អ្នកជំនាញបរិស្ថាន និងក្រុមយុវជន បង្ហាញពីសក្ដានុពលភ្នំតាម៉ៅ ដោយមានរុក្ខជាតិកម្រជាច្រើនប្រភេទរួមមាន ព្រៃព្រឹក្សា អូរធម្មជាតិ ប្រជុំកូនភ្នំ ជម្រាលភ្នំ និងរុក្ខជាតិកម្រ ផ្តល់ទេសភាពខៀវស្រងាត់ អំណោយផលគាប់ប្រសើរឱ្យសត្វព្រៃរស់នៅ និងចិញ្ចឹមជីវិតរាប់សិបប្រភេទ។ ពួកគេបារម្ភថា ការឈូសឆាយកម្ទេចព្រៃអភិរក្សដ៏ធំសម្បើមនេះ នឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ ទីកន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃយ៉ាងសំខាន់នៅកម្ពុជាប៉ះពាល់វិស័យទេសចរ និងជីវភាពប្រជាជនក្នុងតំបន់។
អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថាន និងក្រុមយុវជនស្តាយស្រណោះព្រៃឈើតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលកំពុងត្រូវបានគេឈូសឆាយក្លាយជាទីវាលរហោឋាន ហើយគ្រោងជំនួសមកវិញនូវគម្រោងនានារបស់សេដ្ឋីអចលនទ្រព្យឧកញ៉ា ឃុន សៀ និង ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ។ បច្ចុប្បន្នតំបន់នោះកំពុងទទួលរងការឈូសឆាយបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ អស់ជាច្រើនរយហិកតារ ដោយមានគ្រឿងចក្រជាច្រើនគ្រឿង អមដោយ សមត្ថកិច្ចចម្រុះ ប៉ូលិស និងប៉េអិម យាមការពារយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នមិនឱ្យពលរដ្ឋចេញចូលតំបន់នោះឡើយ។
យុវជនរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ជាកន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃយ៉ាងសំខាន់ ដែលគេយកសត្វព្រៃជិតផុតពូជពីតំបន់ផ្សេងៗ ទៅសង្គ្រោះ និងអភិរក្សនៅតំបន់នោះ។ លោកថា សត្វដែលតាំងបង្ហាញក្នុងទ្រុងខ្លះ គេតែងតែលែងវា ចូលក្នុងព្រៃតំបន់នោះ ដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ មកទស្សនាកម្សាន្ត។
លោកបន្ថែមថា បើព្រៃនៅតំបន់នោះវិនាសហិនហោចអស់ សត្វព្រៃ និងជម្រកសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទនឹងបាត់បង់ ហើយអាកាសធាតុនឹងឡើងកម្តៅខ្លាំង។ លោកចាត់ទុក ការអភិវឌ្ឍបំផ្លាញព្រៃឈើ និងជម្រកសត្វព្រៃ ដ៏ធំធេងនេះ ធ្វើឡើងដោយមិនគិតពីអនាគតកូនចៅជាន់ក្រោយ៖ «តាំងពីខ្ញុំកើតមក ខ្ញុំឃើញថា អ្វីដែលយើងមានកាន់តែបាត់បង់ទៅ ៗ អត់ដែលឃើញកកើត។ ខ្ញុំធ្លាប់ឮ គេនិយាយ តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ យើងមានសត្វព្រៃច្រើន ក្រោយមកសត្វគេបរបាញ់ ព្រៃឈើគេកាប់បន្តិចម្តងៗ កោះលក់ឱ្យឧកញ៉ា បឹងលុប ។ ធម្មជាតិទាំងអស់ហ្នឹង តម្រង់ជួរគ្នាដើរឆ្ពោះរកវិនាសកម្ម ក្រោមលេសអភិវឌ្ឍ អត់មានគិតដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។ ដូនតាយើង គាត់ខំរក្សា ទុកឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ»។
រីឯប្រធានសមាគមអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន និងសង្គម លោក ជុំ ហួត ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្អាកសកម្មភាពឈូសឆាយព្រៃទាំងនេះ និងផ្លាស់ប្ដូរគំនិតអភិវឌ្ឍន៍នៅទីនោះ ដើម្បីសុវត្ថិភាពសត្វព្រៃ និងធនធានធម្មជាតិ។ លោកថា ការឈូសឆាយព្រៃទាំងនេះ នឹងធ្វើឱ្យសត្វព្រៃបាត់បង់ជម្រក និងបាត់បង់កន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃ ហើយរមណីយដ្ឋានជាច្រើនកន្លែងនឹងប្រឈមបិទទ្វារ៖ «បានឮហើយថា តំបន់នោះអស្ចារ្យបំផុត ក្នុងចំណោមប្រទេសកម្ពុជា តែធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនកាន់តែបាត់បង់ហិនហោច នូវអ្វីដែលយើងមាន។ ធ្វើឱ្យសោកស្តាយខ្លាំងដែលយើងមិនអាចទទួលយកបាន ការបំផ្លាញទាំងអស់ហ្នឹង ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍»។
