សកម្មជនការពារព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី លោក ឆន ផល្លា ប្ដេជ្ញាថា លោកនៅតែរក្សាជំហរការពារព្រៃឈើដដែល ទោះបីជាសាលាឧទ្ធរណ៍ត្បូងឃ្មុំ កាត់ឱ្យលោកមានទោសជាប់ពន្ធនាគារ ១ ឆ្នាំនិងពិន័យប្រាក់ដូចតុលាការថ្នាក់ក្រោមសម្រេចក៏ដោយ។
សង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកការសម្រេចនេះ ថា ជាសារមួយគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យ លើសកម្មជនព្រៃឈើធនធានជាតិនិងបរិស្ថាន។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ ហៅការសេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ប្រចាំតំបន់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ និងជាការបំបាក់ស្មារតីមិនឱ្យលោកបញ្ចេញមតិ ឬធ្វើសកម្មភាពការពារធនធានធម្មជាតិបន្តទៀត។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា បានប្រកាសសាលដីកាតម្កល់សាលក្រមសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី ដែល ផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនការពារព្រៃឈើលោក ឆន ផល្លា ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១ ឆ្នាំ និងពិន័យប្រាក់ ១០លានរៀល ឬស្មើនឹង ២៥០០ ដុល្លារ ពីបទ«បរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ បទប្រមាថនិងញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» ពាក់ព័ន្ធនឹង ការបញ្ចេញមតិនៅក្នុងវេទិកាមួយ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ដែលប្ដឹងដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
ជុំវិញរឿងនេះ លោក ឆន ផល្លា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ថា លោកនឹងសាទុក្ខទៅតុលាការកំពូលទៀត ពីព្រោះក្នុងសំណុំរឿងនេះ លោកជាជនរងគ្រោះ មិនមែនជាអ្នកប្រព្រឹត្តខុសដូចការចោទប្រកាន់ឡើយ។
លោក ឆន ផល្លា៖ «ខ្ញុំជាជនរងគ្រោះត្រូវរងអយុត្តិធម៌ ដែលគាត់បានចោទប្រកាន់ខ្ញុំទៅវិញ។ អ៊ីចឹងហើយជាការមួយ ដែលរឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងបញ្ចេញមតិនៅវេទិកាសាធារណៈមួយ ដែលមានអាជ្ញាធរនៅនឹងមុខ ដែលធ្វើឱ្យពួកក្រុមជនដៃដល់ប្រើអំពើហិង្សាលើខ្លួនខ្ញុំបាទ យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរជាទីបំផុត»។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានខេត្តរតនគិរីបានកៀរគរក្រុមពលរដ្ឋរាប់រយនាក់ព្រួតគ្នាវាយលោក ឆន ផល្លា បណ្តាលឱ្យរបួសធ្ងន់ ហើយបានគំរាមនិងបង្ខំឱ្យលោកដកពាក្យបណ្ដឹងពីតុលាការ។ ក្រុមពលរដ្ឋដែលលើកគ្នាវាយភាគ ច្រើន ជាអ្នកទទួលប្រយោជន៍ពីការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃសាធារណរបស់រដ្ឋ ដែលដឹកនាំដោយអភិបាលស្រុកលំផាត់លោក នូ ថេរ មេឃុំសេដា លោក អង់ ប៊ុនធៀង ក្រុមប្រឹក្សាឃុំនិងមេភូមិ។ ក្រោយមកលោក ឆន ផល្លា និងក្រុមគ្រួសារ បានប្ដឹងជនដៃដល់ និងអាជ្ញាធរទាំងនេះ ទៅសមត្ថកិច្ច ក៏ប៉ុន្តែគ្មានចំណាត់ការនោះឡើយ។
ក្រៅពីមិនចាត់វិធានការហើយ លោក ឆន ផល្លា ថា អាជ្ញាធរបែរជាមកប្ដឹងលោកវិញ រហូតដល់តុលាការកាត់ឱ្យលោកមានទោសជាប់ពន្ធនាគារ ១ ឆ្នាំនិង ពិន័យប្រាក់ ១០ លានរៀលថែមទៀត។
លោក ឆន ផល្លា៖«ខ្ញុំជាជនរងគ្រោះ បែរជាខ្ញុំរងនូវអយុត្តិធម៌ត្រូវបានតុលាការដាក់ទោសទណ្ឌ ដាក់ទណ្ឌកម្មខ្ញុំជាជនរងគ្រោះវិញអ៊ីចឹង»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបញ្ហានេះ ពីអ្នកនាំពាក្យសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ទុំ សោភ័ណ បានទេនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត សោកស្ដាយការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលតម្កល់សាលក្រមសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី ដែលបានផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ១០លានរៀល។
លោក លោក អំ សំអាត ប្រាប់់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ថា នេះជាសារមួយគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យលើសកម្មជនការពារព្រៃឈើធនធានជាតិ និងបរិស្ថាន។
លោក អំ សំអាត៖ «ភិតភ័យ ពីព្រោះរាល់សកម្មភាព ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍រួម ការពារនូវធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ ក៏ដូចជា បរិស្ថានហ្នឹង ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងផ្ដន្ទាទោស ដែលទង្វើនេះ ក៏ធ្វើឱ្យជនដែលបំផ្លាញព្រៃឈើហ្នឹង មិនសូវមានការញញើត ព្រោះពួកដែលបំផ្លាញព្រៃឈើទេ ដែលគួរជាប់ទោសដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោស។ ចំពោះអ្នកដែលសកម្ម និងខិតខំការពារព្រៃឈើ ធនធានជាតិ និងបរិស្ថានគួរត្រូវតែបានលើកទឹកចិត្ត ហើយនឹងគាំទ្រ»។
លោក ឆន ផល្លា គឺជាសកម្មជនបរិស្ថានដ៏សកម្មមួយរូប ក្នុងការការពារធនធាន ធម្មជាតិនិងឃ្លាំមើលការកាប់បំផ្លាញព្រៃនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី។ លោកធ្លាប់ជាប់ ពន្ធនាគារជាង ២ ឆ្នាំក្នុងសំណុំរឿងពីរផ្សេងគ្នា ពាក់ព័ន្ធនឹងការពារព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិ។ សកម្មជនព្រៃឈើរូបនេះ លើកឡើងថា ទោះបីជាលោកធ្លាប់ពន្ធនាគារជាង ២ ឆ្នាំ ដោយសារតែចេញមុខការពារធនធានធម្មជាតិ ហើយកំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការក៏ដោយ ក៏លោកនៅរក្សាជំហរជាអ្នកការពារព្រៃឈើដដែល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។