សហគមន៍ព្រៃឡង់ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានព្រួយបារម្ភ ពីការរីករាលដាល សកម្មភាពកាប់ទន្ទ្រានដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ និងព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋអស់ជិត ៤ពាន់ហិកតារជាថ្មីទៀត ក្រោមរូបភាពដីសម្បទានសង្គមកិច្ច។ ពួកគេសង្ស័យថា អាជ្ញាធរខេត្តស្ទឹងត្រែង ឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធ លក់ដូរដីព្រៃអភិរក្សទើបបានជាមិនអើពើដោះស្រាយបណ្តឹងរបស់សហគមន៍ជិត ៣ ឆ្នាំមកហើយ។
សហគមន៍ព្រៃឡង់រកឃើញថា ដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋទំហំជាង ១ពាន់ ៣រយហិកតារ (១.៣៨១) និងដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់មានទំហំជាង ២ ពាន់ ៦រយហិកតារ (២.៦០៣) គ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងទទួលរងការឈូសឆាយទន្ទ្រានកាន់កាប់ និងលក់ដូរបែបអនាធិបតេយ្យ។ សហគមន៍ព្រៃឡង់អះអាងថា ពួកគេមានភស្តុតាង និង ឯកសារច្បាស់លាស់ ដែលបញ្ជាក់ពីទំហំផ្ទៃដី ក្នុងព្រៃអភិរក្ស និងព្រៃរបស់រដ្ឋ ត្រូវបានឈូសឆាយ ទន្ទ្រាន ឱ្យក្លាយជាវាលរហោឋាន គ្រប់គ្រងជាសម្បត្តិឯកជន ក្រោមលេស ផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច។ សមាជិកសហគមន៍ព្រៃឡង់ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ខេង ខូ ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី ១៥ កក្កដាថា ការឈូសឆាយព្រៃខ្នាតធំនេះ អាចធ្វើទៅបាន ទំនងជាមានការអនុញ្ញាតពីឆ្មាំអភិរក្ស របស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលឈរជើងការពារព្រៃនៅតំបន់នោះ។ ពួកគេអះអាងថា ឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើនេះ ឋិតនៅនៅចំណុចភ្នំពោង ក្នុងភូមិដូង ឃុំកាំងចាម ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់។ លោកស្ដីបន្ទោសឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថានថា បានរារាំង និងគំរាមកំហែងសហគមន៍ មិនឱ្យចូលទៅតំបន់នោះ ទំនងជាចង់លាក់បាំងពីភាព មិនប្រក្រតី នៃឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើនេះ៖ « ការកាប់រានដីព្រៃនេះ គឺស៊ីញេដោយលោកមេឃុំ ជាអ្នកលក់ដីព្រៃ ឱ្យពលរដ្ឋចំណូលខេត្តចំនួន ៦៩គ្រួសារ ហើយកំពុងកាប់រានដីព្រៃធំធេង។ តំបន់ដីរដ្ឋ មិនមែនជាដីសហគមន៍ទេ ហើយចូលតំបន់អភិរក្ស ដែលគេកាប់ចូលព្រៃអភិរក្សចំនួន ២៦០៣ហិកតារ ជាដីតំបន់ការពារ » ។
ចំណែកសមាជិកក្រុមស្នូលព្រៃឡង់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក យឹម សុភក្ត្រ ថ្លែងថា មកទល់ពេលនេះ ក្រុមពលរដ្ឋចំណាកស្រុកប្រមាណ ៦៨គ្រួសារ បានសង់លំនៅឋាន លើដីដែលកាប់ទន្ទ្រាននោះ។ លោកថា ការអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមពលរដ្ឋទាំងនោះ តាំងទីលំនៅជាប់ព្រៃឡង់ គឺចៀសមិនផុត មានការលួចកាប់ឈើខុសច្បាប់នោះទេ។ លោកថា ដើមច្បោះជ័រទឹកជាង ៤ពាន់ដើម ក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ត្រូវគេកាប់ផ្ដួល ធ្វើអាជីវកម្ម នៅរយះពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ៖ « ការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃអភិរក្សហ្នឹង មានភាពមិនប្រក្រតី