គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) គ្រោងដាក់លិខិតស្នើសុំឲ្យរដ្ឋសភាឯកបក្ស កោះហៅរដ្ឋាភិបាលមកសួរនាំអំពីការផ្តល់សិទ្ធិឲ្យក្រុមហ៊ុនអូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) លុបទន្លេមេគង្គក្រោម ទំហំជាង ១០០ហិកតារ សម្រាប់បង្កើតជាទីក្រុងរណបថ្មីមួយទៀតស្ថិតនៅក្បែទីក្រុងកោះពេជ្រ។ ការស្នើសុំនេះ បន្ទាប់ពីគណបក្សក្រៅរដ្ឋសភាមួយនេះ សង្កេតឃើញថា ការអភិវឌ្ឍកោះនរា កំពុងធ្វើខុសពីគម្រោង ដែលអាចនឹងបណ្ដាលឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធំធេងដល់សង្គម និងបរិស្ថាន។ ទាក់ទងនឹងករណីនេះ មន្ត្រីរដ្ឋសភា និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល កំពុងរុញដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ ថ្លែងប្រាប់អាស៊ីសេរីថា គម្រោង ដាក់លិខិតជូនរដ្ឋសភា នឹងធ្វើឡើងនៅដើមខែសីហាខាងមុខនេះ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល នៅតែមិនឆ្លើយបំភ្លឺឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីសកម្មភាពចាក់ថ្ម និងខ្សាច់លុបទន្លេមេគង្គក្រោមជិតពាក់កណ្តាលចាប់ពីចំណុចកោះនរា ស្ថិតក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅរហូតដល់កោះប្រាក់ស្ថិតក្នុងស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្ដាលទេនោះ។
លោក ឡឹក សុធារ បញ្ជាក់ថា នៅមុនការដាក់លិខិតជូនរដ្ឋសភានោះ គណបក្សរបស់លោក ក៏នឹងប្រមូលភស្តុតាង ក្តីបារម្ភ និងមតិយោបល់នានារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបណ្ដាភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ជាពិសេសក្រុមអ្នកធ្វើផ្នែកបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ៖ «វិនិយោគនៅកន្លែងណាក៏ដោយ អ្វីដែលយើងចង់បាននោះគឺសុំឲ្យ មានតម្លាភាព ទី២ បង្ហាញគម្រោងជាសាធារណៈមក ទី៣ គឺការអនុវត្តគម្រោងនោះសូមឲ្យប្រាកដ ទៅតាមអ្វីដែលយើងដាក់ឯកសារ សរសេរថា លុប៥០ម៉ែត្រដល់ពេលជាក់ស្ដែងលុប ១០០ម៉ែត្រ ឬក៏៤០០ម៉ែត្រទៅវិញ ដែលនេះជាឧទាហរណ៍។ ការអភិវឌ្ឍន៍កន្លែងណាក៏ដោយ សូមឲ្យវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានឲ្យបានច្បាស់លាស់»។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន សង្កេតឃើញថា ការលុបទន្លេមេគង្គក្រោម ដោយក្រុមហ៊ុនអូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) ដើម្បីយកដីអភិវឌ្ឍន៍នេះ គឺជាការបម្រើផលប្រយោជន៍ឯកជនសុទ្ធសាធ ដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់។ គណបក្សមួយនេះ ព្រួយបារម្ភថា ការលុបផ្ទៃទឹកទន្លេមេគង្គធំធេងនេះ នឹងអាចបង្កផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់បរិស្ថាន ជាពិសេស ការរារាំងផ្លូវមច្ឆាជាតិ បង្កទឹកជំនន់ និងការបាក់ច្រាំងទន្លេនាពេលអនាគត។
អគ្គលេខាធិការរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ថ្លែងថា គណបក្សក្រៅរដ្ឋសភា គ្មានសិទ្ធិកោះហៅរដ្ឋាភិបាលមកសួរនាំនោះទេ។ លោក បន្ថែមថា បើទោះបីជាគណបក្សមួយនេះ ដាក់លិខិតមករដ្ឋសភាឲ្យកោះហៅរដ្ឋាភិបាល មកឆ្លើយបំភ្លឺ ក៏ទំនងជាមិនអាចទៅរួចនោះដែរ ប្រសិនបើតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនចាប់អារម្មណ៍លើរឿងនេះ៖ «គណបក្សក្រៅរដ្ឋសភា និងគ្មានអាសនៈនៅរដ្ឋសភាគឺមិនអាចធ្វើអ៊ីចឹងបានទេ ហើយមកដល់សភា ក៏សភាអត់មានសិទ្ធិទៅធ្វើអ៊ីចឹងទេ ដូចថា នែកអត់មានអីត្រូវធ្វើអ៊ីចឹងផង ហើយខាងខ្ញុំដូចជាអត់ មាននីតិវិធីធ្វើរឿងនឹងផង»។
