ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសគាំទ្រគម្រោងអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគទុនអាណិកជនកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) របស់ឧកញ៉ា ពុង ឃាវសែ ដែលកំពុងចាក់ដីលុបទន្លេមេគង្គ ដើម្បីពង្រីកដីនៅតំបន់កោះ សម្រាប់បង្កើតជាទីក្រុងរណបថ្មីមួយទៀត។ រីឯអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម នៅតែយល់ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍកោះនរានេះគ្មានតម្លាភាពគ្រប់គ្រាន់ និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងសង្គម។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងកោតសរសើរក្រុមហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី (OCIC) ថា បានចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសំណង់នៅកម្ពុជា រួមមានការអភិវឌ្ឍមជ្ឈមណ្ឌលកោះពេជ្រ វាលយន្តហោះថ្មី ទីក្រុងរណបជ្រោយចង្វា ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងអភិវឌ្ឍកោះនរាថែមទៀត ទោះបីជាគម្រោងអភិវឌ្ឍទាំងនេះ កំពុងរងការិះគន់ថា បណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋយកដី និងកំពុងចាប់លុបទន្លេមេគង្គបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ធំធេងដល់សង្គម និងបរិស្ថានក្ដី។ លោក ហ៊ុន សែន ចាត់ទុកថា សកម្មភាពអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុនអូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី ទាំងនេះ គឺជាការរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស ហើយលោកបដិសេធចំពោះការរិះគន់ដែលថា ការអភិវឌ្ឍយូរៗ ទៅនាំឲ្យពលរដ្ឋកាន់តែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រ។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានមួយដែលតភ្ជាប់តំបន់កោះនរា ស្ថិតក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅ មកទីក្រុងរណបកោះពេជ្រ ស្ថិតក្នុងខណ្ឌចម្ការមនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា៖ «លោក ពុង ឃាវសែ លើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍របស់គាត់ គឺគ្រាន់ តែបានបង្កើតនូវកោះនរានេះ គឺធ្វើឲ្យ ២២៥លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំដែលស្មើនឹងជិត ០ , ៩ភាគរយនៃផលិតផល សរុបពេលបច្ចុប្បន្ន ដូច្នេះវាជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងដែរ ហើយពេលនោះច្បាស់ណាស់ រដ្ឋយកពន្ធបានរាល់ឆ្នាំ។ យកពន្ធទី១ គឺថា នៅពេលដែលលោកឯងលក់ផ្ទះលក់ស្អី ត្រូវបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាសិន។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកពីហ្នឹង បង់ពន្ធអចលនទ្រព្យ ។ ចុះបើនៅជាខ្ទមអ៊ីចឹង អាណាទៅយក គេមិនឲ្យយកទេ » ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន មិនបានបង្ហាញនូវតម្លាភាព ឬបញ្ជាក់ថា មានការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសង្គម និងបរិស្ថានដូចដែលច្បាប់កំណត់នោះទេ មុននឹងដាក់ឱ្យធ្វើការអភិវឌ្ឍនៅកោះនរាដោយលុបទន្លេមេគង្គស្ថិតក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅបែបនេះ។ កន្លងមក ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ក៏តែងតែរុញដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក ដោយមិនហ៊ាននិយាយ ឬមិនហ៊ានបំភ្លឺអ្វីច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍លុបទន្លេមេគង្គនេះទេ។
ក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពាននៅកោះនរានោះដែរ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃក្រុមហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី OCIC ឧកញ៉ា ពុង ឃាវសែ បានឡើងអានសុន្ទរកថាអរគុណរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដែលបានគាំទ្រគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះនរា លើផ្ទៃដី ១២៥ហិកតារ ដែលបានមកពីការលុបទន្លេមេគង្គ។ លោក ពុង ឃាវសែ ឲ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីខែមករា ឆ្នាំ២០២០ មក ក្រុមហ៊ុន បានបុកគ្រឹះ ចាក់ថ្ម និងចាក់ខ្សាច់បំពេញ ដើម្បីអាចសាងសង់ច្រាំងទន្លេ និងអាចរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមប្លង់មេនៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះនរាជាទីក្រុងរណបថ្មីមួយទៀត បន្ទាប់ពីកោះពេជ្រ។ លោកបញ្ជាក់ថា មកទល់ពេលនេះ គម្រោងនេះ សម្រេចបាន ២៧ភាគរយហើយគ្រោងនឹងចំណាយថវិកាសរុប ២.