ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងទន្លេសាប ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង មួយគ្រួសារបានបង្ខំចិត្តឱ្យកូន២នាក់ឈប់រៀនក្នុងវ័យកុមារ ដោយសារជីវភាពក្រីក្រ បណ្ដាលមកពីរាំងស្ងួតហួតហែងនៅបឹងទន្លេសាប និងផលនេសាទធ្លាក់ចុះ។ ក្នុងចំណោមក្នុងកុមារ២នាក់នោះ ដោយម្នាក់ទៅស៊ីឈ្នួលជួសមងឱ្យអ្នកស្រុកជួយរកប្រាក់គ្រួសារ និងម្នាក់ទៀតដើរដាក់លាន់ចាប់អន្ទង់ជាមួយឪពុកតាមដងស្ទឹងជាប់បឹងទន្លេសាប។
ប្រជានេសាទនៅបឹងទន្លេសាបខេត្តបាត់ដំបង លើកឡើងថា ជីវភាពរបស់ពួកគាត់កាន់តែដុនដាបខ្លាំង ដោយសារតែប្រមាណ៣ឆ្នាំមកនេះជួបគ្រោះរាំងស្ងួត រីងហួតហែងតាមបឹងបួដងអូរ និងរីងគោកមាត់បឹងទន្លេសាប។
ឪពុកកុមារទាំង២នាក់រស់នៅភូមិក្បាលតោល ឃុំកោះជីវាំង ស្រុកឯកភ្នំ លោក លន់ ហីង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា កូនរបស់លោកចំនួន២នាក់នោះ មានស្រីម្នាក់ និងប្រុសអាយុ១៣ឆ្នាំម្នាក់បានឈប់រៀនប្រមាណ ៣ឆ្នាំហើយ ដោយសារជីវភាពគ្រួសារក្រីក្រមិនមានលទ្ធភាពរកប្រាក់ឱ្យកូនទៅសាលារៀន។ បុរសវ័យ៥០ឆ្នាំប្លាយរូបនេះបន្តថា លោកមិនបានហាមកូនមិនឱ្យទៅរៀននោះទេ គឺពួកគេសម្រេចចិត្តឈប់ដោយខ្លួនឯង ដោយសារឃើញគ្រួសារក្រីក្រពេក ពួកគេក៏នាំឈប់រៀនទៅជួយរកប្រាក់ឪពុកម្ដាយ ដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារ។ លោកបន្ថែមថា ថ្វីត្បិតតែកូនឈប់រៀនទាំង២នាក់ក៏ដោយ ក៏ជីវភាពគ្រួសាររបស់លោកនៅតែក្រីក្រដដែល ហើយកាន់តែក្រជាងមុន ដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត និងផលនេសាទថយចុះ។ លោកបន្តទៀតថា លោកមានលាន់មួយចំនួន ដាក់បានអន្ទង់ប្រមាណ ៥គីឡូក្រាម ក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ហើយពេលទូទាត់សោហ៊ុយថ្លៃដើមទិញជន្លេនសម្រាប់ធ្វើនុយអន្ទង់ហើយ នៅប្រាក់ប្រមាណពី ៤ទៅ ៥ម៉ឺនរៀល ក្នុងមួយសប្ដាហ៍៖ «កូនអត់បានរៀនវាចេះតែតាម វាឃើញឪពុកចាស់ហើយវាមិនសូវហ៊ានទៅព្រៃម្នាក់ឯង។ ខ្ញុំអត់មានរបរអីទេ មានតែដាក់លប និងលាន់ ហើយដល់ខែវស្សាដាក់ឡើ និងចិញ្ចឹមត្រីនៅខែវស្សាខ្លះ។ ខ្ញុំឈឺស្កាត់អីចេះតែស្រវេស្រវា អ្នកណាគេគ្រាន់ចេះតែរកគេទៅ ចងការគេខ្លះយកប្រើប្រាស់សិន»។
លោកបន្តថាសព្វថ្ងៃកូនពៅអាយុ១៣ឆ្នាំ ដើរជាមួយលោករកកន្លែងមានទឹកដាក់លាន់ ចាប់អន្ទង់នៅតាមដងស្ទឹងជាប់បឹងទន្លេសាប ចំណែកឯកូនស្រីអាយុ១៥ឆ្នាំវិញ ទៅស៊ីឈ្នួលជួសមងឱ្យអ្នកភូមិដែលមានជីវភាពធូរធារនៅក្នុងមូលដ្ឋានជួយរកប្រាក់ឪពុកម្ដាយ។