អ្នកជំនាញបរិស្ថានសង្កេតឃើញថា មជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់និស្សិតចង់សិក្សាស្វែងយល់ពី ជីវសាស្ត្ររបស់សត្វព្រៃកម្រ ជិតផុតពូជ ព្រោះតំបន់នោះ នៅជិតរាជធានីភ្នំពេញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បើទោះបីជាដើមឈើធំៗ នៅតំបន់នោះ ត្រូវគេកាប់បំផ្លាញអស់ទៅហើយក្តី ក្រោយក្រសួងកសិកម្មបានកំណត់ទីនោះ ជាតំបន់អភិរក្ស ព្រៃរេចរឹលបានដុះឡើងវិញ នៅរយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលផ្តល់ម្លប់ដល់សត្វព្រៃ និងជម្រកបក្សាបក្សី។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង សុំការបំភ្លឺរឿងនេះពីតំណាងក្រុមហ៊ុនឡេង ណាវ៉ាត្រា និងតំណាង ឧកញ៉ា ឃុន សៀ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី៤ សីហា។ ប៉ុន្តែលោក ឃុន សៀ ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីដោយបដិសេធថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកមិនបានឈូសឆាយដីព្រៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅនោះឡើយ។
ជុំវិញសកម្មភាពឈូសឆាយនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅនេះ ក្រសួងកសិកម្ម បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ នៅថ្ងៃទី ០៤ សីហា ដោយច្រានចោលចំពោះការរិះគន់របស់ពលរដ្ឋ។ ក្រសួងលើកហេតុផលថា ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ពុំមានផលប៉ះពាល់ទាល់តែសោះ។ ក្រសួងថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ជាស្ថានីយស្តារព្រៃឈើ ដែលមានឈើប្រភេទប្រេងខ្យល់ អាកាស្យា និងឈើធម្មជាតិ អមដោយដីខ្សាច់ ពុំមានការដុះលូតលាស់ព្រៃឈើល្អទេ។ លើសពីនេះ តំបន់នោះពុំមានសត្វព្រៃសំខាន់ៗ ជិតផុតពូជ ដូចការលើកឡើងឡើយ គឺមានតែជ្រូកព្រៃ ដែលតែងតែមករំខានដំណាំពលរដ្ឋ។ ក្រសួងកសិកម្មបញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍនេះ គឺជាការដោះដូរដីនៅតំបន់ផ្សេង ជាថ្នូរនឹងការអភិវឌ្ឍ ដោយកែលម្អឧទ្យានជាតិភ្នំតាម៉ៅ ឱ្យមានភាពប្រសើរឡើង នូវប្រព័ន្ធផ្លូវ អគារ សួនច្បារ និងអាំងស្តុកទឹកជាដើម។
ការលើកឡើងរបស់ក្រសួងកសិកម្មនេះ គឺផ្ទុយពីការស្រាវជ្រាវអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) ដែលរកឃើញថា ភ្នំតាម៉ៅ គឺជាសួនសត្វល្អតែមួយគត់សម្រាប់សង្គ្រោះសត្វ និងបង្កកំណើតសត្វព្រៃកម្រ ដោយប្រមូលផ្តុំខ្លាឃ្មុំធំជាងគេ នៅលើពិភពលោក ព្រមទាំងជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជិតឆ្ងាយមកមើលសម្បត្តិធម្មជាតិនៅកម្ពុជា។
លើសពីនេះ មានអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃមួយចំនួន កំពុងអភិរក្សខ្លាឃ្មុំ និងបង្កាត់កូនក្រពើភ្នំ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលជាប្រភេទសត្វកម្របំផុត។ រីឯអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ កំពុងចិញ្ចឹមកូនស្វាក្រវាត់ដែល ពិបាកចិញ្ចឹម ប៉ុន្តែអង្គការនេះ បានអនុវត្តគម្រោងនេះដោយជោគជ័យ។
