ហាដីធ្លី ក្រុមស្ត្រីកម្មករ សហជីព ស្ត្រីអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ក្រុមស្ត្រីប្រពន្ធមន្ត្រី និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងក៏រិះគន់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ថា មិនបានអើពើ ឬទុកពួកគេចោលមិនយកចិត្តទុកដាក់ ដែលមិនសមនឹងងារជាស្ត្រីទី១របស់កម្ពុជាទេ។
អតីតប្រធានអង្គការសីលការ អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ ដែលធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិស្ត្រីថ្លែងថា អ្នកស្រីប៊ុន រ៉ានី អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ពុំបានប្រើប្រាស់សក្ដានុពលនៃតួនាទីជាស្ត្រីទី១ ដើម្បីជួយលើកស្ទួយស្ត្រីខ្មែរ និងកិច្ចការសង្គមឡើយ។ ម្យ៉ាងប្រហែលមកពីស្ត្រីទី ១ រូបនេះរវល់ចំណាយពេលប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនជួយដល់អ្នកមានមុខមាត់ និងក្រុមឈ្មួញ ដើម្បីឱ្យអាជីវកម្មរកស៊ីរបស់ពួកគេដំណើរការរលូនពុំជួបឧបសគ្គ។
ផ្ទុយពីនេះ អ្នកនៅក្រោមឱវាទចាត់ទុកប្រធានកាកបាទក្រហមរូបនេះអ្នកស្រីថាជាមេដឹកនាំល្អ មានគុណធម៌ មាតាមនុស្សធម៌។
អគ្គលេខាធិការរងទី១ កាកបាទក្រហមកម្ពុជា អ្នកស្រី ម៉ែន នារីសោភ័គ លើកឡើងថាអ្វីៗល្អៗ របស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី មានសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅជាច្រើនមកហើយ។
ការបាញ់សម្លាប់ ពិសិដ្ឋ ពីលីកា ព្រោះស្នេហាត្រីកោណ
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ជាប់ឈ្មោះជាស្ត្រីមិនស្អាតស្អំ គឺជាប់សង្ស័យថា នៅពីក្រោយឃាតកម្មតារាភាពយន្ត និងជានាដការីឯកផ្នែករបាំបុរាណ អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា ដែលត្រូវខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់ចំនួន ៣គ្រាប់ កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៩ នៅម្ដុំផ្សារអូរឫស្សី ក្រុងភ្នំពេញ។
កាលនោះ ទស្សនាវដ្ដីបារាំង ឡិចស្ព្រេស (L'Express) បានចោទចំៗថា អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ភរិយា លោក ហ៊ុន សែន គឺជាអ្នកបញ្ជាឲ្យគេសម្លាប់ អ្នកស្រី ពីលីកា។ ឡិចស្ព្រេសសំអាងលើសៀវភៅកំណត់ហេតុរបស់អ្នកស្រី ដែលរៀបរាប់រឿងរ៉ាវស្នេហារបស់អ្នកស្រី កំណាព្យស្នេហាសរសេរដោយដៃលោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់ ផ្ញើឱ្យអ្នកស្រី។ រួមជាមួយវត្ថុតាងមួយចំនួន ដែលលោក ហ៊ុន សែន បន្សល់ទុកនៅផ្ទះមួយនៅតាខ្មៅទីដែលដៃគូស្នេហាក្រៅអាពាហ៍ពិពាហ៍នេះតែងជួបគ្នា។
ភ្លាមៗនោះ ទាំងលោក ហ៊ុន សែន និងអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី បានបដិសេធការចោទប្រកាន់ហើយចោទបកវិញថាទស្សនាវដ្ដីនេះមានចេតនានយោបាយ ថែមទាំងបានគំរាមប្ដឹងពីបទបរិហារកេរ្តិ៍។ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ លោកមិនដែលដាក់ពាក្យប្ដឹងទេ។ អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា បានកត់ត្រាទុកដែរថាមានការគំរាមផ្ដាច់ផ្ដិលជីវិតពីអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ទៅតាមការលួចឲ្យដឹងពីលោក ហុក ឡង់ឌី ជាអតីតអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពិលីកា ថាលុយរបស់គាត់នៅធនាគារកាណាឌីយ៉ា ក៏ត្រូវគេបិទមិនអោយដំណើរការព្រោះមានបញ្ជាពីអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ដោយសំអាងថា លុយនោះជាលុយរបស់ប្តីគេ។ ចំណែកក្មួយស្រីរបស់អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា ដែលរងរបួសដៃ ដេកទន្ទឹមនឹងអ្នកស្រីក្នុងរថយន្តសង្គ្រោះ ពេលបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យបានអះអាងប្រាប់ទស្សនាវដ្ដីបារាំងថា អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពិលីកា ខំត្រដរនិយាយប្រាប់នាង ដោយចុចឈ្មោះចំថា គឺអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការបាញ់ប្រហារនេះ។ រីឯអតីតស្នងការក្រុងភ្នំពេញ លោក ហេង ពៅ ក៏ធ្លាប់បញ្ជាក់ថា រឿងរ៉ាវអំពីអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ថាជាអ្នកបញ្ជាឲ្យគេបាញ់សម្លាប់អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា គឺជារឿងពិត។
អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ដែលមានសុខភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លះក្នុងវ័យ៧០នៅឆ្នាំនេះ ក៏រងការរិះគន់ពីប្រជាពលរដ្ឋ ថាប្រើប្រាស់សម្ភារៈផ្ទាល់ខ្លួនតម្លៃរាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ ស្របពេលប្ដីអ្នកស្រី គឺលោក ហ៊ុន សែន ក៏ពាក់នាឡិកាដៃតម្លៃរាប់លានដុល្លារ នៅគ្រាដែលពលរដ្ឋរាប់លាននាក់រស់ក្នុងភាពក្រីក្រ អត់ឃ្លាន ចំណែករដ្ឋាភិបាលក៏ជំពាក់បំណុលបរទេសរាប់ពាន់លានដុល្លារ។
ផ្អែកលើចំណុចទាំងនេះ បង្ហាញថាអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ទំនងមិនមែនគំរូល្អសម្រាប់កុមារីខ្មែរ និងជាស្ត្រីទី១ ជាម្ដាយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលជាទីពេញចិត្ត ជាទីគោរពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរណាស់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។