សង្គមស៊ីវិល និងក្រុមយុវជនដែលសកម្មនឹងកិច្ចការសង្គមរកឃើញថា យុទ្ធនាការបំឡាស់ទីជនជាតិវៀតណាមពីផ្ទៃបឹងទន្លេសាបនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឲ្យមករស់លើគោកវិញរបស់អាជ្ញាធរខេត្តនេះ គឺជារឿងមិនស្របតាមច្បាប់នោះទេ ប្រសិនបើជនអន្តោប្រវេសន៍ទាំងនោះមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌត្រឹមត្រូវជាជនអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ ហើយអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវបញ្ជូនពួកគេទៅប្រទេសរបស់គេវិញ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់បឹងទន្លេសាបមិនទាន់ស្ងប់អារម្មណ៍នៅឡើយពីគម្រោងរបស់អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ឆ្នាំងដើម្បីជម្លៀសជនជាតិវៀតណាមពីផ្ទៃបឹងទន្លេសាប ឲ្យមករស់នៅលើគោកវិញ ដោយសារតែពួកគេសង្ស័យថា ជនជាតិវៀតណាមទាំងនោះ ជាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់។ ពួកគេអះអាងថា ផ្ទះបណ្ដែតទឹករាប់ពាន់ខ្នងលើផ្ទៃបឹងទន្លេសាប បែបអនាធិបតេយ្យរបស់ជនអន្តោប្រវេសន៍ទាំងនោះ បង្កផលប៉ះពាល់ធំធេងដល់បរិស្ថានទន្លេសាប ជីវចម្រុះ ដែលជាជម្រកត្រី និងជាទីកន្លែងចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតំបន់បឹងទន្លេសាបទាំងមូល។
សមាជិកក្រុមស្រាវជ្រាវ " ១០០រាត្រី ដែលសកម្មចុះឃ្លាំមើលបញ្ហានេះ លោក មួង សូនី ព្រួយបារម្ភខ្លាំងពីហានិភ័យជាតិកម្ពុជាដោយសារតែជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់នៅតែកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលបានមកតាំងទីលំនៅ លើផ្ទៃបឹងទន្លេសាប។ លោកថា ការព្រងើយកន្តើយឲ្យជនជាតិវៀតណាមអាចរស់នៅលើផ្ទៃបឹងទន្លេសាបខុសច្បាប់បាន មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់បរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរទេ វាបង្កគ្រោះថ្នាក់ធំសម្បើមដល់ជាតិទាំងមូល បើកម្ពុជាមិនប្រញាប់អនុវត្តច្បាប់ឲ្យម៉ឺងម៉ាត់នោះទេ៖ «ជនជាតិវៀតណាមដែលគាត់រស់នៅហ្នឹង គឺគាត់បន្ទោបង់លើហ្នឹង គាត់ចោលសំរាមលើហ្នឹងធ្វើឲ្យទឹកខ្មៅកង្វក់ ហើយខ្ញុំគិតថា ពុំមែនជាដំណោះស្រាយមួយល្អ សម្រាប់បរិស្ថានជុំវិញបឹងទន្លេសាបទេ រដ្ឋាភិបាលគួរតែចាត់វិធានការមួយគឺចាត់វិធានការបញ្ជូនគាត់ទៅវិញ ដើម្បីការពារទន្លេបាន និងការពារច្បាប់ បរិស្ថាន និងធនធម្មជាតិ។ បើយើងមិនចាប់បញ្ជូនគាត់ទៅវិញ អ៊ីចឹងថ្ងៃក្រោយគាត់មកទៀត»។
លោក មួង សូនី រកឃើញថា ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមដែលរស់នៅលើផ្ទៃបឹងទន្លេសាបគឺ ស្ទើរទាំងអស់ពុំមានឯកសារផ្លូវច្បាប់ត្រឹមត្រូវទេ ហើយពួកគេតែងនេសាទប្រើឧបករណ៍ខុសច្បាប់ចិញ្ចឹមជីវិតជាលក្ខណៈសហគមន៍ ធ្វើឲ្យធនធានត្រីនៅបឹងទន្លេសាបកាន់តែថយ ចុះ និងប៉ះពាល់មុខរបរចិញ្ចឹមពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានទម្លាប់នេសាទលក្ខណៈគ្រួសារ៖ «ប្រជាជនវៀតណាម ១រយភាគរយ មាន៩០ភាគរយ ដែលគាត់ប្រើឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់លក្ខណៈសហគមន៍ ហើយឥឡូវគេប្រើឧបករណ៍ដែលនេសាទសមុទ្រដែលគេប្រើភ្លើងឲ្យត្រីមកផ្ដុំគ្នា។ ខ្ញុំមើលឃើញថា បទល្មើសនេសាទនៅបឹងទន្លេសាបមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរណាស់»។
អភិបាលខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ឈួរ ច័ន្ទឌឿន ប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកកាលពីដើមខែតុលាថា អាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ នឹងផ្ដើមផ្លាស់ទីជនជាតិវៀតណាម ចំនួន ២.៣៩៧គ្រួសារ ដែលរស់នៅលើផ្ទះបណ្ដែតទឹក នៅតាមដងទន្លេសាបទូទាំងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឲ្យមកនៅ លើគោកវិញ។ លោកថា អាជ្ញាធរបានដោះស្រាយ ចំពោះការ តវ៉ាពីក្រុមជនជាតិវៀតណាម និងចាត់វិធានការរដ្ឋបាលយ៉ាងតឹងរ៉ឹងដើម្បីអនុវត្តការងារនេះ ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ លើសពីនេះ សម្រាប់ទីតាំងលើដីគោក ដែលនឹងផ្លាស់ឲ្យជនជាតិវៀតណាមទៅរស់នៅឆ្ងាយពីកន្លែងចាស់ប្រមាណ ១គីឡូម៉ែត្រ ហើយខ្លះទៀត ត្រូវកំណត់ឲ្យទៅរស់នៅឃុំស្វាយជ្រំ ស្រុករលាប្អៀរ ដោយមានទំហំដី ៤០ ហិកតារ ដែលផ្ដល់ដោយសមាគមវៀតណាម សហការពីដៃគូឯកជន ជួលឲ្យពួកគេរស់នៅ។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ កាសែតក្នុងស្រុកចុះផ្សាយថា សមាគមវៀតណាម នៅកម្ពុជា បានទិញដីព្រៃលិចទឹក ឬដែននេសាទជលផលក្នុងបឹងទន្លេសាបជាង ៧០ហិកតារ ( ៧២ ) ក្នុងឃុំស្វាយជ្រំ ស្រុករលាប្អៀរ ខែត្រកំពង់ឆ្នាំង បំណងរៀបចំឲ្យជនជាតិវៀតណាម ដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកមានលទ្ធភាពតាំងទីលំនៅកន្លែងនោះបាន ដោយមានការ ឯកភាពពីអាជ្ញាធរខែត្រកំពង់ឆ្នាំងផង។ បញ្ហានេះ រងការរិះគន់ពីសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមយុវជន ដែលពួកគេចាត់ទុកថា នឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់បរិស្ថានទន្លេសាប និងប្រយោជន៍ពលរដ្ឋ ខណៈដីដែលសមាគមវៀតណាមទិញចំនួន ៧២ ហិកតារនោះ គឺជាតំបន់ព្រៃលិចទឹក និងជាកន្លែងត្រីពងកូនដែលជាប្រភពចំណូលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ។
របាយការណ៍អាជ្ញាធរខែត្រកំពង់ឆ្នាំងបង្ហាញថា មានជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម រស់នៅលើទឹកប្រមាណ ២.៣៩៧គ្រួសារ ក្នុងនោះមានផ្ទះបណ្ដែតទឹកជាង ១ពាន់ខ្នង។ លើសពីនេះ កន្លែងដែលជនជាតិវៀតណាមរស់នៅច្រើនជាងគេ គឺនៅផ្សារក្រោម សង្កាត់កំពង់ឆ្នាំង តំបន់ឆ្នុកទ្រូ ស្ថិតក្នុងឃុំឆ្នុកទ្រូ ស្រុកបរិបូណ៌ ហើយក្រៅពីនោះនៅស្រុកកំពង់ត្រឡាច និងតំបន់ផ្សេងៗ ទៀត។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា តុល្យភាពការអនុវត្តច្បាប់គ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ របស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា កំពុងឋិតក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ ខណៈដែលមេដឹកនាំវៀតណាម នៅតែចិញ្ចឹមចិត្តស្នើសុំ ឲ្យកម្ពុជាមើលថែរក្សាជនជាតិរបស់គេដែលកំពុងរស់នៅកម្ពុជា។ លោកអះអាងថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា ត្រូវញែកឲ្យដាក់រវាងជនជាតិវៀតណាមរស់នៅខុសច្បាប់ និងស្របច្បាប់ តែបើពលរដ្ឋវៀតណាមរស់នៅខុសច្បាប់កម្ពុជាត្រូវមានវិធានការច្បាប់ដែរ៖ «បើគាត់រស់នៅខុសច្បាប់ត្រូវចាប់បញ្ជូនទៅវិញ។ ត្រូវញែកឲ្យដាក់រវាងជនជាតិវៀតណាមរស់នៅខុសច្បាប់ និងស្របច្បាប់ តែបើពលរដ្ឋវៀតណាមរស់នៅស្របច្បាប់ការផ្ដាំផ្ញើគឺចៀសមិនរួចទេ តើបើរស់នៅខុសច្បាប់ត្រូវមានបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ដែរ»។
