រដូវច្រូតកាត់ជិតមកដល់ហើយ ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញថា កសិករជាច្រើនមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ ក្នុងការបន្សុទ្ធពូជស្រូវ និងទុកដាក់ពូជទៅតាមបច្ចេកទេស ដើម្បីឲ្យមានគុណភាពល្អនោះទេ។ បញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យ មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សា និងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មកម្ពុជា (អង្គការសេដាក) ប្រកាសនៅ ថ្ងៃ១២ខែវិច្ឆិកា ណែនាំឲ្យកសិករ គួរចាប់ផ្ដើមបន្សុទ្ធពូជស្រូវ ដើម្បីទទួលបានពូជស្រូវសុទ្ធ និងទិន្នផលស្រូវកើន នៅពេលយកគ្រាប់ពូជនោះទៅដាំដុះជាថ្មី។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសេដាកលោក សំ វិទូ ឲ្យដឹងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានកសិករជាង១លានគ្រួសារ ដែលចិញ្ចឹមជីវិត ដោយការធ្វើស្រែ ប៉ុន្តែពួកគាត់ភាគច្រើន មិនទាន់ចេះវិធីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យផលស្រូវកើនឡើង និងលក់បានថ្លៃទេ។
ដោយមើលឃើញ នូវការខ្វះចន្លោះបែបនេះ និងឆ្លៀតឱកាស រដូវច្រូតកាត់ស្រូវវស្សាមកដល់ អង្គការសេដាក ផ្ដល់នូវយោបល់ អំពីការបន្សុទ្ធពូជស្រូវ ការជ្រើសរើសពូជស្រូវ និងការទុកដាក់ ពូជស្រូវ ដើម្បីធានាពូជសុទ្ធល្អ។
លោក សំ វិទូ ពន្យល់ថា ពេលដែលត្រៀមច្រូតកាត់ស្រូវទុក ត្រូវរើសមើលដើមស្រូវសម្រាប់ទុកពូជ។ ស្រូវដែលទុកពូជល្អ គឺដើមស្រូវដុះឆ្ងាយពីភ្លឺ ២ម៉ែត្រឡើងទៅ។ ការជ្រើសរើសដើមស្រូវនៅឆ្ងាយពីភ្លឺ បង្ការកុំឲ្យឆ្លងពូជ ពីស្រូវដែលដាំពូជផ្សេងនៅស្រែក្បែរនោះ។ ទី២ត្រូវមើលកម្ពស់ដើមស្រូវ និងចំនួនស្មែង ក្នុងកួរនីមួយៗមានច្រើនស្មែង ហើយកួរស្រូវនោះវែងៗ ជាដើម៖ «ទុកពូជបានល្អគឺយើងយកកណ្ដាលស្រែ ព្រោះវាមិនឆ្លងពូជ ឬលំអងពី ស្រែផ្សេងដែលនៅជាប់គ្នានឹង។ ហើយយើងមើលទៅលើក្រុម ឬប្រជុំនៃស្រូវនឹង ប្រសិនបើវាដុះលូតលាស់ស្មើគ្នា ហើយមានគ្រាប់ពេញ និងគ្រាប់ច្រើននឹង»។