កុមារី ហីង ហួ ថ្លែងថា នាងរៀនបានថ្នាក់១ ក៏សម្រេចចិត្តឈប់រៀន ដើម្បីទៅធ្វើការងារជួយរកប្រាក់ចំណូលឪពុកម្ដាយតាំងពី១២ឆ្នាំមក ដោយសារឃើញឪពុកម្ដាយធ្វើការរកប្រាក់លំបាកពេក។ កុមារីរូបនេះបន្តថា នៅរដូវប្រាំងនាងទៅស៊ីឈ្នួលជួសមងជួសអួនឱ្យអ្នកភូមិក្បែរខាងបានប្រាក់ប្រមាណ១ម៉ឺន ៥ពាន់រៀល (១៥.០០០)ក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែមិនទៀងទាត់ទេ ថ្ងៃខ្លះក៏បានទៅថ្ងៃខ្លះក៏មិនបានស៊ីឈ្នួលដែរ គឺអាស្រ័យទៅលើអ្នកជួល ហើយនៅរដូវវស្សាស៊ីឈ្នួលកាត់ក្បាលត្រីគេ។ កុមារី ហីង ហួ បន្ថែមថា ប្រាក់ចំណូលទាំងនេះនាងប្រគល់ឱ្យម្ដាយនាងទាំងអស់ ក៏នៅតែមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ដោះស្រាយជីវភាពដែរ ព្រោះនៅក្នុងផ្ទះមានសមាជិកគ្រួសារដល់ទៅ ៤នាក់ ហើយត្រូវចំណាយលើចំណីអាហារនិងសំលៀកបំពាក់៖ «ខ្ញុំចង់រៀនឱ្យបានខ្ពស់ដូចគេដូចឯងដែរ ប៉ុន្តែម៉ែឪខ្ញុំក្រពេកខ្ញុំស្ដាយ។ បើនិយាយទៅខ្ញុំទើបចេះជួសមងឱ្យគេបាន២ឆ្នាំ បើខ្ញុំមិនខំប្រឹងវាអត់លុយចាយខ្លួនឯង ខ្ញុំបើគេហៅទៅប្រើខ្ញុំចេះតែទៅស៊ីឈ្នួលគេទៀត»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាកុមារីរូបនេះ អះអាងថា នាងក៏នៅតែមានចិត្តចូលរៀនវិញដែរ ប្រសិនបើមានស្ថាប័នណាជួយផ្ដល់ប្រាក់ផ្គត់ផ្គង់ដល់គ្រួសាររបស់នាង អាចដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារសមរម្យប្រសើរជាងពេលបច្ចុប្បន្ននោះ។
ចំណែកអ្នកស្រី ស្រី សុខ ជាម្ដាយរបស់កុមារីរូបនេះមានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីអាណិតកូនទាំង២ និងព្រួយបារម្ភអំពីអនាគតរបស់ពួកគេដែរ ប៉ុន្តែពុំលទ្ធភាពជួយដល់ពួកគេឱ្យបានទៅសាលារៀនវិញនោះទេ ព្រោះឪពុកម្ដាយមានវ័យកាន់តែចាស់ណាស់ទៅហើយ ម្យ៉ាងទៀតក៏គ្មានមុខរបរផ្សេងក្រៅអំពីការធ្វើនេសាទត្រីនិងចាប់អន្ទង់នេះដែរ៖ «ខ្ញុំបង្ខំឱ្យវារៀនដែរប៉ុន្តែថ្ងៃណាវាទៅសាលាឱ្យលុយគ្រូដឹងតែ៥០០រៀងរាល់ថ្ងៃ យើងអត់លុយ ៥០០ឱ្យ ហើយពេលខ្លះទៅដាក់លាន់ក៏មិនសូវបានដែរប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ហើយណាមួយប្ដីក៏ឈឺកាន់តែយ៉ាប់ខ្លាំងគ្រួសារខ្ញុំ ហើយរកមិនបានផង មើលថ្ងៃនេះ ឪវាទៅដាក់មកវិញបានអន្ទង់ប្រហែលកន្លះគីឡូក្រាម»។
