អ្នកស្រី ងួន អ៊ីវ ជានាយិកាអង្គការលើកស្ទួយវប្បធម៌កួយនៅខេត្តព្រះវិហារ។ អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា អត្តសញ្ញាណវប្បធម៌កួយដូចជាភាសា ជំនឿសែនអារក្សអ្នកតា ពិធីមង្គលការតាមបែបប្រពៃណីជនជាតិកួយ កំពុងបាត់បង់ដោយសារជនជាតិកួយខ្លួនឯងបោះបង់ចោលផង ដោយសារកត្តានយោបាយក្នុងប្រទេស រួមផ្សំឥទ្ធិពលវត្តមានវប្បធម៌ស៊ីវិល័យរបស់បរទេស នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃផង ៖ «វប្បធម៌ពេលនេះគឺបាត់បង់ទៅលើការរៀបការ រៀបការវាអត់តាមប្រពៃណីទេឥឡូវ វាក្លាយមួយចំនួន វាយកប្រពៃណីបះអីមកដាក់ វាបាត់អា ទ្រ ស្គរ ប៉ី អី ដូចពីដើម។ មួយទៀតសំលៀកបំពាក់ក៏បាត់ដែរ វាមានអាសំលៀកបំពាក់សម័យឥឡូវ ដូចហៃឡៃសក់ក្រហម ហើយមានអាស្លៀកខ្លី អាខោជើងខ្លី មានអាអាវលេចមុខលេចក្រោម បូរាណមានអាវបំពង់។ តែរាល់ថ្ងៃខ្ញុំអត់ចង់ឲ្យគាត់ស្លៀកប្រពៃណីទាំងអស់ទេ ចង់ឲ្យគាត់ស្លៀកពាក់កុំឲ្យខើចពេក កុំឲ្យវាលពេក ឲ្យសមរម្យ»។
អ្នកស្រី ងួន អ៊ីវ បន្ថែមថា ចំពោះភាសាកួយសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណជនជាតិមួយ ប៉ុន្តែយុវជនកួយសម័យនេះ មិនសូវនិយមនិយាយភាសាជនជាតិដើមរបស់ខ្លួន ដែលតម្រូវឲ្យអង្គការអ្នកស្រី ជួយធ្វើការថែរក្សា ហើយការលើកស្ទួយភាសាកួយឡើងវិញនៅតាមភូមិនេះ ជួបបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងទាំងថវិកា និងអ្នកសិក្សា ៖ «ពួកខ្ញុំនឹងកាលពីមុនមានលុយតិចតួចជួលគ្រូបង្រៀនភាសាកួយ បង្រៀនមួយឆ្នាំក៏ដល់ពេលអ៊ីចឹងទៅ ម្ដាយឪពុកអត់សូវបាននិយាយកួយជាមួយកូន ដល់អីចឹងទៅ កូនចូលទៅសាលា ត្រឡប់មកវិញនិយាយតែខ្មែរជាមួយឪពុកម្ដាយវិញអីចឹងក៏វាអត់ចេះដដែល នេះជាបញ្ហាដែលឪពុកម្ដាយអត់សូវចាប់អារម្មណ៍និយាយកួយជាមួយកូន»។
អ្នកស្រីឲ្យដឹងថា វប្បធម៌អក្សរសាស្ត្រកួយមិនមានអក្សរសាស្ត្រដើមទេ គឺនិយាយភាសាកួយតែសរសេរខ្យល់សំនៀងជាភាសាខ្មែរ ហើយភាសាកួយក៏មានលាយពាក្យភាសាខ្មែរដែរ។
អង្គការ លើកស្ទួយវប្បធម៌កួយ នៅខេត្តព្រះវិហារ មានបុគ្គលិក១១នាក់ ចាប់ដំណើរការនៅឆ្នាំ២០០៦ ធ្វើការតែទៅលើជនជាតិកួយ ដែលមានភូមិសរុប៤៧ភូមិ។
ទាក់ទងនឹងការនិយាយភាសាកួយនេះ គេសង្កេតឃើញថាមានជនជាតិកួយវ័យចំណាស់នៅតាមភូមិនីមួយៗ និយមនិយាយភាសាកំណើតខ្លួនច្រើននៅឡើយ ជាក់ស្ដែងដូចជាជនជាតិកួយនៅភូមិ បុស្សធំ ឃុំពោធិ៍ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ប្រើភាសាកួយសម្រាប់ការសន្ទនាក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។
បញ្ហាមួយទៀតដែលគេសង្កេតឃើញកើតមាននៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនជាតិកួយគឺ ជនជាតិកួយវ័យចំណាស់ភាគច្រើនមិនសូវចេះភាសាខ្មែរ ដូចជា លោកយាយ សុខ សៅ អាយុប្រហែល៨០ឆ្នាំ នៅឃុំប្រមេ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ជាដើម ដែលជួនកាលការសន្ទនាគ្នាត្រូវការជំនួយអ្នកប្រែ។
លោកយាយឲ្យដឹងថា ភាសាកួយត្រូវបានហាមមិនឲ្យនិយាយនៅក្នុងរបបប៉ុលពត ពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយនេះក៏ជាហេតុផលមួយបណ្ដាលឲ្យយុវជនកួយជំនាន់ក្រោយមិនចេះភាសាកួយដែរ។
អ្នកស្រី ងួន អ៊ីវ បញ្ជាក់ថា អង្គការអ្នកស្រីប្រឈមនឹងបញ្ហាច្រើន ក្នុងការលើកស្ទួយភាសាជនជាតិកួយនេះ លោកស្រីបន្តថា មិនថានៅក្នុងរបបប៉ុលពតទេ ក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន ក៏មានការរើសអើងភាសា និងជនជាតិកួយនេះដែរនៅភាគខ្លះនៃប្រទេស ដែលជាឧបសគ្គរារាំងកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ការងាររបស់អង្គការអ្នកស្រី។
បុរសជនជាតិកួយឈ្មោះ រិន រូន អាយុ៣៥ នៅភូមិឃុំព្រះមេ ស្រុកត្បែងមានជ័យបានកោតសរសើរការងាររបស់អង្គការ លើកស្ទួយវប្បធម៌កួយ នៅខេត្តព្រះវិហារ ដោយអះអាងថា អង្គការនេះបានជួយអប់រំអ្នកភូមិកួយឲ្យមានចំណេះដឹង និងចេះពិចារណាអំពីអនាគតជនជាតិកួយច្រើន ជាពិសេសកូនចៅកួយជំនាន់ក្រោយ តែលោកព្រលយមាត់ថា លោកមិនដែលឃើញមានជនជាតិកួយបានធ្វើជាមន្ត្រីរាជការ មានបុណ្យសក្ដិធំដុំដូចជាជនជាតិភាគតិចដទៃទៀតទេ ហើយលោកមានបំណងឲ្យកូនគាត់រៀនសូត្របានជ្រៅជ្រះ ក្រែងមានសំណាងបានធ្វើមន្ត្រីដូចជនជាតិដទៃ។
ក្រុមមន្ត្រីឲ្យដឹងថា ជនជាតិភាគតិចកួយ ចែកជាពីរសញ្ជាតិគឺ កួយអន្ទ័រ និងកួយអន់រ័រ ជនជាតិភាគតិចកួយទាំងពីរកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធដូចជនជាតិខ្មែរដែរ៕