សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី សហគមន៍បឹងកក់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ និងពិន័យប្រាក់ ពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស លើសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាលាខណ្ឌដូនពេញ ដែលប្រព្រឹត្តនៅក្បែរផ្ទះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣។ ចំណែកនៅខាងក្រៅរបងតុលាការ សហគមន៍ដីធ្លីដែលស្រែកទាមទារឲ្យដោះលែងអ្នកស្រី ទេព វន្នី នោះ មានការប៉ះទង្គិចដោយហិង្សាពីសំណាក់កងសន្តិសុខខណ្ឌ៧មករា។
ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឡុង កេសភិរម្យ ប្រកាសផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២ឆ្នាំ ៦ខែ និងពិន័យប្រាក់ចូលរដ្ឋ ៥លានរៀល និងសងសំណងទៅដើមបណ្ដឹង ២នាក់ ៩លានរៀល។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី យល់ថា ការសម្រេចផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រីពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស គឺជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុត៖ «វាពិតជាអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ លោកចៅក្រមនៅថ្ងៃនេះលោកមិនបានកាត់ទោសដោយឧត្ដមគតិ និងឆន្ទៈដោយសុក្រឹតនិងយុត្តិធម៌ទេ ការកាត់ទោសរបស់គាត់ទៅតាមការបញ្ជារបស់ថ្នាក់លើខ្ញុំសង្ឃឹមថា សម្ដេច ហ៊ុន សែន និងបន្តការជួយអន្តរាគមន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋជួយដោះស្រាយឲ្យនាងខ្ញុំបានទទួលយុត្តិធម៌វិញមក»។
ការសម្រេចផ្ដន្ទាទោសអ្នកស្រី ទេព វន្នី នេះ បានធ្វើឡើងក្នុងសវនាការដែលគ្មានវត្តមានដើមបណ្ដឹង សាក្សីដើមបណ្ដឹង និងមិនបង្ហាញភស្តុតាងដាក់បន្ទុកលើជនជាប់ចោទ។ នៅមុនពេលបើកការជំនុំជម្រះដើមបណ្ដឹងទាំង ២រូប គឺឈ្មោះ អ៊ុក រតនា និង ហោ ហឿន ដែលដឹកនាំដោយប្រធានសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់ខណ្ឌដូនពេញ លោក គឹម វុត្ថា បានចូលមកដល់បរិវេណតុលាការ ប៉ុន្តែពួកគេមិនចូលក្នុងបន្ទប់ជំនុំជម្រះឡើយ។ ក្នុងអង្គជំនុំជម្រះក្រឡាបញ្ជីបានត្រឹមតែអានកំណត់ហេតុរបស់ដើមបណ្ដឹងដាក់បន្ទុកលើអ្នកស្រី ទេព វន្នី ដោយថា អ្នកស្រីបញ្ជាឲ្យអ្នកតវ៉ាប្រើហិង្សាដោយយកសម្ភារៈតវ៉ាវាយ និងគប់ទៅលើសន្តិសុខ មានដូចជា ដងទង់ជាតិ ទង់សាសនា ធ្វើពីឫស្សី មីក្រូ ដបទឹកបរិសុទ្ធ និងមានស្ត្រីសម្បុរស វ័យ ៥០ឆ្នាំ យកដុំថ្មដាក់ក្នុងកាបូបគ្រវែងចំក្បាលសន្តិសុខបណ្ដាលឲ្យរបួសក្នុងពេលសន្តិសុខទៅទប់ស្កាត់អ្នកតវ៉ា មិនឲ្យសម្រុកចូលភូមិគ្រឹះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្បែរវិមានឯករាជ្យ កាលពីឆ្នាំ២០១៣។ ក្នុងពេលក្រឡាបញ្ជីអានកំណត់ហេតុពីសមត្ថកិច្ចអ្នកស្រី ទេព វន្នី លើកដៃសំពះដាក់លើក្បាល និងនិយាយថា ជាការរៀបចំ និងមួលបង្កាច់លើអ្នកស្រី។
ចំណែកសាក្សីទាំង៣ របស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានឆ្លើយការពារថា ពួកគេមិនបានលឺ និងមិនបានឃើញអ្នកស្រី ទេព វន្នី បញ្ជា ឬអ្នកភូមិដទៃទៀតប្រើលើសន្តិសុខនោះទេ គឺមានតែពួកគាត់ប្រមាណ ១០នាក់បានរងរបួសដោយសន្តិសុខវាយ ខ្លះបាក់ធ្មេញ ខ្លះសន្លប់ ស្ត្រីរលូតកូន ខ្លះបាក់ដៃ និងបានវះកាត់ដាក់ដែកក្នុងដៃរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ថ្វីបើគ្មានសាក្សី និងភស្តុតាងពីដើមបណ្ដឹងក្ដី ប៉ុន្តែចៅក្រមនៅតែផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី។
ចំណែកមេធាវីចាត់ទុកថា ការចោទប្រកាន់កូនក្ដីរបស់ខ្លួនគឺជារឿងវិមតិសង្ស័យសុទ្ធសាធ គឺមានន័យថា ជាការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានភស្តុតាង និងសាក្សីគ្រប់គ្រាន់ ដែលមិនអាចផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់អ្នកស្រី ទេព វន្នី។
ម្ដាយអ្នកស្រី ទេព វន្នី គឺលោកស្រី ស៊ី ហៀប ថ្លែងថា ការដាក់ទោសកូនស្រីគាត់គឺបំពានទាំងស្រុង៖ «ខាងវាថា កូនខ្ញុំប្រព្រឹត្តហ្នឹងអត់មានភស្តុតាងផង ចេះតែចាប់កូនខ្ញុំឆៅ យកទៅដាក់ទុក។ ខ្ញុំមានតែសំណូមពរទៅសម្ដេច ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ទេ ហើយអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ សូមលោកជួយផង ព្រោះកូនខ្ញុំអត់បានវាយសន្តិសុខបាន ១ដៃទេ នេះជាការគេចោទប្រកាន់ទេ»។
ផ្ដល់សម្ភាសន៍ឲ្យអ្នកសារព័ត៌មាននៅមុនបើកសវនាការ ប្រធានសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់ខណ្ឌដូនពេញ លោក គឹម វុត្ថា ដែលអមដំណើរដោយសន្តិសុខជាដើមបណ្ដឹង ថ្លែងថា លោកមិនដឹងរកភស្តុតាងឯណាឲ្យបំភ្លឺនោះទេ គ្រាន់តែថា កងកម្លាំងរបស់លោក ២នាក់បានរងរបួស នៅពេលពួកគាត់បំពេញតួនាទីរារាំងមិនឲ្យអ្នកភូមិដែលប៉ុនប៉ងសម្រុកចូលទៅភូមិគ្រឹះនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលជាតំបន់ហាមឃាត់។
សហគមន៍បឹងកក់ លោកស្រី បូ ឆវី ដែលជាសាក្សីមួយរូបក្នុងចំណោមសាក្សី ៣រូប ថ្លែងថា អ្វីដែលលោកស្រីចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះ គឺឈ្មោះ អ៊ុក រតនា និង ហោ ហឿន សន្តិសុខខណ្ឌដូនពេញ ដដែល ក៏ជាដើមបណ្ដឹងដដែលៗ ប្ដឹងពួកគាត់ថា ប្រើអំពើហិង្សា និងជេរប្រមាថថា ប្រព្រឹត្តតាំងពីឆ្នាំ២០១១ ដែលតុលាការទើបតែសើរើនៅពេលនេះ៖ «ភស្តុតាងក៏គ្មាន សាក្សីក៏គ្មានអ្វីទាំងអស់ដែលចោទលើអ្នកស្រី ទេព វន្នី ហើយចោទថា មានមនុស្សស្រីម្នាក់អាយុប្រហែលជា ៥០ឆ្នាំ ដាក់ដុំថ្មឲ្យគប់លើសន្តិសុខឲ្យដួលបែកក្បាលសន្លប់ចុះមិនចាប់ជនដៃដល់ហ្នឹងទៅ មិនចាប់ជនល្មើសនោះភ្លាមៗ ទៅហេតុអីទើបដាក់ទោសចាប់អ្នកស្រី ទេព វន្នី គឺអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ តុលាការមិនឯករាជ្យទេ តុលាការស្រុកខ្មែរ»។
ប៉ះទង្គិចគ្នានៅខាងមុខតុលាការ
នៅខាងក្រៅរបងតុលាការ សហគមន៍ដីធ្លីបាននាំគ្នាលើកបដាស្រែកតវ៉ាដោះលែង អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានការប៉ះទង្គិចដោយហិង្សាពីសំណាក់កងសន្តិសុខខណ្ឌ៧មករា។
សហគមន៍បឹងកក់ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ថ្លែងថា កងសន្តិសុខខណ្ឌ៧មករា បានប្រើហិង្សាលើពលរដ្ឋបណ្ដាលឲ្យស្ត្រីបឹងកក់ ម្នាក់សន្លប់ និងស្ត្រីអតីតសហគមន៍បុរីកីឡា ម្នាក់រងរបួស ត្រូវគេបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ៖ «ពួកយើងព្យាយាមមកគាំទ្រអ្នកស្រី ទេព វន្នី ផ្ទុយទៅវិញត្រូវបានក្រុមសណ្ដាប់ធ្នាប់ខណ្ឌ៧មករា ប្រើកម្លាំងធាក់ និងច្រានមួយទំហឹងលើស្ត្រីម្នាក់នៅបុរីកីឡា ធ្វើឲ្យដួល។ បើតាមខ្ញុំដឹងមានផ្ទៃពោះ ៣ខែ ហើយលោកស្រី បូវ សោភា ត្រូវគេច្រានមួយជំហរ បោកខ្លួនលើថ្នល់តែម្ដង»។
ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកអង្កេតនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត ដែលបានតាមដានសវនាការនេះ មានប្រសាសន៍ថា លោកសោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការនេះ ហើយរឿងរ៉ាវដែលកើតឡើងដោយសារតែទំនាស់ដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃកន្លងមកក្រោមការអភិវឌ្ឍ។ លោកថា សវនាការនេះ ខ្វះធាតុផ្សំជាច្រើនក្នុងការកាត់សេចក្ដីដែលមិនអាចឲ្យភាគីចុងចោទអស់ចិត្ត និងទទួលបានយុត្តិធម៌៖ «បើសិនជាចោទគាត់ជាអ្នកបង្កជាអ្នកផ្សំគំនិត បើសិនជាតាមដើមបណ្ដឹងក៏ដូចជាសាក្សីដែលបានចង្អុលបង្ហាញលើស្ត្រីដែលប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាវាគួរណាស់តែសមត្ថកិច្ចធ្វើការស្រាវជ្រាវរកជនដៃដល់ឲ្យឃើញ ហើយចាប់មកផ្ដន្ទាទោសបានអាចឈានទៅរកអ្នកពាក់ព័ន្ធបាន ប៉ុន្តែបើសិនជាជនដៃដល់ដែលចង្អុលបង្ហាញដោយជនរងគ្រោះ ឬក៏សាក្សីមិនទាន់រកឃើញផង ហើយសម្រេចផ្ដន្ទាទោសដល់អ្នកស្រី ទេព វន្នី ខ្ញុំគិតថា រឿងនេះគឺជារឿងមួយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរណាស់»។
មេធាវីការពារក្ដីឲ្យអ្នកស្រី ទេព វន្នី នឹងពិភាក្សាជាមួយកូនក្ដីរបស់ខ្លួន ដើម្បីប្ដឹងទាស់នឹងសាលក្រមនេះទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ទៀត។
អង្គការសមាគមជាង៦០សម្ដែងការសោកស្ដាយ
អង្គការសមាគមជាង ៦០ ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមដោយសម្ដែងការសោកស្ដាយចំពោះការផ្ដន្ទាទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី ពីបទហិង្សាដោយចេតនាលើសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាលាខណ្ឌដូនពេញ។
អង្គការទាំងនោះរួមមានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អង្គការលីកាដូ (Licadho) សមាគមអាដហុក (Adhoc) និងបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ជាដើម។ អង្គការទាំងនោះចាត់ទុកការចោទប្រកាន់ និងផ្ដន្ទាទោសឲ្យអ្នកស្រី ទេព វន្នី ជាប់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំកន្លះ និងពិន័យជាប្រាក់នោះ គឺធ្វើឡើងដោយអយុត្តិធម៌ គ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ និងពុំមានភស្តុតាងត្រឹមត្រូវឡើយ។
នាយិការងផ្នែកតស៊ូមតិនៃអង្គការលីកាដូ អ្នកស្រី ណាលី ពីឡូក មានប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះថា ទង្វើរបស់អាជ្ញាធរដែលកំពុងតែដាក់ទោសអ្នកស្រី ទេព វន្នី ដោយសារភាពសកម្មរបស់អ្នកស្រីនោះ គឺជាសារមួយបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ទៅកាន់អ្នកក្លាហានដែលហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ថាសំឡេងជំទាស់មិនត្រូវអត់ឱនឲ្យទេនៅកម្ពុជា។
នៅចុងបញ្ចប់នៃសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបានទទូចឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាទៅលើអ្នកតវ៉ាទាមទាររកយុត្តិធម៌ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះពិតប្រាកដ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។