អ្នកជំនាញអភិរក្សសត្វព្រៃនៅអង្គការនេះ លោក នីច ម៉ាក (Nick Marx) មានប្រសាសន៍នៅក្នុងវីដេអូឃ្លីប កាលពីពេលកន្លងទៅថា មានសត្វស្លាបកម្រ កំពុងធ្វើសំបុកលើដើមឈើ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដូចជាសត្វត្រដក់ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ឧទ្យានសត្វភ្នំតាម៉ៅ មានព្រៃធម្មជាតិទំហំ ២ ពាន់ ៣រយហិកតារព័ទ្ធជុំវិញ បង្កលក្ខណៈងាយស្រួល ដោះលែងសត្វឱ្យដើរលេងកម្សាន្តបែបធម្មជាតិ៖ «ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ មានព្រៃធម្មជាតិ ២ ពាន់ ៣ រយហិកតារជុំវិញ ល្អសម្រាប់សត្វក្នុងសួន និងសត្វអាចដោះលែង។ សួនសត្វនៅក្រៅប្រទេស អត់មានព្រៃជុំវិញដោះលែងសត្វអត់បាន។ ឆ្នាំ ២០០៩ រដ្ឋបាលព្រៃឈើ សុំខ្ញុំឱ្យជួយល្បាតព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ខ្ញុំសប្បាយជួយ ឥលូវខ្ញុំបានធ្វើ ១៣ ឆ្នាំហើយ»។
អ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថានមើលឃើញថា គម្រោងឈូសឆាយព្រៃជាង ១ពាន់ ៥រយហិកតារ (១.៥០០) នេះ កំពុងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមិនសប្បាយចិត្ត និងជាការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិកេរ្តិ៍ដូនតា ដោយមិនខ្វល់ពី ក្តីកង្វល់ទាំងឡាយរបស់ពលរដ្ឋ។ លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរ នៅមិនទាន់កំណត់ព្រំប្រទល់ដីព្រៃអភិរក្ស ដែលត្រូវឈូសឆាយ ជាពិសេសបង្ហាញពីទំហំថវិកាវិនិយោគ និងគម្រោងកសាងបញ្ចប់នៅពេលណានៅឡើយទេ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកជំនាញបរិស្ថាន លោក ហែម ឧត្តម យល់ថា ធនធានធម្មជាតិនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅកំពុងទ្រទ្រង់ជីវិតសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទ ជាពិសេស ផ្តល់អនុផលព្រៃឈើជូនពលរដ្ឋ។ លោកថា ប្រសិនបើមានការឈូសឆាយបំផ្លាញអស់ នោះនឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់សោភ័ណបរិស្ថាន។ លោកថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែផ្តល់សិទ្ធិឱ្យពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធចូលរួមសម្រេចចិត្តលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ ប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព៖ «ពិគ្រោះយោបល់ឱ្យមានការចូលរួមពីដើមទីកាន់តែឆាប់កាន់តែល្អ ត្រូវមានតម្លាភាព កុំធ្វើបិទបាំង ប្រាប់ពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយពលរដ្ឋ ឱ្យគាត់មានឱកាស សួរសំណួរ»។
ឧទ្យានជាតិសួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ មានផ្ទៃដី ២.៣០០ ហិកតារ ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាតំបន់អភិរក្សពីក្រសួងកសិកម្ម កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៥។ តំបន់អភិរក្សនេះ ឋិតក្នុង ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ឆ្ងាយពីរាជធានីភ្នំពេញ ៤០គ.ម។ តំបន់នោះមានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណ ព្រៃភ្នំ ធម្មជាតិ និងជាសួនសត្វដ៏ធំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានផ្ទៃដី អមដោយព្រៃព្រឹក្សា បឹង និងអូរធម្មជាតិ ផ្តល់អំណោយផលគាប់ប្រសើរឱ្យសត្វព្រៃរស់នៅ និងចិញ្ចឹមជីវិត។ សួនសត្វទីនោះ បានតាំងបង្ហាញ ប្រភេទសត្វកម្រជាច្រើនប្រភេទ ឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ទស្សនារួមមាន ពស់ថ្លាន់ ក្រពើ ខ្លា តោ ដំរី ស្វា និង ខ្លាឃ្មុំជាដើម៕
ណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។