អ្នកជំនាញសុខាភិបាល និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ហួសចិត្តដែលអាជ្ញាធរលើកទឹកចិត្តឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាពពាក់ពពូនគ្នា ក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ស្របពេលដែលស្ថានភាពរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ នៅតែជាក្តីកង្វល់ខ្លាំងនៅឡើយ។ ការភ្ញាក់ផ្អើលនេះ កើតមានឡើងក្រោយពួកគាត់ឃើញរូបភាពនៃប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់ខេត្តក្រុង ប្រជ្រៀតគ្នាដូចម្រាមដៃ ក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះ។
រូបភាពនៃប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនកុះករ មីដេរដាស ប្រជ្រៀតគ្នាលេងបាតម្សៅ បាញ់ទឹក និងរាំលេងសប្បាយរីករាយក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរយៈពេលបីថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៤ ដល់ទី១៦ ខែមេសា ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ តាមទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់រដ្ឋបាលខេត្តក្រុង នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
រូបភាពទាំងនេះ បានបង្កភាពភ្ញាក់ផ្អើល និងហួសចិត្ត ចំពោះអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រ និងឱសថសាស្ត្រនៅក្រៅប្រទេស ដែលពួកគាត់មិននឹកស្មានថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឆាប់ភ្លេចខ្លួនយ៉ាងនេះសោះ។
ឱសថការីខ្មែរអូស្ត្រាលីលោក លឹម សួរ លាន់មាត់ថា ការប្រជ្រៀតគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំឆ្នាំនេះ គឺពលរដ្ឋផ្តុំកៀកគ្នាណែនណាន់តាន់តាប់ ដែលមិនគួរឲ្យជឿថា រឿងនេះ ត្រូវអាជ្ញាធរបណ្តោយឲ្យកើតមានឡើងបាន ក្នុងសម័យកូវីដ-១៩ បែបនេះទាល់តែសោះ៖ «ខ្ញុំមើលទៅហាក់ដូចជា wow! មិនដែលឃើញ ! Wow! This is like កន្តំ !»។
លោក លឹម សួរ បន្ទោសអាជ្ញាធរដែលបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិត និងវិធានការសុខាភិបាលខ្លាំងពេក ទើបពលរដ្ឋធ្វើដូច្នេះ៖ «ចំពោះខ្ញុំ អាហ្នឹងទៅលើអាជ្ញាធរទាំងអស់នៅប្រទេសនេះ គឺថា ក្រសួងសុខាភិបាល និងរដ្ឋាភិបាលទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុង។ ម្ល៉ោះហើយ ការណ៍ដែលធូរថយនេះ គឺវាយោងទៅតាមច្បាប់យើងនេះ បើច្បាប់យើងធូរ ប្រជាជនក៏ធូរដែរ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំចេះតែនិយាយលេងប្រាប់បងប្អូនយើងថា កូវីដអត់ភ្លេចយើងទេ ! តែយើងចេះតែភ្លេចកូវីដ។ អាហ្នឹងដែលជាបញ្ហា។ ជាបញ្ហាមួយព្រួយបារម្ភយ៉ាងធំ»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០១៩ បានធ្វើច្បាប់អំពីការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយពិន័យជាប្រាក់ និងដាក់ពន្ធនាគារ ចំពោះជនណាដែលប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់នេះ។ ដោយសារតែច្បាប់នេះ ពលរដ្ឋជាច្រើនត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ និងពិន័យជាប្រាក់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អាជ្ញាធរបានហាមប្រាមរាល់ការជួបជុំគ្នា ដើម្បីតវ៉ាបញ្ហាអយុត្តិធម៌សង្គមផ្សេងៗ រួមទាំងកូដកម្មរបស់បុគ្គលិកណាហ្គា វើលដ៍ (NagaWorld) ដោយអាជ្ញាធរអះអាងថា ដើម្បីបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩។ ប៉ុន្តែ បួនថ្ងៃមុនថ្ងៃចូលឆ្នាំ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសដាក់ខេត្តបួន មានខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ស្ទឹងត្រែង និងព្រះវិហារ ដែលប្រជាពលរដ្ឋមិនចាំបាច់ពាក់ម៉ាស់ទៀតទេ។ ដោយឡែកខេត្តផ្សេងទៀត នៅជាប់បម្រាមពាក់ម៉ាស់នេះដដែល។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី នៅពេលបុណ្យចូលឆ្នាំកាន់តែកៀកចូលមកដល់ ពលរដ្ឋនៅទូទាំងប្រទេស ចាប់ផ្តើមដោះម៉ាស់ និងជួបជុំគ្នាយ៉ាងច្រើនកុះករ។ ក្រោយមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រកាសឲ្យព្យួរច្បាប់កូវីដ-១៩ មួយរយៈសិន៖ «ឲ្យអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ កុំអនុវត្តនូវច្បាប់ទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងកូវីដ - ១៩ គឺមិនអនុវត្តនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការចូលឆ្នាំ»។
លោក ហ៊ុន សែន ជឿជាក់លើវ៉ាក់សាំង ដែលលោកថា បានចាក់ស្រោច ដើម្បីបានភាពស៊ាំ និងអត្រានៃការឆ្លងជំងឺនេះ ដែលមានតិចតួចនៅកម្ពុជា ទើបលោកហ៊ានបណ្តោយបែបនេះ។ លោកបន់ស្រន់ កុំឲ្យករណីឆ្លងនៅក្នុងសហគមន៍ កើតមានច្រើនក្រោយចូលឆ្នាំខ្មែរ។
មន្ត្រីសុខភាពសាធារណៈនៃអង្គការសង្គមស៊ីវិល យល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាស៊ាំនឹងការរស់នៅក្នុងស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ នេះហើយ ទើបពួកគាត់លែងខ្លាចដូចមុន។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌កម្ពុជាលោក អ៊ូច វុទ្ធី ថា មេរោគបំប្លែងថ្មីអូមីក្រុងនេះ បើទោះឆ្លងលឿន តែមិនកាចសាហាវដូចមេរោគបំប្លែងថ្មីមុនៗ រួមផ្សំនឹងកត្តាវ៉ាក់សាំងនោះដែរ ទើបពលរដ្ឋបណ្តោយខ្លួន មិនព្រួយការឆ្លងដូចមុន៖ «ឥឡូវនេះយើងវាខែចេត្រចូលឆ្នាំទៀត វារដូវក្ដៅ។ អ៊ីចឹងកូវីដបំប្លែងថ្មីអូមីក្រុងនេះ ក៏មិនអាចចូលមកសេរីរាង្គកាយគាត់ ធ្វើឲ្យហានិភ័យបានដែរ។ ដោយសារអីគាត់មានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនពីធម្មជាតិផង ក្មេងៗហ្នឹងភាគច្រើន ទី១។ ទីពីរដោយសារអី ដោយសារគាត់បានចាក់វ៉ាក់សាំងគ្រប់ដូស ដូចជាដូសជំរុញ ដល់ថ្នាក់អ្នកខ្លះចាក់ដល់ដសទីបួនហើយបាទ»។