៥៥០លានដុល្លារអាមេរិក។ ឧកញ៉ារូបនេះ អះអាងថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះនរានេះ នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមជាច្រើន ជាពិសេស ការលំបាកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលកម្ពុជា កំពុងត្រូវវិនិយោគបន្ថែមជាច្រើន ដើម្បីទ្រទ្រង់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចឲ្យបានរឹងមាំ៖ «ដោយឡែក សម្រាប់ថវិកាជិត ៥៥០លានដុល្លារ នៃការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរយៈពេលបីឆ្នាំដំបូង ត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា អាចរួមចំណែកដល់ផលិតផលក្នុង ស្រុកសរុប (GDP ) ប្រមាណ ២២៥លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលស្មើនឹងជិត ០ , ៩ភាគរយ នៃ GDP ពេលបច្ចុប្បន្ន។ គម្រោងនេះក៏កំពុងប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្ម ៧រយនាក់ និងអាចឡើងទៅដល់ ៧ពាន់នាក់ពេលគម្រោងនេះមានសកម្មភាពសាងសង់ពេញទំហឹង។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសាងសង់អភិវឌ្ឍន៍កោះនរានេះ នឹងបង្កើតការងារមួយម៉ឺនកន្លែង ដើម្បីដំណើរការប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃ » ។
ទោះជាយ៉ាងណា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដ៏មហិមាមួយនេះ នៅតែរងការរិះគន់ពីអ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម និងអ្នកជំនាញបរិស្ថាន ដោយសារតែការលុបទឹកទន្លេដែលមានទទឹង ៤០០ ទៅ ៥០០ម៉ែត្រចាប់ពីច្រាំងទន្លេ និងបណ្ដោយមានប្រវែងខ្ទង់ ៤គីឡូម៉ែត្រ ដែលគិតជាផ្ទៃក្រឡាលើសពី១០០ហិកតារ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម បណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា មិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ ដែលរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន អភិវឌ្ឍន៍រំលោភលើទីធ្លាសាធារណៈ បឹង និងទន្លេជាដើម។ លោក ទទួលស្គាល់ថា ការកសាងអចលនទ្រព្យ និងអគារខ្ពស់ៗ គឺពិតជាផ្តល់ប្រយោជន៍ច្រើន ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាល ក៏មិនគួរមើលរំលងពីផលប៉ះពាល់រយៈពេលវែង និងរយៈពេលខ្លីដែរ។ អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមរូបនេះ កត់សម្គាល់ឃើញថា ក្រុមហ៊ុន អូ.ស៊ី.អាយ.ស៊ី មានទំនាក់ទំនងជិតស្និតជាមួយរដ្ឋាភិបាល និងតែងតែទទួលបានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ធំៗ ប៉ុន្តែគម្រោងទាំងនេះ ហាក់មានការលាក់បាំងព័ត៌មានច្រើន ដោយមិនបានបង្ហាញឲ្យពលរដ្ឋ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានដឹងថា ការលក់ ឬជួលទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជននោះ រដ្ឋទទួលបានផលចំណេញអ្វីខ្លះ ឬក្នុងតម្លៃណានោះទេ។ លោកបន្តថា ករណីនេះ នាំឲ្យសាធារណៈសង្ស័យពីអំពីតម្លាភាព និងសុចរិតភាពនៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនោះ៖ « ដើម្បីអាចអភិវឌ្ឍន៍ហើយទទួលយកបានពីគ្រប់ភាគីនោះ គួរតែមានការប្រឹក្សាជាលក្ខណៈបច្ចេកទេសឲ្យមានការចូលរួមឲ្យពលរដ្ឋបានដឹងផង ហើយថា តើរាល់ការអភិវឌ្ឍន៍នេះ វាមានផលប៉ះពាល់រយៈពេលខ្លីយ៉ាងម៉េច ហើយប៉ះពាល់រយៈពេលវែងយ៉ាងម៉េច ផលប្រយោជន៍សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច សង្គមហ្នឹងយ៉ាងម៉េច។ ប៉ុន្តែកន្លងមកយើងឃើញហើយថា ទោះបីមានជំនាញខាងស្ថាបត្យកម្ម ឬក៏អភិវឌ្ឍទីក្រុងនេះ មានទស្សនៈមិនគាំទ្រទៅលើគម្រោងផ្សេងៗ ដែល កើតឡើងកន្លងមកនូវក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញក៏ដោយ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាល ហាក់ ដូចជា មិនទទួលយកគំនិត យោបល់អ្នកជំនាញទាំងនោះ ហើយក៏បន្តធ្វើដោយអត្តនោម័តិអ៊ីចឹងទៅ » ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល រកឃើញថា រយៈពេលជិត៤ទសវត្សរ៍មកនេះ កម្ពុជាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់គម្រោងវិនិយោគដល់ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ក្នុងការលុបបឹងធម្មជាតិ និងលុបទន្លេ និងឈានដល់ការលុបសមុទ្រថែមទៀត ដើម្បីយកដីបង្កើតជាទីក្រុងរណប ជាបុរី និងផ្សារទំនើបជាដើម។ គម្រោងការក្រោមផ្លាកអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនេះ បានបង្កផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាទឹកជំនន់ ការបំពុលបរិស្ថាន និងការថយចុះមច្ឆាជាតិ ជាពិសេស ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនពាន់គ្រួសារត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋាន។
មាត្រា ១៦ នៃច្បាប់ភូមិបាល ចែងថា ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ មានដូចជា បឹង ទន្លេជាដើម មិនអាចលក់ដូរបានឡើយ លុះត្រាតែបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាសាធារណៈ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។