លោក សំ វិទូ បន្ថែមថា នៅពេលសម្រាំងកន្លែងទុកធ្វើពូជស្រូវរួច ត្រូវទុកឲ្យវាទុំដល់ស្លឹកទង់ជ័យវា ឡើងពណ៌លឿងបន្តិច យើងត្រូវបេះគ្រាប់ស្រូវមួយគ្រាប់មកខាំមើល បើវាបែកខ្លាំង មិនអាចទុកពូជ បានល្អទេ ព្រោះវាទុំញោសពេក៖ «នៅពេលសន្លឹកទង់ជ័យចាប់ផ្ដើមទុំ រាងពណ៌ស្លាបសេក ចាស់ឬពណ៌បៃតងចាស់ ឡើងរាងលឿង បន្តិចនឹង គឺយើងអាចចាប់ផ្ដើមច្រូតបានហើយ គឺវាទុំ ប៉ុន្តែមិនទុំញោស ឬទុំជ្រុលទេ ឬក៏យើងអាច យកគ្រាប់ស្រូវក្នុងស្រែនឹងយកមកខាំ ប្រសិនបើវាបែកខ្លាំង មានន័យថាវាទុំញោស អីចឹងបើយើងខាំទៅវាអាចបាក់ជាពីរ គឺវាទុំល្អ»។
កសិករនៅភូមិជំទាវជ្រែង ឃុំក្រាំងល្វា ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោកស្រី គង់ សារួន អះអាងថា គាត់ទុកពូជដោយខ្លួនឯង ទទួលបានផលច្រើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ក្រោមការជួយ បង្ហាត់ពីអង្គការសេដាក ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៧មក។ លោកស្រីថា គាត់ទុកពូជស្រូវ ហើយដាំច្រើនឆ្នាំ សង្កេតឃើញក្នុង១កួរស្រូវ មានបែកស្មែង ពី១៥ទៅ២០ស្មែង។ ក្នុងមួយស្មែង មានគ្រាប់ជាង ២០០គ្រាប់ សុទ្ធតែជាគ្រាប់ស្រូវ ដែលពេញទឹក គ្មានស្ពៀត ឬស្វិតឡើយ៖ «ហើយក្នុងគ្រាប់វានឹងមាន ២៥០ឡើងទៅ៣០០មានឡើង មានឡើង៤០០ទៀតនោះ ពូជផ្ការំដួល។ បើយើងធ្វើស្រូវធ្ងន់ វាបានឡើងដល់ ៥០០គ្រាប់ជាងក៏បានដែរ»។
ចំណែកកសិករឆ្នើមរបស់ក្រសួង កសិកម្ម រុក្ខប្រមាញ់និងនេសាទ លោក សួន ប៉ាល់ ឃុំក្រាំងយ៉ូវ ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល អះអាងថាដើម្បីបានពូជសុទ្ធ មុនដំបូង គាត់បកគ្រាប់ស្រូវ រើសយកគ្រាប់ណាថ្លាល្អ ទៅដាំធ្វើពូជ។ ពេលវាដុះផ្លែទុំល្អ គាត់ច្បូតគ្រាប់ស្រូវ យកទៅហាលលើចង្អេរ។ ការហាលគ្រាប់ស្រូវនោះ គឺហាលនៅម៉ោង ៧ដល់ម៉ោង៩ព្រឹក រួចសារទុកឲ្យវាស្ងួត។ បន្ទាប់មកគាត់យកគ្រាប់ស្រូវនោះ ទៅសាបរង្វើលៗលើថ្នាលដែលរៀបចំតាមបច្ចេកទេសកសិកម្ម។ នៅពេលគ្រាប់ពូជដុះបាន១៨ ទៅ២០ថ្ងៃ គាត់ដកយក ដើមសំណាបថ្លោសៗ ទៅដាំឲ្យត្រង់ជួរ។ នៅពេលវាចេញផ្កា គាត់ដើរមើល បើដើមស្រូវណាផ្កាចេញមុនគេ និងចេញផ្កាក្រោយគេ គាត់ច្រូតដើមនោះចោល ព្រោះវាមិនមែនជាពូជ ដែលគាត់ត្រូវការទេ និងបង្ការកុំឲ្យវាឆ្លងលំអងទៅដើមស្រូវដែលទុកពូជ៖ «ដែលយើងឃើញថា វាចេញមុនគេឬ ក្រោយគេពេកក៏មិនមែនជាពូជ របស់យើងដែរ។ ហើយលក្ខណៈពិសេសមួយទៀត គឺរៀនស្គាល់អត្តសញ្ញាណ ដើមរបស់វា តាំងពីទំហំគ្រាប់ ប្រវែងគ្រាប់ ពណ៌គ្រាប់ ហើយយើងមើលសង្កេតតាំងពីស្លឹកទង់ជ័យ ទៀតហើយនេះ ដំណាក់កាលចេញផ្កា ហើយដំណាក់កាលមួយទៀត គឺមុនពេលច្រូតកាត់ ប្រមូលផលនឹង១សប្ដាហ៍ គឺយើងត្រូវកាត់សំអាតវាម្ដងទៀត មុនពេលប្រមូលផល គឺកាត់ពូជដែលយើង មើលឃើញថា វាខុសអត្តសញ្ញាណដើមរបស់វា គឺយើងត្រូវតែកាត់ចេញ អីចឹងតែម្ដង»។
