យុវជនអង្គការមាតាធម្មជាតិដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចដោះលែងក្រោយពីឃាត់ខ្លួនជិត ២ម៉ោងកាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញនោះ អះអាងថា ខ្លួននឹងធ្វើការងារសង្គម ឬជាពលរដ្ឋល្អថែមទៀតដូចទៅនឹងកិច្ចសន្យារបស់ពួកគេដែលបានព្រមព្រៀងជាមួយសមត្ថកិច្ច។ ការលើកឡើងបែបនេះក្រោយពេល សមត្ថកិច្ចខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ បានឃាត់ខ្លួនយុវជននៃអង្គការមាតាធម្មជាតិបីនាក់ ក្នុងពេលកំពុងពេកគេធ្វើវីដេអូទាក់ទងស្នើឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ប្រាប់ពីទីតាំងការរក្សាភ្លុកដំរី និងឆ្អឹងសត្វព្រៃកម្រផ្សេងទៀត ដែលសមត្ថកិច្ចបានចាប់ និងរឹបអូសទុកនាពេលកន្លងមក។
យុវជនអង្គការមាតាធម្មជាតិ ចាត់ទុកការឃាត់ខ្លួនពួកគេសំណាក់សមត្ថកិច្ចនោះ គឺជាការគំរាមកំហែងសិទ្ធិសេរីភាពធ្ងន់ធ្ងរខណៈសកម្មភាពរបស់ពួកគេមិនបានធ្វើអ្វីល្មើសច្បាប់នោះឡើយ។
យុវជន ថុន រដ្ឋា ឲ្យអាស៊ីសេរីដឹងក្រោយសមត្ថកិច្ចដោះលែងកាលពីយប់ទី៣ ខែកុម្ភៈថា សមត្ថកិច្ចបានព្យាយាមសួរលោកម្ដងហើយម្ដងទៀតដោយឲ្យពន្យល់ពាក្យថា «ក្រោកឡើង» នៅលើអាវរបស់លោកនោះ។
យុវជន ថុន រដ្ឋា ពន្យល់ថា ពាក្យ « ក្រោកឡើង »គឺមានន័យថាល្អ ជាការលើកទឹកចិត្ត បើពលរដ្ឋ ឬអ្នកណាម្នាក់ជួបបញ្ហាបាក់ ទឹកចិត្ត គឺត្រូវតែក្រោកឡើងវិញ ឬពង្រឹងស្មារតីខ្លួនឯងឲ្យរឹងមាំឡើងវិញ។
លោកបន្តថា ក្រោយពីពន្យល់ពាក្យ« ក្រោកឡើង »នេះរួច សមត្ថកិច្ចតម្រូវឲ្យក្រុមលោកផ្ដិតមេដៃលើកិច្ចសន្យាមួយគឺឲ្យពួកគេត្រូវធ្វើខ្លួនជាពលរដ្ឋល្អ។ លោកបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពរបស់លោក សព្វថ្ងៃជាពលរដ្ឋល្អស្រាប់ទៅហើយ ដូច្នេះលោកនឹងបំពេញការងាររបស់ខ្លួនបន្តទៀត ដូចទៅនឹងការចង់បានរបស់សមត្ថកិច្ច៖ «ពលរដ្ឋដែលល្អនោះគឺ តាមដានគ្រប់សកម្មភាពមេដឹកនាំឃើញបញ្ហាណា ដែលជាចន្លោះប្រហោងរបស់សង្គមតែងតែឈឺឆ្អាលយកចិត្តទុកដាក់ មិនមែនត្រឹមតែយកចិត្តទុកដាក់ទេហ៊ាននិយាយជាសាធារណៈ ដើម្បីឲ្យមានការកែប្រែឥរិយាបថអ៊ីចឹងខ្ញុំបន្តទៅជាពលរដ្ឋល្អថែមទៀត»។
កាលពីរសៀលថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ សមត្ថកិច្ចខណ្ឌចំការ រាជធានី ភ្នំពេញ បានឃាត់ខ្លួនយុវជននៃអង្គការមាតាធម្មជាតិបីនាក់ ក្នុងនោះមានម្នាក់ជាយុវជនដែលតែងបង្ហោះវីដេអូតាមបណ្តាញសង្គម បង្ហាញពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន គឺលោក ថុន រដ្ឋា និងយុវជនពីរនាក់ទៀត ជាអ្នកថតវីដេអូ និងដកហូតមេម៉ូរី អង្គចងចាំដែលផ្ទុកវីដេអូ ដែលពួកគេបានថត និងអាវយឺតរបស់យុវជន ដែលលើអាវបានថា សរសេរពាក្យក្រោកឡើងនោះ។
