កម្មករអូសរទេះនៅច្រកទ្វារអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត កំពុងប្រឈមជីវភាពលំបាក បន្ទាប់ពីមន្ត្រីគយហាមឃាត់ មិនឱ្យពួកគាត់អូសរទេះដឹកអីវ៉ាន់ឆ្លងកាត់ដូចមុន។ ពួកគាត់ខ្លះ បានបង្ខំចិត្តដើររើសអេតចាយលក់ ដើម្បីរកប្រាក់ទិញបាយហូប និងខ្លះទៀត គ្មានលុយជួលបន្ទប់ ត្រូវបង្ខំចិត្ត ចងអង្រឹងដេកក្រោមដើមឈើតាមរបងវត្ត និងតាមកន្លែងចាក់សំរាមជាដើម។
ទិដ្ឋភាពនៅច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលធ្លាប់មានអ្នកអូសរទេះប្រុសស្រី ដឹកអីវ៉ាន់សំពីងសំពោងចេញចូល ហាក់ប្រែជាស្ងប់ស្ងាត់ជាងមុន។ នៅក្បែរខ្លោងទ្វារធំៗ មានតែស្ត្រីវ័យចំណាស់ អង្គុយក្រោមដើមផ្កាចំប៉ី ក្បែររទេះតូចៗ បួនប្រាំនាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅចាំដឹកអីវ៉ាន់អ្នកដំណើរ។ ក្នុងចំណោមពួកគាត់ខ្លះ អង្គុយនៅចាំភ្ញៀវរហូតដល់ពេលរសៀលហើយ ក៏មិនទាន់បានប្រាក់ទិញបាយហូបនៅឡើយ។
លុះធ្វើដំណើរចូលមកជ្រៅហួស ច្រកទ្វារព្រំដែនបន្តិច គេនឹងឃើញមានប្រជាពលរដ្ឋ ក្មេងចាស់ ប្រុសស្រី ដែលភាគច្រើន មានទឹកមុខស្លេកស្លាំង និងស្គមស្គាំង ខ្លះអូសរទេះ ខ្លះដើរស្ពាយការុង រើសអេតចាយ និងខ្លះទៀត លើកអីវ៉ាន់នៅតាមចំណតរថយន្ត។ ពួកគាត់ទាំងនោះ មិនមែនជាអ្នកចំណូលថ្មី ដែលទើបមករស់នៅទីក្រុងជាប់ព្រំដែននេះទេ ប៉ុន្តែពួកគាត់ សុទ្ធសឹងតែជាកម្មករអូសរទេះ ដែលទើបបាត់បង់មុខរបរ ក្រោយអាជ្ញាធរបិទមិនឱ្យអូសរទេះ។
កម្មករអូសរទេះម្នាក់នៅច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែត លោក ជឿន ភារម្យ ថ្លែងថា ក្រោយមន្ត្រីគយឈប់ឱ្យអូសរទេះមក លោកបានប្ដូរអាជីពទៅស៊ីឈ្នួលលើកអីវ៉ាន់នៅផ្សាររ៉ុងក្លឿ និងពេលខ្លះធ្វើសំណង់វេនយប់បន្ថែម ដើម្បីរកប្រាក់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ។ លោកលើកឡើងថា ជីវិតជាកម្មករអូសរទេះ មិនងាយរើបម្រាស់ខ្លួន ដើម្បីរកស៊ី ធ្វើជំនួញ ឬធ្វើការងារដែលមានជំនាញបានទេ ដោយសារពួកគាត់ អាស្រ័យលើរបរអូសទាញនេះ រកមួយថ្ងៃសម្រាប់រស់មួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ហើយពួកគាត់គ្មានដីស្រែ និងមិនមានលទ្ធភាពសន្សំដើមទុនទុករកស៊ី ឬបញ្ជូនកូនទៅរៀន ឱ្យបានជ្រៅជ្រះឡើយ។
