អ្នកជំនាញផ្លូវចិត្ត នៃសាកលវិទ្យាភូមិន្ទភ្នំពេញ ស្នើឲ្យក្រសួងសុខាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានខ្លាំង ដល់ផលវិបាកនានានៅកន្លែងធ្វើការ បណ្ដាលមកពីបញ្ហាផ្លូវចិត្តនេះ ដោយសារតែជំងឺនេះ កំពុងកើនឡើងនៅកម្ពុជា។ តើមូលហេតុអ្វីបណ្ដាលឲ្យមានបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងមានរោគសញ្ញាអ្វីខ្លះ?
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកចិត្តវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក កៅ សុវណ្ណតារ៉ា បញ្ជាក់ថា បញ្ហាផ្លូវចិត្តនៅកន្លែងធ្វើការនេះ គឺជារឿងសំខាន់ដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវតែស្វះស្វែងរកវិធីដោះស្រាយ ជាពិសេស គឺក្រសួងសុខាភិបាល។
ការថ្លែងរបស់អ្នកជំនាញផ្លូវចិត្ត ធ្វើឡើងក្នុងឱកាសប្រារព្ធទិវាសុខភាពផ្លូវចិត្តពិភពលោក នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-កូរ៉េ ដោយមានការចូលរួម ពីមន្ត្រីអង្គការសុខភាពផ្លូវចិត្តចំនួន១៥ស្ថាប័ន សាស្ត្រាចារ្យ និងនិស្សិត ប្រមាណជាង ២ពាន់នាក់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ កៅ សុវណ្ណតារ៉ា មានប្រសាសន៍បន្តថា គោលបំណងនៃការរៀបចំកម្មវិធីនេះ ដើម្បីឱ្យមហាជន ជាពិសេសយុវជន បានយល់ច្បាស់ពីបញ្ហាផ្លូវចិត្ត និងអាចផ្លាស់ប្ដូរផ្នត់គំនិត ដើម្បីអាចដោះស្រាយបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដោយខ្លួនឯងបាន។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ ក៏បានសំណូមពរដល់ក្រសួងសុខាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើសុខភាពផ្លូវចិត្តជាសំខាន់ ព្រោះបើតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានបញ្ជាក់ថា យើងអាចកំណត់ថា បុគ្គលម្នាក់មានសុខភាពល្អ លុះត្រាតែមានកត្តាសំខាន់ៗ ៣ គឺ កត្តាសុខភាពផ្លូវកាយល្អ សុខភាពផ្លូវចិត្តល្អ និងសុខុមាលភាពសង្គមល្អ។
គេហទំព័ររបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយឈ្មោះកម្មវិធីសុភាពផ្លូវចិត្ត TPO ឲ្យដឹងថា តាមការស្រាវជ្រាវ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ បច្ចុប្បន្ន ប្រមាណជាង ៤០% រងគ្រោះដោយសារបញ្ហាផ្លូវចិត្ត។ បញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តនេះ គឺជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលកើតឡើងទ្វេដងក្នុងចំណោមអ្នកក្រីក្រ។ បន្ថែមពីនេះកម្ពុជា នៅមានបញ្ហាខ្វះខាតយ៉ាងច្រើនក្នុងការផ្ដល់សេវានានា នៅមជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងគ្រូពេទ្យជំនាញចិត្តសាស្ត្រ ដើម្បីព្យាបាល និងផ្ដល់ដំបូន្មានដល់អ្នកជំងឺផ្លូវចិត្តនៅកម្ពុជា។
ប្រធានកម្មវិធីសុខភាពផ្លូវចិត្ត (TPO) លោក វេជ្ជបណ្ឌិត ឈឹម សុធារ៉ា ឲ្យដឹងថា ជាទូទៅ បញ្ហាតានតឹងក្នុងអារម្មណ៍ ដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា STRESS ជាបញ្ហាមួយដែលកើតមាននៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្ស។ បញ្ហាតានតឹងក្នុងអារម្មណ៍នេះ កើតមានចំពោះមនុស្សគ្រប់វ័យ គ្រប់ឋានៈ មានកម្រិត និងទម្រង់ខុសៗគ្នា។ លោកបន្តថា មនុស្សមានសុខភាពល្អ គឺគេអាចជម្នះលើបញ្ហាជាច្រើន ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើបញ្ហាតានតឹងក្នុងអារម្មណ៍ នៅតែបន្តកើតមានរយៈពេលយូរ នោះគ្រូពេទ្យផ្នែកចិត្តសាស្ត្រចាត់ទុកថា ជាជំងឺផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បានពន្យល់អំពីមូលហេតុចម្បងធំៗចំនួន ៣ ដែលបណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺផ្លូវចិត្តនេះ៖ «បញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្ត មូលហេតុទាក់ទងនឹងកត្តា ៣។ ទី១ កត្តាជីវសាស្ត្រ ទី២កត្តា ចិត្តសាស្ត្រ និងទី៣ គឺកត្តាសង្គម។ កត្តាជីវសាស្ត្រ សំដៅទៅលើជំងឺក្នុងប្រព័ន្ធខួរក្បាលតែម្ដង ពាក់ព័ន្ធជាតិគីមីប្រែប្រួល កត្តាចិត្ត ដែលទាក់ទងការគិតរបស់មនុស្ស ការយល់ឃើញអ្វីៗដែលនៅជុំវិញខ្លួន និងអ្វីៗដែលកើតឡើងចំពោះគាត់ ហើយ ចំណែកកត្តាសង្គម គឺសំដៅលើក្រុមគ្រួសារ ការងារនិងការរស់នៅ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឈឹម សុធារ៉ា ពន្យល់បន្ថែមថា ភាពតានតឹងផ្លូវចិត្ត និងអារម្មណ៍ ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាក្នុងខ្លួន និងពីខាងក្រៅ។ កត្តាក្នុងខ្លួន ដែលមានឥទ្ធិពលលើរាងកាយរបស់មនុស្ស គឺរួមមានការទាក់ទងទៅនឹងស្ថានភាពចំណីអាហារ សុខភាពល្អផ្នែករាងកាយ សុខុមាលភាពខាងផ្លូវចិត្ត ឬអារម្មណ៍ល្អ ការគិតជាវិជ្ជមាន និងការសម្រាកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ កត្តាក្នុងខ្លួននេះសំខាន់ណាស់ ដើម្បីឆ្លើយតបនិងជាដំណោះស្រាយល្អទៅនឹងកត្តាពីខាងក្រៅដូចជា ស្ថានភាពក្នុងគ្រួសារ បរិយាកាសការងារ និងសង្គម ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកដទៃ បញ្ហាលំបាកគ្រប់យ៉ាង ជាដើម។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បន្តថា ភាពតានតឹងក្នុងអារម្មណ៍កម្រិតតិចតួច និងក្នុងរយៈពេលខ្លី គឺជារឿងធម្មតា ប៉ុន្តែប្រសិនបើមិនចេះរកវិធីដោះស្រាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវទេនោះ បញ្ហាផ្លូវចិត្តកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ជាហេតុធ្វើឲ្យសុខភាពផ្លូវកាយកាន់តែទ្រុឌទ្រោម និងនាំឲ្យកើតជំងឺជាច្រើនផ្សេងទៀត។
បន្ថែមពីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យចិត្តវិទ្យា កៅ សុវណ្ណតារ៉ា ក៏បានសំណូមពរឱ្យយុវវ័យទាំងអស់ ប្រសិនបើដឹងថា ខ្លួនឯងមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ហើយមិនអាចដោះស្រាយដោយខ្លួនឯងបាន សូមកុំឲ្យខ្មាសអៀន ក្នុងការទៅរកអ្នកជំនាញដើម្បីដោះស្រាយ និងព្យាបាលបញ្ហាផ្លូវចិត្ត៖ «ព្រោះជំងឺផ្លូវចិត្តនេះ គឺអាចព្យាបាល ឱ្យមានភាពល្អប្រសើរបាន។ ចំពោះមាតា បិតាវិញ លោកសាស្ត្រាចារ្យថា ប្រសិនបើដឹងនៅក្នុងគ្រួសារមានសមាជិកណាម្នាក់មានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត សូមកុំស្ដីបន្ទោសទៅលើពួកគាត់ ប៉ុន្តែត្រូវតែជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តគាត់ឱ្យទៅរកអ្នកជំនាញដើម្បីជួយ ដោះស្រាយបញ្ហារបស់គាត់។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានឲ្យនិយមន័យថា សុខភាពរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ តម្រូវការចាំបាច់ គឺត្រូវមានភាពល្អប្រសើរខាងរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត ជំនឿស្មារតី និងសុខភាពសង្គម។ សុខភាពផ្លូវកាយ មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងសុខភាពផ្លូវចិត្ត។ ប្រសិនបើមនុស្សម្នាក់ៗ មិនបានថែរក្សាសុខភាពផ្លូវកាយឲ្យបានល្អប្រសើរទេ នោះបញ្ហាផ្លូវចិត្តក៏កើតមានច្រើនដែរ ដូចជាមានអារម្មណ៍ខឹង ឆេវឆាវ ភ័យខ្លាច ពិបាកចិត្តច្រើន គេងមិនលក់ អស់កម្លាំង និងមានបញ្ហាដល់ការផ្ចង់អារម្មណ៍ និងការចងចាំ ផងដែរ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឈឹម សុធារ៉ា មានប្រសាសន៍ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើន មិនចាប់អារម្មណ៍លើបញ្ហាផ្លូវចិត្តទេ គឺគិតតែបញ្ហាសុខភាពរាងកាយប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា រោគសញ្ញានៃជំងឺផ្លូវកាយភាគច្រើន បណ្តាលមកពីបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ហើយអ្នកជំងឺដែលមកជួបពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យម្តងៗ គិតថាពួកគាត់ មានជំងឺផ្លូវកាយតែប៉ុណ្ណោះ៖ «ជំងឺផ្លូវចិត្តទាក់ទងនឹងជំងឺផ្លូវកាយហើយជាទូទៅ អ្នកជំងឺច្រើនតែងតែស្វែងរកការពិគ្រោះខាងជំងឺផ្លូវកាយ ឧទាហរណ៍ថា ជំងឺថប់អារម្មណ៍ ធ្វើឲ្យគាត់ញ័រដើមទ្រូង ថប់ៗដង្ហើម បេះដូងដើរញាប់ អ៊ីចឹងគាត់គិតថា មានជំងឺបេះដូង។ ហើយការភ័យខ្លាច ការសម្រាន្តមិនលក់ហ្នឹង ធ្វើឲ្យជាតិអាស៊ីដចេញច្រើន គាត់គិតថា គាត់ឈឺក្រពះ អ៊ីចឹងគាត់អត់បានមករកការព្យាបាលផ្លូវចិត្តទេ ព្រោះគាត់អត់យល់ពីបញ្ហា»។
គេហទំព័រសុខភាពផ្លូវចិត្តសហរដ្ឋអាមេរិក (Mental Health America -MHA) ឲ្យដឹងថា សុខភាពផ្លូវចិត្ត កើតឡើងដោយសារបុគ្គលនោះ គិតច្រើនពេក មានអារម្មណ៍ថប់ៗ ពិបាកចិត្ត និងមានភាពស្មុគស្មាញក្នុងចិត្តជាប់រហូត។ អ្នកមានបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តខ្លះ គឺដោយសារធ្លាប់ជាសាក្សី និងជាជនរងគ្រោះផ្ទាល់ នៃអំពើហិង្សា ការធ្វើទារុណកម្ម លើផ្លូវកាយផ្លូវចិត្ត ការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ និងអ្នកប្រើប្រាស់សារធាតុគ្រឿងញៀន ជាដើម។ ប្រភពដដែលបន្តថា មនុស្សខ្លះដែលមានបញ្ហាផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ គឺដោយសារតែពូជអំបូរ និងអតុល្យភាពជាតិគីមីក្នុងខួរក្បាល ដែលបណ្ដាលឲ្យបុគ្គលនោះកើតទុក្ខគ្រាំគ្រារហូត និងធ្លាក់ទឹកចិត្ត (Depression) រហូតដល់ខ្លះអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត និងធ្វើ អត្តឃាត ជាដើម។
គេហទំព័រសុខភាព MHA បន្តថា ដើម្បីព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរឲ្យបានល្អប្រសើរជាងមុន អ្នកជំងឺត្រូវស្វែងរកការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញចិត្តសាស្ត្រ និងវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញព្យាបាលផ្នែកវិកលចរិត ដើម្បីទទួលបានថ្នាំពិសាជាប្រចាំ និងការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំង ផ្នែកផ្លូវចិត្តនិងអារម្មណ៍ ពីក្រុមគ្រួសារនិងមិត្តភ័ក្ដិ។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញផ្លូវចិត្ត កាលពីឆ្នាំ២០១២ នៅទូទាំងប្រទេស បានរកឃើញថា កម្ពុជាមានអ្នកដែលមានជំងឺថប់អារម្មណ៍ចំនួន ២៧% អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តមាន ជាង១៦% និងអ្នកមានជំងឺបាក់ស្បាតមាន ជាង៧%។ កាលពីឆ្នាំ២០១៥ គេបានធ្វើការសិក្សាទៅលើនិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យមួយ នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយរកឃើញថា មាន៦៣% មានបញ្ហាធ្លាក់ទឹកចិត្ត ៥៤% មានបញ្ហាថប់អារម្មណ៍៕