ក្រុមអាជ្ញាធរខណ្ឌទួលគោក រារាំងក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ខណៈពួកគេចុះទៅចែកខិត្តប័ណ្ណអំពីកោះកុងក្រៅទៅដល់អ្នកដែលធ្វើដំណើរនៅក្នុងតំបន់នោះ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកានេះ។ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា ការរារាំងរបស់ក្រុមអាជ្ញាធរនេះ ធ្វើឡើងក្នុងន័យគំរាមកំហែងដល់ក្រុមយុវជន ដែលសកម្មក្នុងការគិតគូរពីបរិស្ថាន ធនធានធម្មជាតិ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នា។
ក្រុមអាជ្ញាធរខណ្ឌទួលគោល បានចុះរារាំងក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ មិនឱ្យចែកខិត្តប័ណ្ណអំពីកោះកុងក្រៅ២ដង នាថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា។ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ រួមជាមួយយុវជនស្រលាញ់បរិស្ថានប្រមាណ២០នាក់ បានសហការគ្នាជំរុញឱ្យសាធារណៈជនទៅលេងកោះកុងក្រៅ តាមរយៈការចែកខិត្តប័ណ្ណ និងកាតផុសតាល់ (Card Postal) អំពីកោះកុងក្រៅ ទៅកាន់អ្នកធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវ៣កន្លែងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីក្រុមយុវជនចាប់ផ្ដើមចែកខិត្តប័ណ្ណ ក្រុមអាជ្ញាធរបានចុះទៅឃ្លាំមើល និងក្រោយមកប្រហែលកន្លះម៉ោង ក្រុមអាជ្ញាធរបានបញ្ជាឱ្យក្រុមយុវជនបញ្ឈប់ការចែករំលែកខិត្តប័ណ្ណទាំងនោះ នៅចំណុចស្តុបវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស អាយ.អេហ្វ.អិល (IFL) នៅពេលព្រឹក និងនៅចំណុចស្តុបសាលាតិចឡូ នៅពេលរសៀល ដោយសំអាងលើហេតុផលថាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ ទោះបីយ៉ាងណាក្ដី ក្រុមយុវជនបានជម្នះចែកខិត្តប័ណ្ណរហូតទាល់តែអស់ទើបពួកគេបំបែកគ្នាទៅផ្ទះរៀងៗខ្លួន។ ដោយឡែកក្រុមអាជ្ញាធរមិនបានរារាំងសកម្មភាពចែកខិត្តប័ណ្ណនេះនៅចំណុចវិទ្យាល័យសន្ធរមុខនោះឡើយ។
នៅក្នុងការចែករំលែកខិត្តប័ណ្ណនេះ ក្រុមយុវជនបានពាក់អាវពោង ដែលមើលទៅហាក់ដូចជាភ្ញៀវទេសចរណ៍កំពុងលេងទឹកសមុទ្រ ហើយមានយុវជនខ្លះបានកាន់បដា ដែលមានពាក្យថា "ពួកយើងស្រលាញ់កោះកុងក្រៅ" និងពាក្យថា "សូមក្រសួងបរិស្ថាន ដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ" ជាដើម។ នៅក្នុងសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយអំពីកោះកុងក្រៅនេះ ក៏មានយុវជនម្នាក់និយាយផ្សព្វផ្សាយដាក់មីក្រូកាន់នៅនឹងដៃ អំពីសក្ដានុពលទេសចរណ៍កោះកុងក្រៅ និងជំរុញឱ្យក្រសួងបរិស្ថានប្រកាសដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក ក៏បានចុះទៅសង្កេត និងយកព័ត៌មានអំពីសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយអំពីសក្ដានុពលអំពីកោះកុងក្រៅនោះ។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា ធួន ស្រីពៅ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីឱ្យដឹងថា ក្រុមអាជ្ញាធរដែលបានចុះទៅរារាំងនៅពេលរសៀល ត្រង់ចំណុចស្តុបសាលាតិចណូ បានប្រើប្រាស់ពាក្យសំដីគ្មានសីលធម៌មកលើក្រុមយុវជន ហើយពួកគេថែមទាំងបានដកយកបដាពីក្រុមយុវជនថែមទៀតផង។ កញ្ញាបន្ថែមថា ក្រុមយុវជនចែកខិត្តប័ណ្ណ តែនៅពេលដែលស្តុបចរាចរណ៍ឈប់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈឡើយ តែក្រុមអាជ្ញាធរបែរជាគំរាមរកឃាត់ខ្លួនក្រុមយុវជនទៅវិញ។ កញ្ញា ធួន ស្រីពៅ យល់ថា សកម្មភាពរារាំងរបស់ក្រុមអាជ្ញាធរទាំងនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់អំពីការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៖