លោក មួង សូនី លើកឡើងថា ដំណោះស្រាយល្អបំផុតរបស់អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគឺការអនុវត្តច្បាប់រឹងមាំ ដោយត្រូវចាប់បញ្ជូនវៀតណាមខុសច្បាប់ទាំងអស់ឲ្យត្រឡប់ទៅប្រទេសគេវិញ និងត្រូវនិរាករណ៍រាល់ឯកសារទាំងឡាយ ណាដែលរកឃើញថា ពួកគេឃុបឃិតគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរខ្មែរធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរខុសច្បាប់ជាដើម៖ «ការដែលរីកប្រជាជនវៀតណាមច្រើន គឺជាកត្តាគ្រោះថ្នាក់មួយ បើកម្ពុជានៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់ជនអន្តោប្រវេសន៍បានទេយើងនឹងក្លាយជាជនជាតិភាគតិចនៅថ្ងៃអនាគត ស្របពេលប្រទេសគេមានការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច។ គាត់មកវាយលិខិតឆ្លងដែនមួយអាទិត្យ តែ២ឆ្នាំគាត់ទៅវិញ ហើយហ្នឹងព្រំដែនយើងធូររលុង ទំនិញដឹកចូលនិងដឹកចេញខ្វះការត្រូតពិនិត្យ និងសូកប៉ាន់»។
អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក អ៊ុក ហៃសិលា បានបដិសេធមិនផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា។
អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា ការសម្រេចចិត្តរបស់របបលោក ហ៊ុន សែន បានអនុញ្ញាតតែជនអន្តោប្រវេសន៍ណាស្របច្បាប់នោះទេ ដែលអាចមករស់នៅលើគោកបាននៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង រីឯជនអន្តោប្រវេសន៍ណាខុសច្បាប់ អាជ្ញាធរនឹងមានវិធានការច្បាប់ដោយបញ្ជូនពួកគេទៅប្រទេសគេវិញ។ លោកបន្ថែមថា ការបំឡាស់ទីជនជាតិវៀតណាម ពីផ្ទៃបឹងទន្លេសាបមិនត្រឹមតែធ្វើឡើងតែ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងនោះទេ នឹងបន្តអនុវត្តកិច្ចការនេះនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប ដើម្បីរក្សាបរិស្ថាន និង គោរពគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស។ លោកថា អាជ្ញាធរនឹងមានវិធានការសើរើសាជាថ្មី ពីការផ្ដល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណខ្មែរដល់ជនបរទេសណាមិនត្រឹមត្រូវ ហើយបច្ចុប្បន្នក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងចាត់វិធានការរឿងនេះ៖ «ជនអន្តោប្រវេសន៍ឋិតក្នុងការគ្រប់គ្រងតាមច្បាប់ អ្វីការសម្រេចចិត្តរដ្ឋាភិបាល ការផ្ដល់ទឹកដីតែជនអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់។ ហ្នឹងសំខាន់ណាស់ ថាកម្ពុជាមិនបង្ហាញពិភពលោកថា យើងជាប្រជាជនមួយរើសអើងជាតិសាសន៍ អ្វីៗឋិតនៅក្រោមច្បាប់នេះទី១ ហើយទី ២ យើងចង់រក្សាបរិស្ថានត្រឹមត្រូវ និងទី ៣ ក្នុងកិច្ចការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ រឿងជនអន្តោប្រវេសខុសច្បាប់ យើងនឹងចាត់វិធានការបណ្ដេញចេញ»។
ច្បាប់ស្ដីពីសញ្ជាតិដែលអនុម័តកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៦ មាត្រា ៨ ចែងថា ជនបរទេសដែលអាចស្នើសុំសញ្ជាតូបនីយកម្មបានត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌ ៦ យ៉ាង ក្នុងនោះរួមត្រូវមានលិខិតថ្កោលទោសដែលបញ្ជាក់ថា ពុំមានបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌជាដើម។ ក្រៅពីនេះ ជនបរទេសណាដែលធ្វើអំណោយជាប្រាក់ដល់ថវិកាជាតិចាប់ពី ១ ពាន់លានរៀលទៅ អាចស្នើសុំសញ្ជាតូបនីយកម្មបាន។
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ជំរឿនរបស់ខ្លួនបង្ហាញថា ជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចំនួន ២៥សញ្ជាតិ ក្នុងនោះជាង ៩៩ភាគរយ ដែលស្មើប្រមាណ ១៦ម៉ឺននាក់ គឺជាជនជាតិវៀតណាម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។