ដើមឈើធំៗ ភាគច្រើនប្រភេទម្រេញ ឬរាជកុល ដែលភ្ញៀវទេសចរណ៍តែងតែឡើងភ្នំបោះតង់ ថតរូប និងគយគន់ទេសភាព នៅតំបន់ខ្នងវាល ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បន្តប្រឈមការកាប់ផ្តួលធ្វើអាជីវកម្ម។ ប្រជាសហគមន៍ស្តាយស្រណោះមរកតធម្មជាតិទាំងនេះ ផ្តល់ប្រយោជន៍ច្រើនដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងជាជម្រកសំខាន់របស់សត្វព្រៃ នៅតែហិនហោចជាបន្តបន្ទាន់។
ប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើខ្នងវាលរស់នៅឃុំតាសាល ស្រុកឱរ៉ាល់ ស្នើសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍បន្ទាន់មួយ ដើម្បីបញ្ឈប់សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញដើមឈើធំៗ តាមបណ្តោយចង្កេះភ្នំខ្នងវាល ភ្នំធំ និងខ្នងក្រពើ រមៀលចុះក្រោម ដោយប្រើកម្លាំងមនុស្សជាច្រើននាក់ និងរទេះគោ។
អ្នកភូមិថា ដើមឈើនៅតំបន់នោះភាគច្រើន ដើមម្រេញ ឬរាជកុល ឈើទាល គគីរ និង ផ្ចឹកជាដើម មុខកាត់ ៥តឹកឡើងទៅ ដុះតាមជ្រលងភ្នំខ្ពង់រាប ខ្នងភ្នំ ចង្កេះភ្នំ និង ឈើខ្លះទៀត ដុះតាមជម្រាលភ្នំ ដែលពិបាកនឹងកាប់រំលំអូសចុះក្រោម ក៏ប៉ុន្តែពេលនេះ ក្រុមជនល្មើសមានមធ្យោបាយអារផ្តួលឈើទាំងនោះ ហើយទាញ ចុះក្រោមបានដោយងាយ។
ប្រជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើខ្នងវាល លោកស្រី ខុន ណៃ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១០ មករា បច្ចុប្បន្នអ្នកកាប់ឈើជាច្រើនក្រុម បន្តបោះតង់ក្នុងព្រៃ ដោយមានរណាយន្ត រទេះគោ និងខ្សែពួរ ជាមធ្យោបាយកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ធ្វើអាជីវកម្ម។ រីឯឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន មិនបានបង្ក្រាបសកម្មភាពបំផ្លាញព្រៃឈើទាំងនេះទេ។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ក្រុមអ្នកអារឈើភាគច្រើន មកពីខេត្តកំពត មានជំនាញទាញឈើពីលើភ្នំចុះក្រោម ដោយប្រើរទេះគោ យ៉ាងហោចណាស់ ៥នឹម ក្នុងមួយថ្ងៃៗ ដើម្បីអូសឈើចុះក្រោម ដោយមានគោយន្តចាំដឹងជញ្ជូនបន្តចេញក្រៅ។
លោកស្រី ខុន ណៃ៖«កាត់ឈើម្រេញ ចង់ទៅដល់ទេសចរដើរលេង ព្រៃកាប់រាល់ថ្ងៃ។ ព្រៃកាប់ខ្លាំង មានម៉ាស៊ីនខ្លះ និងអារខ្លះ ពេលយប់ ពេលល្ងាចបានដឹកមក។ ប៉ះពាល់ខ្លាំងមែនទែន វិស័យទេសចរណ៍ ព្រោះខាងភ្ញៀវគាត់ដើរលេង អត់មានព្រៃឈើគយគន់ ឃើញគេកាប់ឈើពេញព្រៃ ហើយណាមួយប៉ះពាល់ខ្លាំងមែនទែន រឿងសត្វព្រៃ»។
ប្រជាសហគមន៍ខ្នងវាលបន្ថែមថា បទល្មើសព្រៃឈើទាំងនេះបន្តកើតមានច្រើននៅរយៈពេល ៣ខែចុងក្រោយ ធ្វើឱ្យដើមឈើនៅចំណុចភ្នំធំ និងឈើដុះតាមដងផ្លូវឡើងទៅខ្នងវាល ជាជម្រកសំខាន់របស់សត្វព្រៃ បន្តវិនាសហិចហោចអស់។
អ្នកភូមិចាត់ទុក បទល្មើសព្រៃឈើទាំងនេះកំពុងបំផ្លាញប្រាក់ចំណូលសហគមន៍តាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងតំបន់ និងបំផ្លាញទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាត ដែលពលរដ្ឋខ្មែរតែងតែថតរូបបង្ហោះ អួតសម្រស់ធម្មជាតិនៅទីនោះ។