អ្នកស្រីបន្តថា បញ្ហានេះចម្បងដែលបណ្ដាលឱ្យពួកគាត់ក្រីក្រ ដោយសារឆ្នាំនេះនៅតំបន់បឹងទន្លេសាបជួបគ្រោះរាំងស្ងួតតាំងពីខែមេសារហូតមក ហើយមកទល់ថ្ងៃទី១៨ កក្កដា មិនទាន់មានភ្លៀងជោកជាំនៅឡើយទេ។ម្យ៉ាងទៀតដោយសារភ្លើងឆេះព្រៃលិចទឹកតំបន់បឹងទន្លេសាប ធ្វើឱ្យអាកាសធាតុក្ដៅហួតហែង រីងអស់បឹងបួដងអូរ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ទីកន្លែងនេសាទ។
អនុប្រធានភូមិក្បាលតោល លោក ឡេង ខេង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ពលរដ្ឋក្នុងភូមិរបស់លោកដែលខ្វះខាតខ្លាំង មានប្រមាណ ៧០គ្រួសារ ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋជាង៨០០គ្រួសារ ក្នុងនោះមានពលរដ្ឋមិនតិចជាង៦០គ្រួសារទេ ដែលកុមារបោះបង់ការសិក្សា ដើម្បីទៅជួយធ្វើការរកប្រាក់ឪពុកម្ដាយ។ លោកបន្តថា ថ្មីៗនេះលោកមេឃុំកោះជីវាំង បានបញ្ជាឱ្យមេភូមិក្បាលតោលស្រង់ឈ្មោះពលរដ្ឋបានចំនួន២០គ្រួសារបញ្ជូនទៅឱ្យមន្ត្រីថ្នាក់លើ ដើម្បីសុំស្បៀងជួយដល់ពួកគាត់៖ «បាទ!វាអីចេះដល់គាត់រកមិនលុយហើយឪពុកម្ដាយមិនមានលុយឱ្យកូនរៀន ហើយកូនវាមិនដឹងនៅផ្ទះធ្វើអីយកកូនទៅនេសាទជាមួយទៅគ្រាន់បានអុំទូក ថ្វីត្បិតវាមិនបានកម្លាំងពេញក៏គ្រាន់បានជួយអុំទប់ទូកកុំឱ្យវិលដែរ កូនអ្នកទន្លេសាបតែ ៨ ទៅ ៩ឆ្នាំវាចេះអុំទូកហើយ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះអភិបាលខេត្តបាត់ដំបងលោក ងួន រតនៈ ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា អាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិបានត្រៀមស្បៀងអាហារ សម្រាប់ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាង១០០គ្រួសារនៅឃុំកោះជីវាំងរួចហើយ។ទោះជាយ៉ាងណាលោកអះអាងថា ស្បៀងអាហារទាំងនេះជួយរយៈពេលខ្លី អំឡុងពេលពលរដ្ឋបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលពីរបរនេសាទតែប៉ុណ្ណោះ៖ «ជួយសម្រាលបន្ទុកគាត់ក្នុងរដូវនេះដែលគាត់នេសាទមិនសូវបាន រឿងនេះវិធីសាស្ត្រមានតែផ្ដល់ស្បៀងនឹងឯង ក្នុងវិធីសាស្ត្រវាទាល់តែរៀបចំឱ្យគាត់រកលំនៅឋានអីឱ្យសមរម្យ បើគាត់នៅអីចឹងធ្វើម៉េចបាន។ជូនកាលអ្នកខ្លះគាត់មានដីនៅខាងលើណេះដល់រដូវនេសាទគាត់ទៅវិញ ដល់ពេលទឹកលិចគាត់ទៅលើ ជូនកាលក៏មានបែបនេះខ្លះដែរ មិនមែនខាំស្មៅនៅទីនោះទាំងអស់ទេ បើតាមយើងក្ដាប់បាន»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) ខេត្តបាត់ដំបងលោក យិន ម៉េងលី លើកឡើងថា ជំនួយស្បៀងអាហារនេះគ្រាន់តែជាការដោះស្រាយរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនអាចធ្វើឱ្យជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋទាំងនោះប្រសើរឡើងនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះយូរអង្វែង