ផ្ទុយពីការជឿជាក់របស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅលើវ៉ាក់សាំងដែលបានចាក់រួចទាំងនោះ មន្ត្រីសុខាភិបាលខ្មែរអាមេរិកឯណោះវិញ លោកថា មេរោគកូវីដ-១៩ ប្រែប្រួលជានិច្ច ដែលមិនគួរណាពលរដ្ឋខ្មែរប្រហែសដូច្នេះនោះទេ។ អនុវេជ្ជបណ្ឌិតខ្មែរអាមេរិកលោក ទូច ឆាន់ ថាមនុស្សនៅតែស្លាប់ច្រើននៅលើពិភពលោក ដោយសារតែជំងឺកូវីដ-១៩ នេះ។ ដូច្នេះលោកថាការធ្វេសប្រហែសរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ គឺជាចំណែកនៃការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះគ្រោះមហន្តរាយផ្នែកសុខភាព ដែលអាចកើតមានជាយថាហេតុពីព្រឹត្តិការណ៍ចូលឆ្នាំខ្មែរនោះ៖ «ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមិនយកចិត្តទុកដាក់ហ្នឹង យើងមិនចាប់អារម្មណ៍ មិនការពារខ្លួនឯង គឺយើងអត់មាននរណាបន្ទោស មានតែបន្ទោសខ្លួនឯង។ ជាពិសេសយើងត្រូវបន្ទោសរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងសុខាភិបាល ដែលខ្វះការណែនាំតឹងរ៉ឹងរឿងហ្នឹង។ យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា ដូចនៅប្រទេសចិន។ ប្រទេសចិនតឹងរ៉ឹងមែនទែនអារឿងកូវីដ - ១៩។ យើងមិនត្រូវប្រហែសដែរ ព្រោះអ្នកដែលស្លាប់ អ្នកដែលវេទនា គឺយើងហើយ»។
មិនថាតែនៅប្រទេសកម្ពុជាទេ នៅប្រទេសថៃ ប្រជាពលរដ្ឋថៃក៏នាំប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះដែរ។ អាជ្ញាធរថៃបានអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនថៃ ប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រពៃណីនេះដែរ ដោយបន្ធូរបន្ថយវិធានការរឹតបន្តឹងខ្លះ ប៉ុន្តែមិនមែនបន្ធូរបន្ថយទាំងស្រុងដូចនៅកម្ពុជានោះទេ។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា មានកត្តាពីរដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វេសប្រហែសបែបនេះ។ ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា ពលរដ្ឋអាចគិតថាមេរោគបំប្លែងថ្មីអូមីក្រុង បើឆ្លងឆាប់ជាទៅវិញ និងថា ឥឡូវនេះខាងក្រសួងរដ្ឋមានលក់ថ្នាំព្យាបាលជំងឺនេះផង។
ជាងនេះទៅទៀត លោកថា ពលរដ្ឋអាចធុញថប់នឹងវិធានការរឹតបន្តឹងក្នុងស្ថានភាពកូវីដ ដែលពេលឮថារដ្ឋាភិបាលបន្ធូរតែបន្តិច ក៏តាមគ្នា លែងការពារខ្លួនតែម្តង។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោករម្លឹកពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យមើលករណីនៅទីក្រុងសៀងហៃប្រទេសចិន ជាគំរូ ដែលប្រជាពលរដ្ឋក្រុងនេះបានចាក់វ៉ាក់សាំងស្ទើរគ្រប់គ្នាដែរ ប៉ុន្តែករណីឆ្លងកើតមានខ្លាំង រហូតដល់ឥឡូវនេះអាជ្ញាធរបិទខ្ទប់ទីក្រុងដែលមានពលរដ្ឋ ២៦លាននាក់នេះថែមទៀតផង។ លោកថា បើពលរដ្ឋខ្មែរប្រហែសយ៉ាងនេះ លោកបារម្ភអំពីគ្រោះមហន្តរាយ ដែលកើតមានជាយថាហេតុដល់កម្ពុជា៖ «ការធ្វេសប្រហែសនេះវាអាចជារឿងមួយនៅក្នុងស្ថានភាពដែលគេហៅថា ជង់មិនដែលភ្លេចកុកទេ។ ប៉ុន្តែមានតែកុកទេដែលភ្លេចជង់។ បើស្ថានភាពបែបនេះនៅតែបន្ត ខ្ញុំចេះតែបារម្ភថាវាអាចនឹងមានហានិភ័យពេលណាមួយ»។
ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបើចំហជើងមេឃ លែងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្ត ឬចត្តាឡីស័ក និងព្យួរបម្រាមកូវីដ-១៩ លោក ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរ និងបរទេសនៅគ្រប់ទិសទី មកលេងកម្ពុជាឲ្យបានច្រើនកុះករ៖ «សូមស្វាគមន៍បងប្អូនខ្មែរដែលរស់នៅឯបរទេសអញ្ជើញមកលេងនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
ប៉ុន្តែ សារនេះមិនអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស ជឿទុកចិត្តថាកម្ពុជាមានសុវត្ថិភាពនោះឡើយ។ លោក ទូច ឆាន់ ថា ការធ្វេសប្រហែលរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ និងការណ៍ដែលអាជ្ញាធរកម្ពុជាបណ្តែតបណ្តោយឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរពពាក់ពពូនគ្នា បំពានគោលការណ៍បង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ បែបនេះ គឺជាសារអវិជ្ជមានទៅវិញទេ ចំពោះពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស និងជនបរទេស ដែលចង់ទៅលេងស្រុកខ្មែរ៖ «ជាគ្រូពេទ្យខ្ញុំនិយាយតាមត្រង់ដល់តែបែបហ្នឹងពេក ខ្ញុំអត់ទៅទៅវិញទេ។ ខ្ញុំអត់ទុកចិត្ត។ ឥឡូវសូម្បីតែនៅអាមេរិក មានរដ្ឋមួយហ្នឹង នៅទីក្រុងហ្នឹងគេឲ្យពាក់ម៉ាស់វិញ ព្រោះកូវីដវាត្រឡប់មកវិញ។ ដូច្នេះយើងមិនអាចធ្វេសប្រហែសបានទេ ក្នុងករណីបែបណាក៏ដោយ»។
លោក លឹម សួរ ឯណោះវិញលោកថា រដ្ឋាភិបាលប្រទេសដទៃ ពិបាកនឹងជឿទុកចិត្តរដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ បានណាស់ ព្រោះទីមួយលោកថា ក្រសួងសុខាភិបាលផ្តល់តួលេខអ្នកឆ្លងមិនគ្រប់គ្រាន់ ដោយយកតែតេស្ត PCR មិនយកលទ្ធផលតេស្តរហ័ស ដែលគេមិនអាចដឹងចំនួនឆ្លងពិតប្រាកដ និងម្យ៉ាងទៀតលោកថា ឥរិយាបថពលរដ្ឋខ្មែរបែបនេះ ធ្វើឲ្យអ្នកចង់ទៅលេងកម្ពុជា គិតឡើងវិញ៖ «ពិបាកដែរណា ! ដូចប្រទេសជឿនលឿនដូចប្រទេសអូស្ត្រាលី ក៏គេគិតវែងឆ្ងាយដែរ មុននឹងទៅ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលរបស់គេតែងតែជូនយោបល់អំពីសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួនឯង។ ទៅមួយៗត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នយ៉ាងម៉េច»។
ទោះបីជាគ្រប់គ្នា ឥឡូវនេះកំពុងរង់ចាំអ៊ុតមើលលទ្ធផល ថាតើក្រោយចូលឆ្នាំ នឹងមានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ហក់ឡើងខ្លាំងប៉ុនណាក៏ដោយ ក៏គ្រប់គ្នាពិបាកនឹងដឹងតួលេខពិតប្រាកដណាស់ ដោយសារតែក្រសួងសុខាភិបាលរាយការណ៍ តែករណីធ្ងន់ ដែលត្រូវធ្វើតេស្ត PCR ប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកដែលធ្វើតេស្តឃើញកូវីដ-១៩ តាមរយៈតេស្តរហ័ស នៅតែបន្តលាក់ព័ត៌មាន និងព្យាបាលតាមផ្ទះដោយខ្លួនឯង ស្របពេលដែលអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺនេះ ក៏គ្មាននរណាដឹង ព្រោះពួកគាត់មិនរាយការណ៍ទៅក្រសួងសុខាភិបាល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។