ប្រជាសហគមន៍ព្រៃឈើ និងសកម្មជនបរិស្ថានលើកឡើងថា ការចែកកូនឈើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដាំ គឺមិនបានបង្កើនគម្របព្រៃឈើដោយប្រសិទ្ធភាពនោះឡើយ ដរាបណាព្រៃឈើដែលមានស្រាប់នៅតែរងការកាប់បំផ្លាញ និងទន្ទ្រានយកជាធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជនផ្ទាល់ខ្លួន។ ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពេលដែលក្រសួងបរិស្ថានប្រកាសថា នឹងអាចបណ្ដុះកូនឈើបានជាង ១លានដើម ដើម្បីចែកដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងឆ្នាំ២០២៤។
ប្រជាសហគមន៍ព្រៃឈើ និងសកម្មជនបរិស្ថានលើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ដើម្បីបង្កើនគម្របព្រៃឈើ ក្រសួងបរិស្ថានគួរបញ្ឈប់សកម្មភាពសម្បទានដីព្រៃឧទ្យានជាតិ ឱ្យក្រុមហ៊ុន ឬបុគ្គលឯកជន ជាជាងចែកកូនឈើ ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដាំដុះ។
អ្នកសម្របសម្រួលបណ្ដាញព្រៃឡង់ ខេត្តកំពង់ធំ លោក ហឿន សុភាព ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ថា លោកគាំទ្រចំពោះសកម្មភាពចែកកូនឈើរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ប៉ុន្តែលោកយល់ថា យន្តការចែកកូនឈើនេះ នឹងមិនអាចបង្កើនគម្របព្រៃឈើបាននោះឡើយ ខណៈព្រៃឈើដែលមានស្រាប់ នៅតែបន្តរងការកាប់បំផ្លាញ និងទន្ទ្រានយកធ្វើជាដីកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួននោះ។ លោកបន្តថា បើទោះបីជាក្រសួងបរិស្ថានដាំដើមឈើឡើងវិញក្ដី ក៏កូនឈើភាគច្រើនមិនអាចដុះ លូតលាស់បានល្អដូចព្រៃធម្មជាតិនោះឡើយ។
លោក ហឿន សុភាព៖ «ហើយមួយទៀតខ្ញុំឃើញមានក្រុមហ៊ុនជាច្រើនដែលគេបន្លំ ក្រុមហ៊ុនខ្លះគាត់យកដីទៅដូចជាអត់ដាំអីទេ ទីចុងបញ្ចប់ដាំដំឡូង ដាំអាកាស្យាឡើងវិញ តែគោលបំណងរបស់គាត់ គាត់ឈូសដីព្រៃហើយនាំឈើចេញ រាប់ម៉ឺនរាប់សែនរយលានម៉ែត្រគីប ចេញទៅក្រៅ ហើយផ្ទៃដីគាត់ថាដាំកៅស៊ូ ដំណាំកសិឧស្សាហកម្មអ៊ីចឹង ប៉ុន្តែទីចុងបញ្ចប់យើងអត់បានឃើញក្រុមហ៊ុនហ្នឹងដាំទីទេ»។
ការលើកឡើងរបស់ប្រជាសហគមន៍ព្រៃឈើរូបនេះ បន្ទាប់ពីក្រសួងបរិស្ថានបានប្រកាសថា អាចនឹងបណ្ដុះកូនឈើបានជាង១លានដើម និងចែកដល់សាធារណជនដាំ ដើម្បីស្ដារគម្របព្រៃឈើឡើងវិញឱ្យបាន៦០ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០៥០។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានលើកឡើងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ក្រសួងបរិស្ថាន នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈថា គិតចាប់តាំងពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ មកដល់ខែកុម្ភៈនេះ ក្រសួងទើបតែបណ្ដុះកូនឈើបានជាង៤០ម៉ឺនដើម (៤១៦.១៦៣) តែប៉ុណ្ណោះ ខណៈកូនឈើដែលបានចែកទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីដាំស្ដារព្រៃរេចរឹល ដាំនៅតាមសហគមន៍ វត្តអារាម និងសាលារៀន បានត្រឹមជាង២០ម៉ឺនដើម(២០០.៥៦២)។
ជុំវិញរឿងនេះ សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក ថុន រដ្ឋា លើកឡើងថា ដរាបណារដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តកាត់ឆ្វៀលដីព្រៃអភិរក្ស ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុន ឬបុគ្គលឯកជនអភិវឌ្ឍ នោះគម្របព្រៃឈើនឹងមិនអាចកើនឡើងតាមផែនការរបស់ក្រសួងបរិស្ថានបានទេ។ លោកបន្តថា ក្រសួងបរិស្ថានគួរការពារព្រៃឈើដែលមានស្រាប់ តាមរយៈការចាត់វិធានការច្បាប់ទៅលើបុគ្គលដែលកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃអភិរក្ស ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងរឹបអូសយកដីព្រៃសម្បទានដែលមិនទាន់ឈូសឆាយពីក្រុមហ៊ុនឯកជនមកអភិរក្សវិញ ជាជាងជំរុញការដាំកូនឈើឡើងវិញ ដែលត្រូវការការថែទាំ និងរយៈពេលយូរទើបអាចក្លាយជាគម្របព្រៃឈើ។
លោក ថុន រដ្ឋា៖ «មួយទៀតហ្នឹងយើងក៏រំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មី នឹងឈប់អនុវត្តតាមរដ្ឋាភិបាលចាស់ទៅ គឺកុំយកគំរូការកាប់ព្រៃឈើ ឬក៏ដីព្រៃសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចតំបន់ដែលមានព្រៃឈើស្អាតៗហ្នឹងទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ជាជាងដែលយើងចំណាយលុយជាតិច្រើន ហើយយើងថា ប្រសិទ្ធភាពអាចនឹងតិចតួចមែនទែន»។
ខុសពីក្ដីរំពឹងរបស់សកម្មជនបរិស្ថាន និងប្រជាសហគមន៍ព្រៃឈើ ដែលសង្ឃឹមថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី នឹងមិនកាត់ឆ្វៀលដីព្រៃទៅឱ្យបុគ្គលឯកជនកាន់កាប់រាប់ម៉ឺនហិកតារ ដូចឪពុករបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន សែន នោះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចេញអនុក្រឹត្យមួយ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ កាត់ឆ្វៀលដីដែនគម្របព្រៃឈើ ប្រមាណ ៣១ហិកតារ នៅឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ ឱ្យឈ្មោះ ឡូ សុគន្ធ ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន។
បន្ថែមពីនេះ នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ដដែលនោះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានកាត់ឆ្វៀលដីព្រៃឈើជិត២ម៉ឺនហិកតារ (១៩.៨១៤) នៅស្រុកកែវសីម៉ា ស្រុកពេជ្រាដា និងស្រុកកោះញែក ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ឱ្យទៅបុគ្គលឯកជន និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដែលគេជឿជាក់ថា ភាគច្រើនជាបុគ្គលមានឥទ្ធិពល និងក្រុមហ៊ុនឯកជន ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផងដែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត ដើម្បីសុំសួរជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ។
ប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ និងសកម្មជនបរិស្ថានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនអាចបង្កើនគម្របព្រៃឈើ តាមរយៈការដាំដុះកូនឈើឡើងវិញនោះឡើយ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែផ្ដល់ដីសម្បទានព្រៃឈើឱ្យទៅបុគ្គលឯកជនកាន់កាប់ ខណៈអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដោយខុសច្បាប់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពទេនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។