អាជ្ញាធរត្រូវរកដីចែកឱ្យពួកគាត់ដាំដុះ នៅរដូវប្រាំង ដើម្បីបានប្រាក់ចំណូលបន្ថែមនៅពេលពួកគាត់បាត់បង់របរនេសាទ។ បន្ថែមពីនេះលោកសង្កាត់ធ្ងន់ថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធក៏ត្រូវដោះស្រាយជាបន្ទាន់ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែរ ដោយមិនត្រូវអូសបន្លាយពេលយូរទៅមុនទៀតនោះឡើយ ព្រោះកុមារនៅតំបន់ទន្លេសាបអាចនឹងបោះបង់ការសិក្សាកាន់តែច្រើនថែមទៀត៖ «អ៊ីចឹងខេត្តគប្បីលើកផែនការលើបញ្ហានេះដាក់ជូនថ្នាក់ជាតិជាបន្ទាន់ ដើម្បីរួមគ្នាជាមួយក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ឬក្រសួងអប់រំដើម្បីមានវិធានការជួយដល់សិស្សដែលឪពុកម្ដាយមានជីវភាពក្រីក្រ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់កុំឱ្យកូនទៅធ្វើចំណាកស្រុក ដើម្បីឱ្យបានចូលសាលា ទើបធនធានមនុស្សរបស់យើងអាចជៀសផុតបញ្ហាប្រឈមទៅថ្ងៃអនាគត»។
តំបន់បឹងទន្លេសាបនៅស្រុកឯកភ្នំ មានប្រជាពលរដ្ឋពីរឃុំរស់នៅ គឺឃុំព្រៃចាស់ និងឃុំកោះជីវាំង ដែលមានចំនួនរាប់ពាន់គ្រួសារ។ ពលរដ្ឋរស់នៅពឹងផ្អែកទាំងស្រុកទៅលើរបរនេសាទ ដោយមិនមានដីស្រែសម្រាប់ដាំដុះ និងប្រកបមុខរបរផ្សេង ដូចប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ដទៃនោះទេ។ អនុប្រធានភូមិក្បាលតោល លោក ឡេង ខេង ឱ្យដឹងថា ក្នុងចំណោះនោះមានពលរដ្ឋនៅឃុំកោះជីវាំង ប្រមាណ៧០០គ្រួសារហើយ ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ និងខ្វះខាតស្បៀងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។លោក យិន ម៉េងលី កត់សំគាល់ថា ពលរដ្ឋរកប្រាក់ចំណូលមិនបាន បណ្ដាលមកពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចេះតែបណ្ដោយជនល្មើសលួចនេសាទខុសច្បាប់នៅតំបន់បឹងទន្លេសាបជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងបញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃលិចទឹក ដែលបណ្ដាលឱ្យបាត់បង់ដល់ជម្រកត្រីពងនៅតំបន់នោះ។ លោកបន្ថែមថា បញ្ហានេះអាចនឹងប៉ះពាល់ដល់ការរកចំណូលរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែខ្លាំង ប្រសិនបើអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតែមិនធ្វើមិនដឹងមិនឮ មិនព្រមដោះស្រាយជូនពួកគាត់ដូចសព្វថ្ងៃនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។