លោក ជឿន ភារម្យ៖ «ដូចខ្ញុំទៅលីសែងអីទៅ ណាមួយកូនរៀនផង។ ថ្ងៃណាយើងឡើងអីវ៉ាន់បានច្រើនទៅ ក៏បានបីបួនរយ(បាត)ឬបួនប្រាំរយ(បាត)ទៅ។ ថ្ងៃណាទៅបានពីររយ(បាត)អី ជិះតែម៉ូតូទៅមក ក៏ចង់អស់ដែរ ព្រោះផ្ទះខ្ញុំនៅឆ្ងាយដែរ។ ហើយប្រពន្ធខ្ញុំ ជាអ្នកមិនចេះអក្សរល្ងឹតល្ងង់ គាត់អត់មានចំណេះអី ទៅរកអីផ្សេង។ បើគាត់ចេះដឹងដូចគេទៅ ទៅប្រកបការងារផ្សង មានដើមទុនទៅ យើងទៅរកស៊ីអីផ្សង តែពេលនេះខ្វះទាំងដើមទុន»។
កាលពីចុងខែឧសភា អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីគយនៅច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានចាប់ពលរដ្ឋ ដែលស៊ីឈ្នួលអូសរទេះដឹកឥវ៉ាន់ឱ្យភ្ញៀវឆ្លងកាត់ច្រកព្រំដែន រហូតមានការតវ៉ាឈានដល់ការប៉ះទង្គិចគ្នាជាហិង្សា។ ក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានបញ្ជូនខ្លួនស្ត្រីកម្មករអូសរទេះ ចំនួន៣នាក់ ទៅតុលាការ តាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់មន្ត្រីគយ នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត និងបានចោទប្រកាន់ពួកគាត់ ពីបទ ប្រឆាំងនឹងរាជការសាធារណៈ ជេរប្រមាថ និងហិង្សាដោយចេតនា។ ក្រោយមក ស្ត្រីទាំងបីត្រូវបានតុលាការសម្រេចឱ្យដោះលែងមកវិញ បន្ទាប់ពីប្ដីរបស់ពួកគាត់ ធ្វើលិខិតធានា និងឈប់អូសរទេះ តាមលក្ខខ័ណ្ឌរបស់អាជ្ញាធរ។
ទោះជាយ៉ាងណា កម្មករអូសរទេះខ្លះ មិនត្រឹមតែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែពួកគាត់ ត្រូវជាប់បំណុលដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ថែមទៀត ដោយសារមន្ត្រីគយ បានចាប់រទេះ និងដកហូតទំនិញក្នុងនោះទាំងអស់ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់ ត្រូវរកប្រាក់សងទៅម្ចាស់ទំនិញវិញ។
ជាក់ស្ដែង ដូចករណីកម្មករអូសរទេះនៅច្រកអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត គឺលោកស្រី ផៃ សម័យ ដែលបានជំពាក់លុយម្ចាស់ឥវ៉ាន់រហូតទៅដល់ ៣ម៉ឺនបាត ឬប្រហែលជិត ៩រយដុល្លារ។ លោកស្រីប្រាប់ថា ជីវភាពគ្រួសារលោកស្រី សព្វថ្ងៃនេះ គឺស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាកទ្វេដង ដោយលោកស្រី និងប្ដី ដើររើសអេតចាយនៅពេលយប់ ដើម្បីរកលុយទិញអាហារហូបផង និងសងបំណុលគេផង។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធលោកស្រី រើសអេតចាយលក់ ក្នុងមួយយប់មិនគ្រប់លុយទិញអាហារឱ្យកូនបរិភោគសម្រាប់មួយថ្ងៃនោះទេ ហើយពេលខ្លះ នៅពេលទីទ័លខ្លាំង និងគ្មានជម្រើស លោកស្រីបានទៅសុំអង្ករពីព្រះសង្ឃ និងពេលខ្លះរើសអាហារសេសសល់ពីសំរាម យកមកបរិភោគទៀតក៏មាន។