«ពួកយើងសប្បាយរីករាយមែនទែននៅពេលដែលមានប្រជាពលរដ្ឋបញ្ចេញសំឡេងថា ស៊ូ ស៊ូ គ្នាយើង ស៊ូ ស៊ូ! អញ្ចឹងទោះបីអារម្មណ៍ពួកយើងខ្លាច អារម្មណ៍យើងភ័យ អារម្មណ៍យើងកំពុងច្របូកច្របល់យ៉ាងណា វាដូចរលាយអស់រលីង វាដូចរសាយអស់រលីង យើងមានតែទឹកចិត្ត យើងនៅតែបន្តធ្វើវា តែបើសួរថាភ័យខ្លាចអត់? បញ្ឈប់សកម្មភាពអត់?ពួកយើងអត់បញ្ឈប់ទេ ពួកយើងនៅតែធ្វើបន្តទៀត»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅពុំទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យ នៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សាន សុខសីហា ដើម្បីសុំបកស្រាយចំពោះការចុះរារាំងសកម្មភាពក្រុមយុវជនបានឡើយនៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ដោយទូរស័ព្ទចូលតែពុំមានអ្នកទទួល។
ជុំវិញរឿងនេះ យុវជនស្រលាញ់បរិស្ថាន លោក ហេង លីហ័ង ដែលបានចូលរួមផ្សព្វផ្សាយពីកោះកុងក្រៅនេះដែរ លើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលទទួលបានខិត្តប័ណ្ណអំពីកោះកុងក្រៅ សម្ដែងការរីករាយ និងបានសួរព័ត៌មានបន្ថែមអំពីកោះកុងក្រៅ ព្រោះពួកគាត់ចង់ទៅកម្សាន្តកោះនេះ ក៏ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនដឹងទៅដោយរបៀបណា។ លោក ហេង លីហ័ង បន្ថែមថា មូលហេតុដែលក្រុមយុវជនចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ព្រោះកោះកុងក្រៅមានសក្ដានុពលខ្លាំងក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិតាមបែបធម្មជាតិ ហើយក្រុមយុវជនមិនចង់ឱ្យមានការអភិវឌ្ឍដែលបំផ្លាញបរិស្ថាននៅលើកោះនោះឡើយ៖
«បើសិនជាមានប្រជាពលរដ្ឋច្រើនទៅលេងនៅកោះកុងក្រៅទៅ ទី១ វាផ្ដល់ចំណូលទៅដល់សហគមន៍ដែលរស់នៅទីនោះផ្ទាល់ ជួយសម្រួលដល់ជីវភាពរបស់ពួកគាត់។ ហើយមួយទៀតយើងអត់ឱ្យគេអភិវឌ្ឍកោះកុងក្រៅហ្នឹង គឺកុំឱ្យមានភាពដែលអាចប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ប៉ះពាល់ដល់ធនធានធម្មជាតិដែលនៅទីនោះ ដែលធ្វើឱ្យខូចសោភ័ណភាព ដែលមានតាំងពីយូរមកហើយ យើងចង់រក្សាភាពដើមនៅទៅហ្នឹង។ ពួកយើងអត់ចង់ឱ្យមានការឈូសឆាយព្រៃឈើ ដើម្បីសាងសង់អគារធំៗ ហើយពួកយើងក៏អត់ចង់ឃើញការបំពុលទឹកសមុទ្រដែរបាទ»។
ការទាមទាររបស់ក្រុមយុវជនជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលនេះ ដោយសារក្រសួងបរិស្ថាន កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ប្រកាសថាបានបញ្ជូនមន្ត្រីជំនាញចុះទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ រៀបចំឯកសារ និងទិន្នន័យទាក់ទិននឹងកោះកុងក្រៅ តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ ហើយក្រសួងថា នឹងអាចប្រកាសតំបន់កោះកុងក្រៅនេះជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនៅអំឡុងឆ្នាំ២០២១ ក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សារួច។ ប៉ុន្តែរយៈពេលជាង ៦ឆ្នាំមកនេះ ក្រសួងមិនបានបង្ហាញជាសាធារណៈអំពីលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ឬប្រកាសតំបន់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រដូចការសន្យារបស់ក្រសួងនោះឡើយ។ បញ្ហានេះធ្វើឱ្យក្រុមយុវជន បារម្ភពីការបាត់បង់តំបន់ធម្មជាតិមួយនេះ ខណៈតំបន់នោះបានប្រគល់ឱ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគឺឧកញ៉ា លី យ៉ុង ផាត់ សម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅពុំទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ដ្រា បាននៅឡើយទេ ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី កន្លងមក លោក នេត្រ ភក្ត្រា ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រសួងពិតជាមានបំណងដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ប៉ុន្តែមិនអាចបញ្ជាក់ពេលវេលាច្បាស់លាស់បានទេ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ ដែលបានចូលរួមសង្កេតការផ្សព្វផ្សាយអំពីកោះកុងក្រៅនេះដែរ យល់ឃើញថា ការរារាំងរបស់ក្រុមអាជ្ញាធរមកលើក្រុមយុវជនទាំងនេះ គឺជាការគំរាមកំហែង បំបាក់ស្មារតីក្រុមយុវជនដែលពួកគេបានបង្ហាញគម្រូ ក្លាហានចូលរួមទាមទារឱ្យក្រសួងបរិស្ថានប្រកាសដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ និងដកហូតកោះដែលធំជាងគេរបស់កម្ពុជា បន្ទាប់ពីកោះត្រល់ ពីក្រុមហ៊ុនរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ មកជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋវិញ។ លោកបន្ថែមថា ដើម្បីកុំឱ្យសាធារណៈជនព្រួយបារម្ភពីការធ្វើឱ្យបាត់បង់សម្រស់បែបធម្មជាតិកោះកុងក្រៅ រដ្ឋាភិបាលគួរដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រឱ្យបានឆាប់៖
«រដ្ឋាភិបាល និងសាមីក្រសួងគួរតែពន្លឿននៅក្នុងការដាក់កោះកុងក្រៅជាតំបន់អភិរក្ស ជាឧទ្យានសមុទ្រជាតិជាជាងដែលនៅតែទុកស្ងៀមស្ងាត់ដូចនេះ ហើយពួកយើងបារម្ភថា នឹងមានការឃុបឃិតគ្នាទៀត ដើម្បីបំផ្លាញនៅក្នុងតំបន់នេះ ជាពិសេសជីវចម្រុះ»។
ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ បានធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនេះជាយូរមកហើយ ដូចជាយុទ្ធនាការជិះកង់ ការតាំងពិពណ៌នារូប កោះកុងក្រៅ និងការដាក់ញត្តិទៅក្រសួងបរិស្ថានជាដើម។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល មិនត្រឹមតែមិនឆ្លើយតបជាវិជ្ជមាននោះទេ ថែមទាំងប្រើកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចរាំងពួកគាត់ជារៀងរាល់លើកថែមទៀតផង។
កោះកុងជាកោះដ៏ធំស្ថិតនៅក្នុងលំហសមុទ្រកម្ពុជា មានទីតាំងក្នុងឃុំជ្រោយប្រស់ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង និងមានចម្ងាយប្រមាណ ៣០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងខេមរភូមិន្ទ។ កោះកុងគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃឈើក្រាស់ឃ្មឹក អមដោយទឹកជ្រោះជាច្រើនកន្លែង មានជីវចម្រុះជាច្រើនប្រភេទ ជាពិសេសកោះនេះ មានឆ្នេរខ្សាច់សក្បុស និងទឹកសមុទ្រពណ៌ខៀវស្រងាត់។ ក្រុមយុវជនដែលធ្លាប់បានទៅដល់ទីនោះ បញ្ជាក់ថា មូលហេតុដែលកោះកុងអាចរក្សាលក្ខណៈធម្មជាតិ របស់ខ្លួនបាន គឺដោយសារតែមិនមានមនុស្សរស់នៅ និងមិនមានការអភិវឌ្ឍពីក្រុមហ៊ុនឯកជន។ ពួកគាត់ ចង់ឃើញកោះនេះ ក្លាយជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ តាមរយៈការបម្រើវិស័យទេសចរណ៍ដល់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។