លោកស្រី ខុន ណៃ បន្ថែមថា ក្រុមជនល្មើសប្រើរទេះគោ ជំនួសគោយន្តដោយសារផ្លូវឡើងភ្នំ បត់បែនច្រើន។ ចំណែកឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន យូរៗ ឃើញចុះល្បាតព្រៃម្តងម្កាល ដោយមិនបានទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើទាំងនេះទេ។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ក្រុមអ្នកកាប់ឈើ ប្រាប់ប្រជាសហគមន៍ថា ពួកគាត់អាចចូលព្រៃអារឈើបាន ដោយត្រូវបង់លុយឱ្យមន្ត្រីបរិស្ថាន ក្នុងមួយខែ មួយលានរៀល ជាថ្នូរមិនអនុវត្តច្បាប់៖
លោកស្រី ខុន ណៃ៖«រទេះគោវាស្រួល គោវាដើរឡើងឱ្យគោអូសវាស្រួល បើគោយន្ត ឡើងស្រួលមិនស្រួល ចូលល្អាង និងជ្រោះ។ បើរទេះគោ វាឡើងភ្នំ ឈើហ៊ុបណាក៏យកបានដែរ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក វ៉ី សំណាង មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា លោកពុំទាន់ទទួលដំណឹង ពីការកាប់ឈើនៅតំបន់ខ្នងវាលនៅឡើយទេ។ តែយ៉ាងណា លោកនឹងចាត់ឱ្យមន្ត្រីជំនាញ ពិនិត្យរឿងនេះ ក្រោយពីជ្រាបបញ្ហានេះ ព្រោះព្រៃនៅតំបន់នោះ ជាកន្លែងអភិរក្ស ដែលត្រូវការពារ។
លោក វ៉ី សំណាង៖«អរគុណបានផ្តល់ព័ត៌មានមក ខ្ញុំនឹងចាត់វិធានការតឹងរ៉ឹង»។
ជុំវិញរឿងនេះ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលដែលចុះអង្កេតរឿងនេះ មើលឃើញថា សកម្មភាពកាប់ឈើមានតម្លៃ ចេញពីតំបន់ឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល នៅតែកើតមានច្រើន មិនឃើញមន្ត្រីជំនាញ ចុះបង្ក្រាបឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពយូរអង្វែងនោះឡើយ។
ប្រធានអង្គការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ទប់ស្កាត់ធនធានធម្មជាតិនិងការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ លោក ជា ហ៊ាន សង្កេតឃើញថា ពួកលោកធ្លាប់ចុះល្បាតក្នុងព្រៃនៅតំបន់នោះ ឮសំឡេងរណាយន្តទ្រហឹងពេញព្រៃ។ រីឯមន្ត្រីជំនាញ តែងតែអង្គុយសំកុក នៅទីស្នាក់ការ ចាំទទួលលុយពីអ្នកដឹកឈើ ជាទម្លាប់ដដែលៗ គ្មានយន្តការលប់បំបាត់។ លោកថា ទង្វើនេះ ជាទម្លាប់អាក្រក់ បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ដែលរដ្ឋាភិបាលគួរតែកែតម្រូវ។
លោក ជា ហ៊ាន៖មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សបរិស្ថានមានទីស្នាក់ការរង ប្រចាំតាមគោលដៅ តែតាមគោលដៅនីមួយៗ តាមខ្ញុំសង្កេតឃើញថា អត់មានការបង្ក្រាបទេ គាត់អង្គុយចងអង្រឹងចាំយកលុយ។ បើយើងទៅពីចម្ងាយគាត់មិនឱ្យចូលតែម្តង បើយើងនឹងតែរឹង គាត់នឹងរាយការណ៍ទៅថ្នាក់លើ ធ្វើការឃាត់ខ្លួន»។
នៅលើផែនទី ឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាលមានផ្ទៃដីទំហំជាងបួនសែនហិកតារ (៤០១.៣១៣)គ្របដណ្តប់ខេត្តចំនួនបី គឺខេត្តកោះកុង ពោធិ៍សាត់ និងកំពង់ស្ពឺ។ ឧទ្យានជាតិនេះទទួលស្គាល់ដោយអនុក្រឹត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកាលពីឆ្នាំ២០១៦ តាមសំណើរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
ចំណែកអង្គការឃ្លាំមើលព្រៃឈើពិភពលោក (Global Forest Watch) រកឃើញថា គម្របព្រៃឈើជាង ១សែន ៤ម៉ឺនហិកតារ ( ១៤៨.០០០ ) ឬ ៨,៦% ត្រូវបានបាត់បង់ឋិតក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញចន្លោះពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ឆ្នាំ២០១៩៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។