លោកស្រី ផៃ សម័យ៖ «ទិញអង្ករមួយគីឡូហូបអ៊ីចឹងទៅ ហើយបាយក្នុងមួយថ្ងៃហូបបានតែមួយពេលទេ។ ពេលព្រឹកខ្ញុំដាំបាយមួយឆ្នាំង អង្ករមួយគីឡូអ៊ីចឹងទៅ ហូបសល់ពេលយប់ ហូបបាយកកទៅ បាយកកអីមក ខ្ញុំហូបបាយកកហ្នឹងទៅ ខ្ញុំទៅរើសអេតចាយទៀតទៅ។ រើសបានម្ហូបអីទៅ គេសល់គេអីទៅ គេចោល យើងយកមកហូបទៅ។ នេះមិនមែនថាកម្សត់ទេ តែនិយាយរឿងពិត»។
ទោះជាយ៉ាងណា សំរាមដែលអ្នកមានជីវភាពធូរធារចាត់ទុកជាកាកសំណល់ និងត្រូវបោះចោល ប៉ុន្តែ ចំពោះលោកស្រី ផៃ សម័យ សំរាមទាំងនេះ ប្រៀបបានទៅនឹងរតនសម្បត្តិ ដែលលោកស្រី និងកម្មករអូសរទេះផ្សេងទៀត តែងតែដណ្ដើមគ្នាកាយរករបស់ចាស់ៗ យកទៅលក់។ លោកស្រីបន្តថា ដោយសារតែចំនួនអ្នករើសអេតចាយនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត មានចំនួនកាន់តែច្រើនទៅ លោកស្រី និងកម្មករអូសរទេះដទៃទៀត បានដើររើសអេតចាយទាំងពេលថ្ងៃ និងពេលយប់ ហើយពេលខ្លះ ត្រូវទទួលរងការជេរប្រមាថពីម្ចាស់ផ្ទះទៀតផង។
លោកស្រី ផៃ សម័យ៖«គ្នាអ្នកអត់ភាគច្រើនគឺរើសអេតចាយ។ ពីយប់ខ្ញុំទៅម៉ោង៦ ឬម៉ោង៧ អ៊ីចឹងទៅ រហូតដល់ម៉ោង២ ម៉ោង៣ ខ្ញុំមកវិញ ខ្ញុំរើសបាន លក់បាន៣ម៉ឺន អីអ៊ីចឹងទៅ ឥឡូវលក់បានតែ ២ម៉ឺនជាងទេ។ រើសអេតចាយក៏ដោយ ប្រសិនបើប្លុកគេ គេដឹកសំរាមយកទៅចាក់ ក្រុមគ្នាគេមានផ្សេង អត់អាចចូលរើសបានទេ យើងរើសបានតែកៀនថ្នល់ មុខផ្ទះគេ ឈប់ផ្ទះគេឆ្វេចឆ្វាច គេស្ដីឱ្យទៀត។ ឆ្កែព្រុសអី គេដេញ គេជេរ។ រស់រាល់ថ្ងៃ រស់កំដរជីវិតចាំតែថ្ងៃស្លាប់ទេ ពួកខ្ញុំនេះ»។
ក្រឡេកមកមើលទិដ្ឋភាពនៅតាមច្រកតូចៗ នៅក្រោយអាគារកាស៊ីណូ និងសណ្ឋាគារខ្ពស់ៗ ដែលជាកន្លែងកម្មករអូសរទេះស្នាក់នៅ វិញ មានរទេះអូសជាច្រើន ត្រូវបានគេទុកចោលតាមចិញ្ចើមផ្លូវ មានសភាពច្រេះចាប់។ ចំណែកឯកម្មករអូសរទេះ ដែលត្រឡប់មកពីរើសអេតចាយវិញ ពួកគាត់ខ្លះបានចូលទៅសម្រាកនៅក្នុងបន្ទប់ជួល ដែលមានទំហំតូចចង្អៀត។ ប៉ុន្តែចំពោះអ្នកដែលគ្មានលុយជួលបន្ទប់វិញ ពួកគាត់បានចងអង្រឹង និងប្រក់សំពត់កៅស៊ូ ដេកក្រោមដើមឈើ ខ្លះដេកក្នុងរទេះនៅលើទីលានចាក់សំរាម និងខ្លះទៀត ដេកនៅតាមរបងវត្ត ជាដើម។
ទោះជាបែបនេះក្ដី កម្មករអូសរទេះ ដែលគ្មានជម្រកច្បាស់លាស់ ជាញឹកញាប់ ត្រូវម្ចាស់ដីបណ្ដេញចេញ រហូតដល់ពេលខ្លះ ជម្រករបស់ពួកគេត្រូវគេដុតបំផ្លាញចោលទៀតផង ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់ត្រូវពនេចរ ដើម្បីរកទីតាំងជ្រកកោនផ្សេងទៀត។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបកស្រាយរឿងនេះ ពី អភិបាលក្រុងប៉ោយប៉ែត លោក គាត ហ៊ុល