ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិជិត ១០នាក់ នាំគ្នាតុបតែងខ្លួនធ្វើជាប្រេត ហើយរៀបចំសន្និសីទកាសែត ដើម្បីទាមទារឲ្យក្រសួងបរិស្ថានដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ។ ការទាមទាររបស់ក្រុមយុវជននេះ គឺបន្ទាប់ពីក្រសួងបរិស្ថាន នៅតែរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ មិនបង្ហាញលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រដូចការប្រកាសរបស់ក្រសួងនោះទេ។
ជួនពេលរដូវបុណ្យកាន់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌនេះ ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិជិត ១០នាក់ បានតុបតែងកាយស្លៀកស និងគូរមុខមាត់ធ្វើជាប្រេត ហើយធ្វើសន្និសីទកាសែតក្រោមប្រធានបទ''ប្រេតស្រឡាញ់កោះកុងក្រៅ»មានគោលបំណង ទាមទារឱ្យក្រសួងបរិស្ថានបង្ហាញជាសាធារណ:នូវព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងកោះកុងក្រៅ ហើយដាក់កោះនេះជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ''។ សន្និសីទកាសែតនេះ ធ្វើឡើងនៅទីស្នាក់ការសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ នៅរសៀលថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ថ្លែងថា ពួកគាត់ជាប្រេត ដែលស្រឡាញ់កោះកុងក្រៅ ហើយចង់ឲ្យក្រសួងបរិស្ថានពន្លឿនដាក់កោះកុងក្រៅដែលមានសក្ដានុពលធនធានធម្មជាតិ និងជីវៈចម្រុះទៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។ លោកបន្តថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ តែងចំណាយពេលវេលា ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើយុវជន ដែលស្រឡាញ់កោះកុងក្រៅ តែបែរជាគ្មានឆន្ទៈបង្ហាញ ព័ត៌មាននៃលទ្ធផលស្រាវជ្រាវនិងការដាក់កោះកុងជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រតាមប្រកាសរបស់ក្រសួងបរិស្ថានឡើយ៖ « កាលពីឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងបរិស្ថានបានសន្យាយ៉ាងច្បាស់ក្នុងលិខិតរបស់ខ្លួនថា នឹងដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ។ ហេតុនេះក្នុងសន្និសីទកាសែតនេះក្នុងឱកាសដាក់បិណ្ឌ ប្រេត សុំឱ្យក្រសួង គោរពពាក្យសន្យារបស់ខ្លួនផង កុំឲ្យដូចពាក្យមួយកុហកក្មេងពេក។ យើងសង្ឃឹមថា កោះកុងក្រៅ នឹងក្លាយជាឧទ្យានជាតិ ក្រោយប្រេតយើងធ្វើសន្និសីទកាសែតនេះហើយ។ ប្រេតយើង ក៏ចង់សហការជាមួយក្រសួងណាស់ដែរ ទាស់តែក្រសួងមិនដែលបើកចិត្ត ទូលាយឆ្លើយតបជាមួយពួកយើងសោះ។ បើក្រសួង មានការផ្លាស់ប្ដូរចិត្តគំនិតចង់សហការវិញ ក្រសួងអាចអញ្ជើញមកបាយបិណ្ឌជុំគ្នា ដើម្បីជជែករឿងបរិស្ថាន » ។
ជាមួយគ្នានេះ សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិម្នាក់ទៀត កញ្ញា ភួន កែវ រស្មី ព្រួយ បារម្ភថា ប្រសិនបើក្រសួងបរិស្ថាន មិនដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រទេ កោះនេះ នឹងអាចធ្លាក់ទៅក្នុងដៃរបស់ឧកញ៉ាដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះអាស្រូវរឿងបំផ្លាញធនធម្មជាតិ៖ « ប្រសិនបើកោះនេះ មិនបានដាក់ជាឧទ្យានជាតិ ទេ យើងដឹងហើយថា កោះនេះនៅក្រោមដៃលោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ហើយបងប្អូន ប្រេតយើងច្រើនណាស់នៅខាងក្រោមដែលដឹងថា លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ នេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សច្រើនដូចជារឿងស្ករឈាម កាលពីឆ្នាំ២០០៦ផង រំលោភពលកម្មកុមារផង និងជាប់ឈ្មោះលួចលក់ខ្សាច់ទៅប្រទេសសិង្ហបុរីផង។ ពួកយើង ក៏អាចថា ចាំផ្លូវគាត់ដែរ តែមិនដឹងពេលណាគាត់ទៅទេ។ អ៊ីចឹង យើងមកដាស់តឿនក្រែងលោ ធ្វើបុណ្យធ្វើទានអាចថាបុណ្យខ្លះបាបខ្លះមិនធ្លាក់នរក ទៅរងវេទនានៅខាងក្រោម ឬទៅបំផ្លាញឋានយើងនៅខាងក្រោម។ ដូច្នេះយើងទាមទារ ឲ្យក្រសួងបរិស្ថានគោរពពាក្យសម្ដីនិងការរំពឹងរបស់ខ្លួនឯង ដើម្បីកុំឲ្យគេថាស្ដោះហើយលេបវិញ»។
នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនោះ ក្រុមយុវជនដែលតាំងខ្លួនធ្វើប្រេត បានបើកឱកាសឲ្យអ្នកកាសែតសួរដេញដោល ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់សន្និសីទ ពួកគាត់នាំគ្នាអុចទៀនធូប ចាក់ទំនួញប្រេត និងនាំគ្នាដើរដង្ហែតាមផ្សារ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ បានស្គាល់កោះកុងក្រៅ ។
ការទាមទាររបស់ក្រុមយុវជនជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលនេះ ដោយសារក្រសួងបរិស្ថាន កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ បានបញ្ជូនមន្ត្រីជំនាញចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ រៀបចំឯកសារ និងទិន្នន័យទាក់ទិននឹងកោះកុងក្រៅ តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ ហើយក្រសួងថា នឹងអាចប្រកាសតំបន់កោះកុងក្រៅនេះជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនៅអំឡុងឆ្នាំ២០២១ ក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សារួច។ ប៉ុន្តែរយៈពេលជាង ៦ឆ្នាំមកនេះ ក្រសួងមិនបានបង្ហាញជាសាធារណៈអំពីលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវឬប្រកាសតំបន់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រដូចការសន្យារបស់ក្រសួងឡើយ។ បញ្ហានេះធ្វើឱ្យក្រុមយុវជនបារម្ភពីការបាត់បង់តំបន់ធម្មជាតិមួយនេះខណៈតំបន់នោះបានប្រគល់ឱ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឧកញ៉ា លី យ៉ុង ផាត់ សម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានទេ ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី កន្លងមក លោក នេត្រ ភក្ត្រា ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រសួងពិតជាមានបំណងដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ប៉ុន្តែមិនអាចបញ្ជាក់ពេលវេលាច្បាស់លាស់បានទេ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍ថា សកម្មភាពរបស់ក្រុមយុវជននេះ គឺជាការតស៊ូមតិដោយសន្តិវិធី និងស្របតាមច្បាប់។ លោក ជំរុញឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានចំពោះការស្នើសុំរបស់ក្រុមយុវជន ដោយដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ប្រសិនបើមិនចង់ឃើញពួកគាត់ទាមទារម្ដងហើយម្ដងទៀត៖ « យើងមើលឃើញពីគោលបំណងនៃការទាមទារ របស់ក្រុមយុវជននេះ គឺពួកគាត់មិនមែនទាមទារដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯងទេ គឺសម្រាប់រក្សាទុកជាឧទ្យានជាតិ សម្រាប់ជាប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រទេសជាតិ ដើម្បីបង្ការកុំឲ្យវាបាត់បង់ទៅលើវិស័យឯកជនណាមួយ។ ដូច្នេះក្រសួង គួរតែមានការ ពិនិត្យមើលឡើងវិញ អំពីការទាមទារនេះ » ។
ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិនេះ បានធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនេះជាយូរមកហើយ ដូចជាយុទ្ធនាការជិះកង់ ការតាំងពិពណ៌រូប កោះកុងក្រៅ និងការដាក់ញត្តិទៅក្រសួងបរិស្ថានជាដើម។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល មិនត្រឹមតែឆ្លើយតបជាវិជ្ជមាននោះទេ ថែមទាំងប្រើកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចរាំងពួកគាត់ជារៀងរាល់លើកថែមទៀត។
កោះកុងជាកោះដ៏ធំស្ថិតនៅក្នុងលំហសមុទ្រកម្ពុជា មានទីតាំងក្នុងឃុំជ្រោយប្រស់ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង និងមានចម្ងាយប្រមាណ ៣០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងខេមរភូមិន្ទ។ កោះកុងគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃឈើក្រាស់ឃ្មឹក អមដោយទឹកជ្រោះជាច្រើនកន្លែង មានជីវចម្រុះជាច្រើនប្រភេទ ជាពិសេសកោះនេះ មានឆ្នេរខ្សាច់សក្បុស និងទឹកសមុទ្រពណ៌ខៀវស្រងាត់។ ក្រុមយុវជនដែលធ្លាប់បានទៅដល់ទីនោះ បញ្ជាក់ថា មូលហេតុដែលកោះកុងអាចរក្សាលក្ខណៈធម្មជាតិ របស់ខ្លួនបាន គឺដោយសារតែមិនមានមនុស្សរស់នៅ និងមិនមានការអភិវឌ្ឍពីក្រុមហ៊ុនឯកជន។ ពួកគាត់ ចង់ឃើញកោះនេះ ក្លាយជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ តាមរយៈការបម្រើវិស័យទេសចរណ៍ដល់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។