សង្គម​ស៊ីវិល​បារម្ភ​ថា ច្បាប់​ទប់​ស្កាត់​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ចូល​ជា​ធរមាន​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ពលរដ្ឋ​មាន​និន្នាការ​ផ្ទុយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល

មន្ត្រី​អង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ច្បាប់​ទប់​ស្កាត់​ជំងឺ​កូវីដ-១៩ នឹង​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ដែល​មាន​និន្នាការ​ផ្ទុយ​ពី​គណបក្ស​កាន់​អំណាច។ ក្ដី​បារម្ភ​នេះ បន្ទាប់​ពី​ព្រឹទ្ធសភា​របប​ឯក​បក្ស​ បាន​អនុម័ត​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ​យ៉ាង​ប្រញាប់ប្រញាល់ ​ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក​​ នៅ​ព្រឹក​នៅ​ថ្ងៃ​ទី១១ មីនា។

មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​លើក​ឡើង​ថា ​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ មាន​កម្រិត​ទោស​ធ្ងន់ធ្ងរ។ ដូច្នេះ ប្រសិន​បើ​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​យក​ទៅ​អនុវត្ត​មិន​បាន​ត្រឹមត្រូវ​ទេ​ អាច​នឹង​​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ជា​មិន​ខាន​ឡើយ។

ប្រធាន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អាដហុក (Adhoc) លោក នី សុខា ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី១១ មីនា​ថា ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​នៅ​ក្នុង​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​មាន​ភាព​ចម្រូងចម្រាស​បែប​នេះ​ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ជា​ពិសេស​អ្នក​ដែល​មាន​និន្នាការ​ផ្ទុយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​​​​​​​​ងាយ​រង​គ្រោះ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ៖ «ទោស ១០ឆ្នាំ ២០ឆ្នាំ​ហ្នឹង វា​សុទ្ធតែ​បទឧក្រិដ្ឋ។ ដូច្នេះ រឿង​ខ្លះ​ទៀត​យើង​មិន​ទាន់​ច្បាស់​ទៅ​ទៀត​ថា រឿង​ការ​ចម្លង​ហ្នឹង​វា​យ៉ាង​ម៉េច​អី​យ៉ាង​ម៉េច​ យើង​ពិបាក​សន្និដ្ឋាន ដោយសារ​រឿង​នេះ​មាន​តែ​ខាង​ប៉ាស្ទ័រ​ទេ​ធ្វើ​ការងារ​ហ្នឹង។ អ៊ីចឹង​ទៅ​មាន​វិទ្យាស្ថាន​តែ​មួយ​ហ្នឹង​វា​អត់​មាន​អ្វី​ថ្លឹង​ថ្លែង​ឱ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ។ ទី២ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ខ្វះ​ចន្លោះ​ការ​ទទួល​ព័ត៌មាន អីចឹង​ទៅ​ខ្លាច​គាត់​មិន​យល់​ហើយ​គាត់​អាច​ភ័ន្តច្រឡំ​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ហ្នឹង​វា​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ទើស​ធ្ងន់ »

Ny_Sokha_3.jpg
លោក នី សុខា ប្រធាន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អាដហុក (Adhoc)។ រូប៖ គេ​ផ្ដល់ឱ្យ

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ ប្រធាន​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា (CCHR) អ្នក​ស្រី ចក់ សុភាព ​យល់​ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​រក​វិធី​​សហការ ជា​មួយ​ពលរដ្ឋ​និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ប្រសើរ​ជាង​ការ​បង្កើត​ច្បាប់​ដាក់​ទោស​ទណ្ឌ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ពលរដ្ឋ។ អ្នក​ស្រី​ព្រួយបារម្ភ​ថា ​នៅ​ពេល​ដាក់​ប្រើប្រាស់​ច្បាប់​នេះ​ជា​ធរមាន​​នឹង​ប៉ះពាល់​ដល់​សិទ្ធិ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ៖ «ការ​ដាក់​ចេញ​នីតិវិធី​ច្បាប់​ក្នុង​គោលដៅ​ទប់​ស្កាត់​វា​អាច​ជា​រឿង​ល្អ​ ប៉ុន្តែ​គ្រាន់​ថា​បើ​សិន​ជា​យើង​មិន​បាន​ពិនិត្យ​មើល​នៅ​ឫសគល់​នោះ​ទេ ហើយ​នៅ​ពេល​ពលរដ្ឋ​​គាត់​មិន​យល់​បញ្ហា​នេះ​ នៅ​ពេល​ដែល​យើង​​ដាក់​ចេញ​ច្បាប់​មាន​លក្ខណៈ​ធ្ងន់ធ្ងរ​នោះ​វា​ហ្នឹង​ឱ្យ​ ពលរដ្ឋ​ហ្នឹង​គាត់​កាន់​តែ​ភ័យ​ខ្លាច។ ទី២ វា​មិន​បាន​ឆ្លើយ​តប​នឹង​គោលដៅ​ដែល​យើង​ចង់​ទប់​ស្កាត់​ទេ វា​ទៅ​ជា​ករណី​ខ្លះ​ពលរដ្ឋ​វា​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ជនរងគ្រោះ ដោយសារ​តែ​ការ​មិន​យល់​ពី​ស្ថានភាព »

មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ក៏​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ផ្សព្វផ្សាយ​ច្បាប់​នេះ​ទៅ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ឱ្យ​បាន​ដឹង​ទូលំទូលាយ ដើម្បី​ពួក​គាត់​ត្រៀម​ខ្លួន​អនុវត្ត​ឱ្យ​រួច​ផុត​ពី​ទោស​ទណ្ឌ។ ប្រតិកម្ម​របស់​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​នេះ​ កើត​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​ ព្រឹទ្ធសភា​របប​ឯក​បក្ស​បាន​អនុម័ត​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដី​អំពី​ការ​ទប់​ស្កាត់​ការ​រាលដាល​ជំងឺ​កូវីដ១៩ និង​ជំងឺ​កាច​សាហាវ ប្រកប​ដោយ​គ្រោះថ្នាក់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ផ្សេង​ទៀត ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី១១ មីនា។

ច្បាប់​នេះ​មាន ៦ជំពូក និង ១៨មាត្រា ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការ​រាល​ដាល​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ហាម​ឃាត់​សកម្មភាព​ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន និង​ដាក់​ទោស​ទណ្ឌ​ ដល់​អ្នក​ល្មើស​ការ​ធ្វើ​ចត្តាឡីស័ក និង​បិទ​តំបន់​ណា​មួយ ដែល​មាន​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ឆ្លង​រាល​ដាល​ផង​ដែរ។

សម្រាប់​ទោស​ទណ្ឌ​វិញ អ្នក​គេចវេះ​មិន​ធ្វើ​ចត្តាឡឺស័ក ត្រូវ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ពី ៦ខែ ដល់ ៣ឆ្នាំ។ ឯ​អ្នក​គេចវេះ​ពី​ការ​ព្យាបាល ឬ​លួច​រត់​ចេញ​ពី​កន្លែង​ព្យាបាល​ជំងឺ​នេះ​ ក៏​ត្រូវ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ដែរ ហើយ​បើ​អ្នក​ជំងឺ​នោះ លួច​រត់​បណ្ដាល​ឲ្យ​ឆ្លង​ដល់​អ្នក​ដទៃ នឹង​ត្រូវ​មាន​ទោស​កាន់​តែ​ធ្ងន់ គឺ​អាច​ជាប់​ពន្ធនាគារ​អតិបរមា​រយៈ​ពេល ១០ឆ្នាំ។ អ្នក​មាន​ចេតនា​ចម្លង​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ដល់​អ្នក​ដទៃ ត្រូវ​ដាក់​ពន្ធនាគារ​ពី ៥ឆ្នាំ ទៅ​ ១០ឆ្នាំ ហើយ​បើ​ចេតនា​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​មាន​ការ​រៀបចំ ជា​ក្រុម ឬ​មាន​អង្គការ​ចាត់តាំង អ្នក​នោះ នឹង​ត្រូវ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ពី ១០ឆ្នាំ ទៅ ២០ឆ្នាំ។

ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ព្រឹទ្ធសភា​ លោក ម៉ម ប៊ុននាង​ ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​ថា ច្បាប់​នេះ​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​​សង្គម​ជាតិ ទើប​បាន​ជា​ព្រឹទ្ធសភា​​ត្រូវ​អនុម័ត​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​ ដើម្បី​ដាក់​ប្រើ​ប្រាស់​ឱ្យ​ទាន់​សភាព​ការណ៍​។​លោក​បញ្ជាក់​ថា ​ព្រឹទ្ធសភា​គ្រោង​បញ្ជូន​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ​​ត្រឡប់​ទៅ​រដ្ឋសភា​វិញ​ ដើម្បី​ដាក់​ថ្វាយ​ព្រះមហាក្សត្រ​ឡាយ​ព្រះហស្តលេខា និង​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ៖ «ច្បាប់​នេះ​បាន​ចែង​ទោស​ទណ្ឌ គឺ​មិន​មែន​យក​ទោស​ទណ្ឌ​ហ្នឹង ដើម្បី​កៀបសង្កត់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឬ​ក៏​ធ្វើ​បាប​ពលរដ្ឋ​ដូច​អ្វី​ដែល​គាត់​គិត​នោះ​ទេ គឺ​យើង​ធ្វើ​ដើម្បី​ជួយ​អាយុជីវិត​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទី២ សុខមាភាព​សាធារណៈ ហើយ​បើ​សិន​ជា​យើង​បណ្ដែតបណ្ដោយ​ យើង​ឃើញ​ហើយ​បណ្ដា​ប្រទេស​នៅ​ជុំវិញ​ជិត​ខាង​ក៏​ដូច​ជា​ពិភព​លោក​ហ្នឹង ការ​ធ្វេសប្រហែស​ហ្នឹង​ហើយ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ឆ្លង​ក្នុង​សហគមន៍ ហើយ​ក៏​មាន​ស្លាប់​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​នោះ »

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​កន្លង​មក​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការ​រិះគន់​ថា សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ​ចែង​មិន​ច្បាស់លាស់ និង​ផ្តល់​អំណាច​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ ដែល​អាជ្ញាធរ​ងាយ​អនុវត្ត​ដោយ​បំពាន ព្រមទាំង​គ្មាន​យន្ត​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ដោយ​ឯករាជ្យ ឬ​កិច្ច​គាំពារ​តាម​ផ្លូវច្បាប់​ត្រឹមត្រូវ​ឡើយ។ អង្គការ​ដដែល​នេះ​ ស្នើ​ឱ្យ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ឱ្យ​លុបចោល​វិធាន​ការ​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​ច្រើន​ហួស​ប្រមាណ​ទាំង​នោះ​វិញ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។