ឯកសារណែនាំរបស់អង្គការសេដាក ប្រាប់ពីវិធីសម្រាំងពូជស្រូវគឺទី១ ជ្រើសរើសកន្លែងណា ដែលស្រូវលូតលាស់ល្អ (កន្លែងឆ្ងាយពីភ្លឺបន្តិច) សម្រាប់ច្រូតទុកធ្វើពូជ។ ទី២ រើសយកកួរមិនសុទ្ធ និងកួរខ្លីចេញ យកតែកួរវែង ហើយគ្រាប់ណែនល្អ ដោយប្រឡេះយកស្មែងខាងលើ និងស្មែងខាងក្រោម ចេញ ទុកតែស្មែងកណ្ដាល។ ទី៣ យកកួរដែលរើសបាន មកប្រឡេះគ្រាប់ ឬបែននឹងជើង ដើម្បីយក គ្រាប់ទុកធ្វើពូជ ឬយកល្អមែនទែន គួរប្រឡេះដោយដៃ ហើយចៀសវាង ការយកគ្រាប់ពូជ ទៅបោកនឹងក្ដាររឹង ឬបោកដោយម៉ាស៊ីន ដែលវាធ្វើឲ្យ បណ្ដូលពូជ បាក់នៅខាងក្នុង និងអាចច្រឡំជាមួយ ពូជផ្សេងទៀត ដែលនៅសល់គ្រាប់ស្រូវ ក្នុងម៉ាស៊ីនបោក។ ទី៤ យកគ្រាប់ពូជស្រូវ ហាលឲ្យស្ងួត ក្នុងក្ដៅថ្ងៃម៉ោង៧ ដល់ម៉ោង៩ព្រឹក និងពេលរសៀលហាលពីម៉ោង៤ទៅម៉ោង៥ល្ងាច ហើយច្រក គ្រាប់ពូជទូកក្នុងស្មុគ ឬថង់សំណាញ់ ដែលមានរន្ធខ្យល់ចេញចូលល្អ។ តែគួរឧស្សាហ៍ យកវាទៅហាលថ្ងៃ ដើម្បីរក្សានូវ ភាពស្ងួតល្អ។
លោក សំ វិទូ បន្ថែមលើនោះថាយកល្អមែនទែន ច្រូតរួចត្រូវចង ជាកណ្ដាប់ ព្យួរសម្ងូតនៅក្រោមផ្ទះ កន្លែងដែលមានពន្លឺថ្ងៃ និងខ្យល់ចេញចូលល្អ តែត្រូវការពារ គ្រាប់ពូជ ពីសត្វកណ្ដុរ និងសត្វផ្សេងទៀត ដែលវាស៊ីបំផ្លាញគ្រាប់ពូជ៖ «គឺគាត់មិនចាំបាច់យកទៅហាល ឲ្យមានកម្ដៅស្ងួតខ្លាំងទេ ព្រោះឧទាហរណ៍ថាគាត់យកទៅហាលលើស័ង្កសី ឬក៏ហាលលើស៊ីម៉ងត៍ វានឹងចម្លងក្ដៅខ្លាំង ធ្វើឲ្យគ្រាបើពូជនឹងអាចងាប់ មានន័យថាអំព្រីយ៉ុងរបស់វានឹងអាចងាប់។ បើអីចឹង គឺដំណុះរបស់វា សម្រាប់ឆ្នាំក្រោយ គឺតិច»។
ចំណែកប្រធានអង្គការសេដាក បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បញ្ជាក់បន្ថែមថា ការមានពូជស្រូវសុទ្ធល្អជាការចាប់ផ្ដើមដ៏សំខាន់ សម្រាប់ឈានទៅរកភាពជោគជ័យ ក្នុងការធ្វើស្រែនៅរដូវក្រោយ។
ប្រសិនបើកសិករ អ្នកផលិតស្រូវ អនុវត្តបាននូវការណែនាំបែបនេះ រៀងរាល់រដូវ នោះផលស្រូវ នឹងកើនឡើងជាប់ជានិច្ច ហើយកសិករ នឹងមានភាពជាម្ចាស់ លើពូជស្រូវខ្លួនឯង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។