អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) រិះគន់ថា ការបន្តចោទប្រកាន់លើសកម្មជនដីធ្លីតំបន់បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី របស់សាលាឧទ្ធរណ៍ ជាការប្រើប្រាស់អំណាចដោយអយុត្តិធម៌។ ការរិះគន់នេះ បន្ទាប់ពីសាលាឧទ្ធរណ៍នៅថ្ងៃទី៨ ខែសីហា សម្រេចបន្តឃុំខ្លួនអ្នកស្រី ទេព វន្នី ករណីហិង្សាដោយរក្សាការសម្រេចរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ទុកជាបានការ។
«សំឡេងទាមទារតវ៉ា»៖ សម្រែកនៃការទាមទារតវ៉ា និងចោទថា តុលាការអយុត្តិធម៌របស់ក្រុមពលរដ្ឋមានបញ្ហាធ្លីប្រមាណ ៥០នាក់ ដែលឈរនៅក្រៅរបងតុលាការនៅពេលនេះ បន្ទាប់ពីពួកគេដឹងថា សាលាឧទ្ធរណ៍បន្តចោទប្រកាន់ថា អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានទោសក្នុងករណីហិង្សាក្បែរផ្ទះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីតំបន់បឹងកក់ លោកស្រី គង់ ចាន់ថា និយាយថា តុលាការកាត់ក្ដីតាមការបញ្ជាពីចម្ងាយ មិនមែនកាត់ក្ដីដោយផ្អែកលើសាក្សី និងភស្តុតាងនោះទេ។ លោកស្រីបន្តថា ក្រុមពលរដ្ឋនឹងទៅសុំអន្តរាគមន៍ពីបណ្ដាស្ថានទូតនានា និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដើម្បីឲ្យមានការដោះលែងអ្នកស្រី ទេព វន្នី៖ «គាត់ (តុលាការ) កាត់ក្ដីគាត់មិនកាត់តាមមានភស្តុតាង គាត់មិនគិតមានសាក្សីដើមបណ្ដឹង ឬគ្មានសាក្សីទេ គឺកាត់តាមតេឡេ គឺមិនមែនជាតុលាការកាត់ក្ដីតាមវិជ្ជាជីវៈខ្លួនឯងទេ»។
ក្រៅពីក្រុមពលរដ្ឋមិនពេញចិត្តការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍នៅពេលនេះ នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) ក៏បង្ហាញប្រតិកម្មតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនដែរ។ នៅថ្ងៃដដែលនេះ អង្គការអន្តរជាតិឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទទូចអោយអាជ្ញាធរកម្ពុជា លើកលែងការចោទប្រកាន់ និងដោះលែងអ្នកការពារសិទ្ធិដីធ្លី អ្នកស្រី ទេព វន្នី ដែលត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារជិតមួយឆ្នាំមកហើយ ដោយហេតុផលការពារសហគមន៍របស់នាងពីការបណ្ដេញចេញដោយខុសច្បាប់។
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន ថ្លែងថា ករណីចោទប្រកាន់លើអ្នកស្រី ទេព វន្នី គឺជាការប្រើប្រាស់អំណាចចោទប្រកាន់ដោយបំពានក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើការតវ៉ាយ៉ាងសកម្ម និងដោយអហិង្សារបស់អ្នកស្រី។ លោកបន្តថា ការចោទប្រកាន់នេះ គឺមានគោលដៅបំបិទសំឡេងរបស់អ្នកស្រី និងជាការគំរាមកំហែងសកម្មជនដទៃទៀត។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបានទាមទារអោយរដ្ឋាភិបាលគួរបញ្ឈប់នូវរាល់ការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកទាំងឡាយដែលអនុវត្តសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេចំពោះសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សមាគម និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី។
ការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍នៅពេលនេះ ស្របពេលអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) កំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចស្វែងយល់ពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា ដែលតាមដានដំណើរការក្តីនេះប្រាប់ថា លោកសោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចចោទប្រកាន់របស់សាលាឧទ្ធរណ៍មកលើអ្នកស្រី ទេព វន្នី ដោយមិនបានបង្ហាញភស្តុតាងត្រឹមត្រូវ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះឲ្យដឹងទៀតថា តំណាងសមាគមអាដហុក ដែលនឹងជួបអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត នឹងលើកករណីចោទប្រកាន់អ្នកស្រី ទេព វន្នី ប្រាប់ទៅអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ៖ «ខ្ញុំយល់ថា ការសម្រេចរបស់ឧទ្ធរណ៍ធ្វើឲ្យមានភាពអយុត្តិធម៌ទៅលើការប្ដឹងទាស់របស់មេធាវី ក៏ដូចជាខាងលោកស្រី ទេព វន្នី ដែរ»។
សំណុំរឿងនេះ ដើមបណ្ដឹងដែលជាក្រុមសន្តិសុខសាលាក្រុងភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់ថា អ្នកស្រី ទេព វន្នី ជាអ្នកដឹកនាំបាតុករប្រមាណ ១០០នាក់ ទៅតវ៉ាមុខផ្ទះលោក ហ៊ុន សែន និងបញ្ជាឲ្យបាតុករប្រើហិង្សាលើក្រុមសន្តិសុខសាលាខណ្ឌដូនពេញ រហូតបណ្ដាលឲ្យសន្តិសុខពីររូបរងរបួសធ្ងន់ និងបែកក្បាល។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី ទេព វន្នី បានបដិសេធកាលពីតុលាការជំនុំជម្រះក្តីកន្លងមកថា ក្រុមពលរដ្ឋទៅទាមទារតវ៉ាមានគ្នាប្រមាណ ៣០នាក់ មានត្រឹមបដា និងផ្កាឈូកប៉ុណ្ណោះ គ្មានដុំថ្ម ហើយក៏មិនបានប្រើហិង្សាលើក្រុមសន្តិសុខដែរ។ ប៉ុន្តែ មានតែក្រុមសន្តិសុខទេដែលប្រព្រឹត្តហិង្សាលើពួកគេរហូតធ្វើឲ្យបាតុករបាក់ដៃ បាក់ធ្មេញ របួស និងស្ត្រីម្នាក់ត្រូវរលូតកូនព្រោះសន្តិសុខវាយបង្ក្រាបក្នុងករណីហិង្សាកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ កន្លងទៅនោះ។
អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) បានផ្ដល់មេធាវីបីរូបដើម្បីជួយការពារក្តីអ្នកស្រី ទេព វន្នី។ ប្រធានផ្នែកអង្កេតនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត ឲ្យអាស៊ីសេរី ដឹងថា មេធាវីទាំងបីនាក់របស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី នឹងទៅជួបអ្នកស្រី ទេព វន្នី នៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះដើម្បីសុំការសម្រេចចិត្តរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី ថាតើប្ដឹងសាទុក្ខទៅតុលាការកំពូល ឬមិនប្ដឹង។
សកម្មជនដីធ្លីដ៏ល្បីឈ្មោះ អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានស្រុកកំណើតនៅស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ អ្នកស្រីធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់ស្ត្រីភាពជាមេដឹកនាំពិភពលោករបស់អង្គការ វ៉ាយថល វ៉យស៍ (Vital Voices) ដោយសារសកម្មភាពប្រឆាំងការរំលោភបំពានដីធ្លីរហូតធ្វើឲ្យអ្នកស្រីត្រូវជាប់ឃុំជាញឹកញាប់ព្រោះបទចោទនានា។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអ្នកស្រី ២ឆ្នាំកន្លះ ជុំវិញហិង្សាលើសន្តិសុខសាលាខណ្ឌដូនពេញ កាលពីឆ្នាំ២០១៣។ អ្នកស្រីត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ៤រូប និងមន្ត្រី គ.ជ.ប ១រូប ដែលតុលាការមិនទាន់ដោះលែងកាលណោះ។ ក្រោយចៅក្រមប្រកាសដីកា ឆ្មាំគុកបានបញ្ជូនអ្នកស្រី ទេព វន្នី ទៅឃុំខ្លួនបន្តនៅពន្ធនាគារព្រៃស ជាទីដែលអ្នកស្រីជាប់ឃុំអស់រយៈពេល ៣៥៨ថ្ងៃ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។