មានការជាប់ពាក់ព័ន្ធជាប្រព័ន្ធ ប្រហែលអាចឈានដល់កម្រិតថ្នាក់ខេត្ត។ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សថ្នាក់មូលដ្ឋាន ហាក់ដូចជាត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយក្រុមអ្នកដែលគាត់បាន លក់ គាត់អ្នកមានអំណាចលក់ដីហ្នឹង។ ប្រសិនជាមិនអ៊ីចឹងទេ គាត់លក់ គាត់អ្នកមានអំណាចលក់ដីហ្នឹង។ ប្រសិនជាមិនអ៊ីចឹងទេ គាត់មានចំណាត់ការត្រឹមត្រូវហើយ » ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៥ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំកាំងចាម បានប្រជុំកំណត់តំបន់ភ្នំពោង ជាទីតាំងវិនិច្ឆ័យគោលដៅផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច មានទំហំជាង ៨០០ហិកតារ ផ្តល់ជូនពលរដ្ឋក្រីក្រ ផ្អែកតាមសំណើរបស់ពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានជាង ២០០គ្រួសារ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមឈ្មួញ អ្នកមានអំណាច និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធខេត្តស្ទឹងត្រែងខ្លះ បានឃុបឃិតគ្នា លក់ដីព្រៃ និងធ្វើលិខិតកាន់កាប់ដីធ្លី ឱ្យពលរដ្ឋចំណាកស្រុក ចូលទៅរស់នៅ និងឈូសឆាយ ពង្រីកផ្ទៃដីកសិកម្ម បំពានចូលដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់អស់រាប់ពាន់ហិកតារ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំកាំងចាម លោក ដន លួន ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានសកម្មភាពកាប់ទន្ទ្រានដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ និងព្រៃសាធារណរបស់រដ្ឋ អស់រាប់ពាន់ហិកតារមែន។ លោកថា ដីដែលកាប់ទន្ទ្រាន និងឈូស ឆាយនោះ មានការលក់ដូរ និងធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិ ឱ្យពលរដ្ឋចំណូលថ្មី មិនបានបង្ហាញជាសាធារណៈនោះទេ។ ចំណែកពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានវិញ លោកថា មិនទទួលបានដីសម្បទានសង្គមកិច្ច សូម្បីតែ ១គ្រួសារ៖ « ឯកសារគេដាក់អ៊ីចឹង ដើម្បីចែកជូនពលរដ្ឋក្រីក្រ តែតាមការពិតមិនឱ្យពលរដ្ឋក្រីក្រទេ ឱ្យអ្នកចំណាកស្រុក។ ពលរដ្ឋអ្នកផ្ដិតមេដៃអត់បានអីទេ បានតែពលរដ្ឋចំណាកស្រុក មានលុយ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជួបការលំបាក ពលរដ្ឋខឹងសម្បារ និងគគ្រឹកគ្រេងណាស់ កំពុងមានការស្មុគស្មាញណាស់ » ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ម៉ែន គុង ថ្លែងថា រដ្ឋបាលខេត្តបានចាត់ឱ្យមន្ត្រីមន្ទីរពាក់ព័ន្ធ ចុះស្រាវជ្រាវធ្វើស្ថិតិទិន្នន័យពលរដ្ឋ និងសិក្សាពីស្ថានភាព កាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃខុសច្បាប់ ដើម្បីកាត់ឆ្វៀលដីចែកជូនពលរដ្ឋជាក់ស្ដែង ដែលរស់នៅរយៈពេលយូរ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងករណីមានការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃរដ្ឋ និងព្រៃអភិរក្សខុសច្បាប់ អាជ្ញាធរនឹងដកហូតដីទាំងនោះ ហើយចាត់វិធានការច្បាប់ចំពោះជនល្មើស៖ « មកដល់ពេលនេះ យើងមិនទាន់បានរបាយការណ៍លទ្ធផល ក្រុមការងារ កំពុងចុះស្រង់ស្ថិតិ ទិន្នន័យ ពីស្ថានភាពកាប់ទន្ទ្រានហ្នឹង និងស្ថានភាព នៃកាប់ទន្ទ្រានហ្នឹង និងស្ថានភាពពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ព្រៃឡង់ ពីយូរមកហើយទេ។ ប្រហែលជាសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ នឹងមានកិច្ចប្រជុំដើម្បីត្រួតពិនិត្យអំពី លទ្ធផលនៃការចុះធ្វើកិច្ចការងារនេះ។ ភាពជាក់ស្ដែងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចកំពុងធ្វើកិច្ចការងារនេះ ដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងសហគមន៍ពាក់ព័ន្ធ » ។
ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា មិនអធិប្បាយពីការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃឡង់អស់ជាង ២ពាន់ហិកតារនោះទេ ដោយលោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា ក្រសួងបរិស្ថានរួមនឹងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតែបន្តអនុវត្តវិធានការការពារ និងអភិរក្សតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវ។ លោកថា ក្រសួងនឹងចាត់វិធានការ រាល់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិដែលបានកើតឡើង។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគម អាដហុក (ADHOC) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ប៊ី វ៉ាន់នី យល់ថា ការឈូសឆាយព្រៃទ្រង់ទ្រាយធំ ក្រោមលេសផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនេះ គឺជាអំពើល្មើសច្បាប់ ព្រោះដីនៅតំបន់នោះ អាជ្ញាធរពុំទាន់ធ្វើអនុប្បយោគ និងសិក្សាពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថានច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែចាត់វិធានការចំពោះ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដែលសមគំនិតលក់ដូរ ទន្ទ្រានដីព្រៃរបស់រដ្ឋ និងព្រៃអភិរក្សខុសច្បាប់៖ « បើកាប់ថ្មីៗនេះ វាមិនអាចផ្តល់ដីឱ្យគាត់បានទេ ព្រោះរំលោភបំពានដីរដ្ឋ ជាអំពើល្មើសច្បាប់។ គាត់កាប់ថ្មីៗ ហេតុអ្វីមន្ត្រីអភិរក្ស និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មិនចាត់វិធានការ លើដីព្រៃរបស់រដ្ឋហ្នឹង។ វាមានរឿងច្រើន ពីការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃរបស់រដ្ឋ។ បញ្ហានេះវាកើតចេញពីការមិនអនុវត្ត ច្បាប់ និងមិនចាត់ការទៅលើជនដែលប្រព្រឹត្តហ្នឹងឯង » ។
សហគមន៍ព្រៃឡង់រកឃើញថា មកទល់ពេលនេះ មានពលរដ្ឋរាប់រយនាក់ បានចូលទៅតាំងទីលំនៅ និងទិញដីនៅតំបន់នោះ ដោយភាគច្រើនមកពីខេត្តកំពង់ចាម ព្រៃវែង ខេត្តតាកែវ និងរាជធានីភ្នំពេញ។ ពួកគេបារម្ភថា ទំហំព្រៃឡង់នឹងកាន់តែរួមតួច ប្រសិនបើមិនទប់ស្កាត់ អនុវត្តច្បាប់ លើសកម្មភាពឈូស ឆាយ និង ទន្ទ្រាន ដីព្រៃអភិរក្សដោយខុសច្បាប់នោះទេ។
កាលពីចុងខែមិថុនាកន្លងទៅ សាកលវិទ្យាល័យ ខូប៉ែនហាក (Copenhagen) របស់ប្រទេសដាណឺម៉ាក បានផ្សាយរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវថ្មីមួយ បង្ហាញពីការបាត់បង់ទំហំព្រៃឈើ លើផ្ទៃដីជិត ១ម៉ឺនហិកតារ (៧.៥១០) ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ កើនឡើង ៧៣ភាគរយ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៨។ របាយការណ៍បន្ថែមថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់ មានទំហំផ្ទៃដីជាង ២ពាន់ ៥រយហិកតារ (២.៥៦៥) ក្នុងឆ្នាំ២០១៩៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។