បានទេ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា។ ដោយឡែក អភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក អ៊ុំ រាត្រី ប្រាប់ថា កំពុងជាប់ប្រជុំ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ កន្លងមក អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីគយ ធ្លាប់បកស្រាយថា ការបិទមិនឱ្យកម្មករអូសរទេះ នេះ ធ្វើឡើងដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការប្រមូលពន្ធ និងលុបបំបាត់រូបភាពការអូសរទេះ ដែលធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរ មើលមកមិនសមភ្នែក។ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋយល់ថា អាជ្ញាធរមានបំណងលុបបំបាត់អ្នកអូសរទេះ ហើយទុកផ្លូវឱ្យឈ្មួញធំៗមានឡានដឹកជញ្ជូនអីវ៉ាន់។
អ្នកគ្រប់គ្រងប្រចាំការិយាល័យអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក អ៊ិន គង់ជិត យល់ឃើញថា ទិដ្ឋភាពពលរដ្ឋដើររើសអេតចាយ ពេញស្រុកពេញភូមិបែបនេះ គឺអាក្រក់មើលជាងទិដ្ឋភាព ដែលពួកគេអូសរទេះទៅទៀត។ លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរគួរតែបង្កើតប្រព័ន្ធការងារមួយ ដើម្បីជួយស្ដារជីវភាពដល់កម្មករអូសរទេះ ព្រោះពួកគាត់ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមពលរដ្ឋ ដែលមានជីវភាពទន់ខ្សោយ និងងាយទទួលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង នៅក្នុងសហគមន៍។
លោក អ៊ិន គង់ជិត៖ «នៅក្នុងស្ថានភាពដែលពួកគាត់កំពុងក្រីក្រខ្លាំងនេះ អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ គួរធ្វើសម្រង់វាយតម្លៃទៅលើបងប្អូនកម្មករដែលធ្លាប់អូសរទេះហ្នឹង ដែលបាត់បង់មុខរបរនៅពេលនេះ ស្រង់ឈ្មោះគាត់ទៅ វាយតម្លៃទៅ ហើយជួយផ្ដល់ប័ណ្ណក្រីក្រដល់ពួកគាត់ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះពួកគាត់ ក្នុងរយៈពេលខ្លីនេះ។ ហើយជួយរកឱកាស ផ្ដល់ឱកាសឱ្យពួកគាត់មានមុខរបរឡើងវិញនៅកន្លែងផ្សេងឡើងវិញក៏បាន»។
កម្មករអូសរទេះ ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើតកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាល និងប្រព័ន្ធការងារជួយដល់ពួកគាត់ ជាពិសេស បង្កើតមូលនិធិ ដើម្បីជួយឱ្យកូនៗ បានសិក្សារៀនសូត្រ ឱ្យបានជ្រៅជ្រះ ព្រោះពួកគាត់ មិនចង់ឱ្យកូនចៅ រស់នៅលំបាកវេទនា ដូចពួកគាត់ទៅថ្ងៃមុខឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។