បើទោះបីជាផ្ទៃទឹកទន្លេមេគង្គដែលក្រុមហ៊ុនអូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី កំពុងចាក់លុបនោះ មានទំហំធំល្វឹងល្វើយ ឋិតនៅមិនឆ្ងាយពីអាគាររដ្ឋសភា និងអាចមើលឃើញពីអគាររដ្ឋសភាក្តី ប៉ុន្តែ លោក ឡេង ប៉េងឡុង ថ្លែងថា ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់ និងជាតំណាងរាស្ត្រទាំង ១២៥រូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនបានដឹង និងមិនចាប់អារម្មណ៍អំពីបញ្ហានេះទេ៖ «យើងមិនទាន់ឃើញរបាយការណ៍ ឬមិនទាន់ឃើញតំណាងរាស្ត្រណាមួយលោកចាប់អារម្មណ៍បញ្ហានេះ ហើយរាយការណ៍ចំពោះបញ្ហានេះនៅឡើយទេ»។
ក្រុមហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) របស់ឧកញ៉ា ពុង ឃាវសែ បានសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋាភិបាល កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីអភិវឌ្ឍកោះនរា ជាទីក្រុងទំនើបមួយទៀត លើផ្ទៃដី ប្រមាណ ១០០ហិកតារ ដែលបានមកពីការលុបទន្លេមេគង្គនេះ មានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងទីក្រុងកោះពេជ្រដែរ។ គម្រោងនេះ នឹងចំណាយទឹកប្រាក់ប្រមាណពីរពាន់ (២.០០០) លាន ដុល្លារអាមេរិក ដែលនឹងបញ្ចប់ការសាងសង់ទាំងស្រុងនៅឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ ផ្ទៃទឹកទន្លេដែលត្រូវចាក់លុបមានទទឹង ៤០០ ទៅ ៥០០ម៉ែត្រចាប់ពីច្រាំងទន្លេ និងបណ្ដោយមានប្រវែងខ្ទង់ ៤គីឡូម៉ែត្រ ដែលគិតជាផ្ទៃក្រឡាអាចលើសពី១០០ហិកតារ។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះនរានេះទេ ដោយអះអាងថា លោកមិនបានដឹងអ្វីទាំងអស់ ហើយបង្វែរឲ្យអាស៊ីសេរី សួរទៅអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន និងក្រសួងធនធានទឹកវិញ។ នៅពេលអាស៊ីសេរី បន្តសួរថា តើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍លុបទន្លេមេគង្គក្រោមនេះ មានការស្រាវជ្រាវហេតុផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និង សង្គមហើយ ឬនៅ ? លោក ផៃ ស៊ីផាន ឆ្លើយបែបស្មានថា ប្រហែលជាមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួចហើយ៖ «បាទ ! ខ្ញុំជឿថា គេមានការស្រាវជ្រាវ ហើយក្រសួងដែលទទួលខុសត្រូវនេះ អាចជាក្រសួងធនធានទឹក ក្រសួងបរិស្ថាន គេធ្វើការជាមួយគ្នាធ្វើការស្រាវជ្រាវ ធ្វើការសិក្សា ហើយខ្ញុំជឿថា មានអ៊ីចឹង»។
ទោះបីជាមន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលរូបនេះ ថ្លែងថា លោកមិនបានដឹងអ្វីទាំងអស់អំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះនរាក៏ដោយ ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ថា លោក បានបង្ហោះសារជេរប្រមាថអ្នកដែលមិនពេញចិត្តចំពោះការអភិវឌ្ឍលុបទន្លេដ៏ធំល្វឹងល្វើយនេះថា ជាក្រុមតិរច្ឆានទៅវិញ។
រីឯអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា ថ្លែងថា លោកមិនអាចឆ្លើយតបរឿងក្រុមហ៊ុនអូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) លុបទន្លេមេគង្គនេះទេ និងបានផ្ដាច់ទូរស័ព្ទ៖ «អាហ្នឹងទាក់ទងទៅខាងក្រសួងផ្សេងទៀតទៅ ។ បងអត់មានអីអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមពីលើនេះផង»។
ចំណែកប្រធាននាយកដ្ឋានជលសាស្ត្រ និងការងារទន្លេ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម លោក យិន សាវុធ ព្រមទាំងអគ្គនាយករងក្រុម ហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) លោក ទូច សំណាង មិនទទួលទូរស័ព្ទនោះទេ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ឯករាជ្យផ្នែកធនធានជម្មជាតិ និងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ លោក ហែម ឧត្តម សោកស្ដាយដែលមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល រុញដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក និងឆ្លើយបែបគ្មានវិជ្ជាជីវៈ ហើយលោក យល់ថា ករណីនេះ នឹងកាន់តែធ្វើឲ្យសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍ និងបង្កើតឲ្យមានសំណួរនិងមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនទៀតអំពីតម្លាភាព និងសុចរិតភាពនៃការអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងខ្នាត់ធំមួយនេះ។ លោក បន្តថា ប្រសិនបើការអភិវឌ្ឍន៍មួយដែលល្អនោះ រដ្ឋាភិបាល មិនគួរលាក់បាំងសាធារណជននោះទេ៖ «អ្វីដែលកើតឡើងក្នុងប្រទេសនេះ អ្នកដឹកនាំប្រទេស ត្រូវតែដឹង បើមិនក្រសួងមួយ ក៏មានក្រសួងមួយទៀតដែរ ហើយបើយើងឆ្លើយតាមអ៊ីចឹងហើយថា មិនមានតួនាទីប្រាប់ ដូច្នេះតើនរណាដែលមានតួនាទីវិញ ? បើអ៊ីចឹងវាហាក់ដូចជាគម្រោងមួយដែលកើតឡើងដោយអនាធិបតេយ្យ ហើយបើអនាធិបតេយ្យ គឺរដ្ឋាភិបាល បណ្ដោយឲ្យវាកើតអ៊ីចឹង។ យើងអាចមានជានីតិវិធីមួយចំនួនដែលតម្រូវឲ្យស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលណាមួយ ទទួលខុសត្រូវក្នុងការឆ្លើយតប ឬឆ្លើយបំភ្លឺ។ ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍មួយនៅក្នុងអនុក្រឹត្យស្ដីពីការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន ក៏គេនិយាយអំពីការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានជាមួយសាធារណជន។ យ៉ាងហោចណាស់នៅក្នុងដំណើរការសិក្សា និងវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននេះ មានការប្រជុំជាសាធារណៈពីរដងដែរ»។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ឯករាជ្យផ្នែកធនធានជម្មជាតិ និងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុរូបនេះ បន្តថា ស្ថាប័នរដ្ឋសភាដែលតំណាងពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា គួរតែប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់ខ្លួន សួរនាំទៅរដ្ឋាភិបាលឬក្រសួងសាមី ប្រសិនការលុបទន្លេមេគង្គក្រោមនេះ ធ្វើឡើងដោយគ្មានការវាយតម្លៃ ហេតុផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមជាមុនទេនោះ។ លោក សទទួលស្គាល់ថា ការកសាងអចលនទ្រព្យ និងអាគារខ្ពស់ៗ ជារឿងសំខាន់ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលមិនត្រូវមើលរំលងផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថាន និងធនធានទឹករយៈពេលវែងនោះទេ៖ «ស្ថានភាពទន្លេមេគង្គ ឬស្ថានភាពធានទឹកយើងកំពុងតែស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលមួយស្រួចស្រាល់ ហើយយើងនិយាយតាំងពីឆ្នាំទៅមកថា យើងមានការខ្វះខាតទឹក ដោយសារមានទំនប់ ( ទំនប់វារីអគ្គិសនី ) មានអីច្រើននៅខាងលើ ហើយនៅពេលដែលយើងកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់ស្រួចស្រាល់អ៊ីចឹងផង ហើយយើងបន្តចាក់ដីលុបហើយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់រូបសាស្ត្រ នៃទន្លេអ៊ីចឹងទៀត វាអាចនឹងបន្ថែមបន្ទុក ឬដាក់សម្ពាធទៅលើទន្លេនេះមួយកម្រិតទៀត តែត្រង់ថា ប៉ះពាល់បែបណាគឺយើងត្រូវការសិក្សា ជាលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រជាមុនសិន»។
បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី កំពុងប្រើប្រាស់កម្មករខ្មែរ និងវៀតណាមជាច្រើននាក់ ព្រមទាំងសាឡង់ និងរថយន្តរាប់សិបគ្រឿងដឹកជញ្ជូនខ្សាច់ និងថ្មភ្នំ ដើម្បីចាក់លុបទន្លេយ៉ាងមមាញឹកបំផុត។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ ថ្លែងថា គណបក្សលោក នៅតែប្ដេជ្ញាតស៊ូមតិទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យរឿងលុបទន្លេមេគង្គក្រោមនេះ ឲ្យបានដិតដល់ ដើម្បីចៀសវាងបន្សល់ទុកមរតកបំផ្លាញទន្លេមេគង្គក្រោមដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។