អធិការរងខណ្ឌចំការមនលោក ជុន ប៊ុនណាន ឲ្យដឹងអាស៊ីសេរីយ៉ាងខ្លីថា ក្រោយធ្វើការអប់រំ សមត្ថកិច្ចបានអនុញ្ញាតឲ្យយុវជនទាំងបីនាក់វិលត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញហើយ។ សមត្ថកិច្ចរូបនេះថា ការឃាត់ក្រុមយុវជន គឺសមត្ថកិច្ចសង្កាត់ជាអ្នកឃាត់ អ្វីលើសពីនេះលោកសុំមិនអត្ថាធិប្បាយទេ៖ «យើងដកហូតអាវយឺតគាត់គាត់ដែលគាត់ពាក់ខ្មែរក្រោកឡើងអីណឹងណា ខាងសង្កាត់គេធ្វើឥឡូវខ្ញុំអត់ដឹងច្បាស់ដែរ ឮថា ដកមេម៉ូរី ប៉ុន្តែមិនដឹងមានស្អីនៅក្នុងហ្នឹងទេ។ ដូចខ្ញុំប្រាប់ជម្រាបទៅបងអ៊ីចឹង ខ្ញុំថ្ងៃនេះសម្រាកនៅផ្ទះ ហើយដល់ពេលមកដល់ផ្ទះ បានឃើញគេរាយការណ៍មកខ្ញុំអត់បានដឹងច្បាស់ដែរ»។
ស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិ គឺលោក អាឡិចហាន់ដ្រូ ហ្គន់ហ្សាឡេស ដេវិតសឹន (Alejandro Gonzalez Davidson) ហៅលោក អាឡិច យល់ថា សកម្មភាពនៃការថតវីដេអូរបស់ក្រុមយុវជន គឺមិនខុសច្បាប់ទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា យុវជនអង្គការមាតាធម្មជាតិយល់ដឹងពីច្បាប់ និងដោយការថតវីដេអូនោះធ្វើនៅទីសាធារណៈ ហើយមិនបានប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ដ្រូនដែលសមត្ថកិច្ចហាមឃាត់នោះដែរ៖ «គឺជាសកម្មភាពស្របច្បាប់ដោយសារ ថុន រដ្ឋា គាត់ជាមនុស្សយល់ពីច្បាប់ យល់ពីសិទ្ធិរបស់គាត់ច្បាស់ណាស់ ហើយក៏ដឹងថា នៅភ្នំពេញយើងមិនអាចទៅថតដោយប្រើដ្រូន ប៉ុន្តែយើងមានសិទ្ធិថតនៅកន្លែងសាធារណៈអ៊ីចឹងទៅ»។
ក្រុមយុវជនមាតាធម្មតាធម្មជាតិឲ្យដឹងថា វីដេអូដែលពួកគេផលិត គឺជាការស្នើទៅរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន ឲ្យពន្យល់ថា តើភ្លុកដំរី កុយរមាស ឆ្អឹងខ្លា និងស្រកាពង្រូល ដែលសមត្ថកិច្ចបានចាប់រឹបអូសកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៨ ត្រូវបានរក្សាទុកនៅទីណា? សំណើរបស់ពួកគេបែបនេះ ក្រោយពីក្រុមយុវជនបានទៅស្រាវជ្រាវនៅសារមន្ទីរជាតិក្រុងភ្នំពេញ និងសារមន្ទីរនៅខេត្តសៀមរាប រកមិនឃើញវត្ថុមានតម្លៃទាំងនោះទេ។ ក្រុមយុវជន តែងតែធ្វើវីដេអូបង្ហោះតាមបណ្ដាញពីការបំផ្លាញបរិស្ថាន អំពើពុករលួយ និងបង្ហូរទឹកកខ្វក់ចូលសមុទ្រជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។