មូលនិធិសហប្រជាជាតិដើម្បីកុមារ ហៅកាត់ថា អង្គការយូនីសេហ្វ (UNICEF) ចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការថ្មីមួយរួមគ្នាជាមួយយុវជន ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសុខភាពផ្លូវចិត្ត។ យុទ្ធនាការនេះធ្វើឡើង ក្រោយពីអង្គការយូនីសេហ្វ រកឃើញថា ជំងឺរាតត្បាតសកលកូវីដ-១៩ បានធ្វើឲ្យវិបត្តិសុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់យុវវ័យ ដែលកំពុងមានស្រាប់ហើយនោះ កាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
តើមាតាបិតាឬអាណាព្យាបាល គួរធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីជួយសម្រាលដល់ផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ?
របាយការណ៍អង្គការយូនីសេហ្វស្ដីពីស្ថានភាពយុវវ័យនៅឆ្នាំ២០២១ រកឃើញថា ភាពក្រីក្រ និងការខ្វះការថែទាំពីឪពុកម្ដាយ គឺជាមូលហេតុនាំមុខគេដែលបង្កឲ្យមានសុខភាពផ្លូវចិត្ត ហើយការនិយាយជាមួយមិត្តភក្ដិ គឺជាវិធីល្អមួយ ដើម្បីដោះស្រាយភាពតានតឹងក្នុងចិត្ត។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេភ័យខ្លាច ចំពោះការនិយាយជាមួយមិត្តភ័ក្ដិ ដោយសារបារម្ភពីការមាក់ងាយ និងការរើសអើងជាដើម។
របាយការណ៍ដដែលបង្ហាញថា យុវវ័យម្នាក់ក្នុងចំណោម ៧នាក់ នៅទូទាំងសកលលោក ត្រូវបានគេរកឃើញថា កំពុងរស់នៅជាមួយវិបត្តិផ្លូវចិត្ត។ ចំណែកនៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ របាយការណ៍រកឃើញថា យុវវ័យចំនួន៤៥% ព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងអំឡុងការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩ និង ១៦% មានការថប់អារម្មណ៍ ឬធ្លាក់ទឹកចិត្ត ចាប់តាំងពីមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩។ បន្ថែមពីនេះ ការវាយតម្លៃស្ដីពីតម្រូវការអប់រំ ក៏បានរកឃើញថា ៥៨% នៃសិស្សមធ្យមសិក្សា យ៉ាងហោចណាស់ក៏ ជួបបញ្ហាផ្លូវចិត្តម្តងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ យុវជនកម្ពុជាមានការយល់ដឹងតិចតួច អំពីសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងវិធីសាស្ត្រពង្រឹងស្មារតី និងអារម្មណ៍ផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ។
គ្រូពេទ្យជំនាញសុខភាពឲ្យដឹងថា កុមារនិងយុវវ័យដែលមានជំងឺផ្លូវចិត្ត អាចពិបាកសំរាប់ឪពុកម្តាយឬអាណាព្យាបាល ក្នុងការកំណត់ឬទទួលស្គាល់ថា កូនៗរបស់ខ្លួនមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត។ កុមារនិងយុវជនទាំងនោះ ភាគច្រើនមិនត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ និងបានទទួលសេវាព្យាបាលផ្លូវចិត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។
ម្ចាស់គ្លីនីកមេត្តានៅរាជធានីភ្នំពេញ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា មូលហេតុចំបងដែលនាំឲ្យយុវវ័យមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដោយសារភាពក្រីក្រ ខ្វះការអប់រំ ឪពុកម្ដាយផឹកស្រា លេងល្បែង ឈ្លោះគ្នារាល់ថ្ងៃ និងការប្រើអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ។ បញ្ហាទាំងនេះហើយ បណ្តាលឲ្យកូនៗរស់នៅក្នុងគ្រួសារទាំងនេះ នៅពេលគេធំដឹងក្តី គឺងាយរងគ្រោះពីការរំលោភបំពានទាំងរូបរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវភេទ៖ «មូលហេតុសំខាន់ គឺកើតនៅប្រទេសក្រីក្រ និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ នៅក្នុងប្រទេសក្រីក្រទាំងនោះ អ្នកមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត គឺភាគច្រើនថែមទៀត ចំពោះអ្នកក្រតែម្តង។ ហេតុនេះ ពេលគាត់ក្រ គឺមានបញ្ហាច្រើន អ៊ីចឹងក្មេងៗ ឃើញឪពុកម្ដាយមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត គឺគាត់ក៏មានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ឃើញឪពុកម្ដាយផឹកស្រា លេងល្បែង ឈ្លោះគ្នារាល់ថ្ងៃ ប្រើអំពើហិង្សា គឺក្មេងៗក៏មានបញ្ហាដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ក្មេងនៅតាមតំបន់ជនបទ រងអំពើហិង្សាផ្លូវកាយផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវភេទ ក៏សម្បូណ៌ដែរ ជាពិសេស ក្មេងដែលងាយរងគ្រោះបំផុត គឺក្មេងស្រី នៅកម្ពុជាគឺរងគ្រោះច្រើន»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា មានប្រសាសន៍បន្តថា ឪពុកម្ដាយត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យតាមដាននិងសង្កេតពីអាកប្បកិរិយាប្រែប្រួលរបស់កូនៗ ដូចជា ចូលចិត្តអង្គុយសញ្ជប់សញ្ជឹង មិនសូវនិយាយស្តី គេចវេសពីគេឯង ឬសំងំនៅក្នុងបន្ទប់គេង ដោយមិនចេញមកក្រៅទាល់តែសោះ ឬក៏មិនប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយមិត្តភ័ក្ត្រនិងសមាជិកក្រុមគ្រួសារជាដើម៖ «គាត់ចូលចិត្តនៅម្នាក់ឯង គាត់ស្លូតបូតខុសពីធម្មតាអត់មាត់អត់ក ដល់វ័យទៅរៀនក៏មិនចង់ទៅរៀន គាត់រៀនអត់ចេះ ឧស្សាហ៍ឈឺក្បាលញឹកញាប់ គាត់មិនសូវទទួលទាន ស្គមស្គាំង មិនសូវប្រាស្រ័យទាក់ទងសូម្បីក្រុមគ្រួសារក្នុងផ្ទះ ទាំងនេះ ជាសញ្ញាសំខាន់ៗលើផ្លូវចិត្ត។ បញ្ហាផ្លូវចិត្តនេះ ជាពិសេស សូមប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះក្មេងស្រី គាត់អាចទទួលរងការប្រើហិង្សា ការបៀតបៀនកេរ្តិ៍ខ្មាស ជាពិសេសការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ផ្លូវចិត្ត ...»។
អង្គការយូនីសេហ្វកម្ពុជា (UNICEF) ឲ្យដឹងដែរថា បញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តលើកុមារនិងយុវជន រួមមានជំងឺថប់អារម្មណ៍ ជំងឺភ័យខ្លាច ជំងឺស្ត្រេសឬតឹងតែងផ្លូវចិត្ត និងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តឬបាក់ទឹកចិត្ត ជាដើម។ ភាពតានតឹងក្នុងអារម្មណ៍កម្រិតតិចតួច និងក្នុងរយៈពេលខ្លី គឺជារឿងធម្មតា ប៉ុន្តែប្រសិនបើមិនចេះរកវិធីដោះស្រាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវទេនោះ បញ្ហាផ្លូវចិត្តកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ជាហេតុធ្វើឲ្យសុខភាពផ្លូវកាយកាន់តែទ្រុឌទ្រោម និងនាំឲ្យកើតជំងឺជាច្រើនផ្សេងទៀត។ បន្ថែមពីនេះ ករណីជំងឺផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ដោយមិនទទួលបានសេវាព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នោះអាចបណ្តាលឲ្យយុវវ័យធ្វើអត្តឃាត ដូចជាការប្រើថ្នាំលេប ចងក ឬលោតសម្លាប់ខ្លួនពីលើស្ពានជាដើម។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា សង្កត់ធ្ងន់ថា ការព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត អាស្រ័យទៅលើស្ថានភាពរបស់បុគ្គលនីមួយៗ។ សំខាន់បំផុត ឪពុកម្ដាយនិងអាណាព្យាបាល ត្រូវយកពេលវេលាជជែកជាមួយកូនដោយសម្រួល និងលើកទឹកចិត្តកូនៗ ឲ្យនិយាយប្រាប់ពីអារម្មណ៍របស់ពួកគេ ដោយមិនត្រូវស្តីបន្ទោសនោះឡើយ។ សំខាន់ជាងនេះទៀត ឪពុកម្ដាយត្រូវស្វះស្វែងរកជំនួយសេវាផ្លូវចិត្ត ពីគ្រូពេទ្យជំនាញ៖ «ការព្យាបាលផ្លូវចិត្តសំខាន់បំផុត គឺពឹងផ្អែកទៅលើយោបល់របស់គ្រូពេទ្យ គឺគាត់ឲ្យអ្នកជំងឺរៀបរាប់ពីមូលហេតុ ដែលនាំឲ្យមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត អ៊ីចឹងហើយពេទ្យផ្តល់ប្រឹក្សាយោបល់។ ក្នុងករណីកម្រិតស្រាល គ្រូពេទ្យគ្រាន់តែផ្តល់យោបល់ ឲ្យធ្វើដូចម្តេចខ្លះ ហើយមិនចាំបាច់ប្រើថ្នាំពេទ្យទេ។ ចំពោះករណីផ្លូវចិត្តពីកម្រិតមធ្យមឬធ្ងន់ធ្ងរឡើង គ្រូពេទ្យត្រូវឲ្យប្រើថ្នាំហើយ ទៅតាមប្រភេទជំងឺផ្លូវចិត្ត ដូចជា ជំងឺថប់អារម្មណ៍ ជំងឺបាក់ស្បាត ជំងឺភ័យខ្លាច ដូចនេះគ្រូពេទ្យនឹងផ្តល់ថ្នាំទៅតាមប្រភេទជំងឺផ្លូវចិត្តទាំងនោះ ...»។
ការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយឈ្មោះកម្មវិធីសុខភាពផ្លូវចិត្ត (TPO) ឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ បច្ចុប្បន្ន ប្រមាណជាង ៤០% រងគ្រោះដោយសារបញ្ហាផ្លូវចិត្ត។ បញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តនេះ គឺជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលកើតឡើងទ្វេដងក្នុងចំណោមអ្នកក្រីក្រ។ បន្ថែមពីនេះកម្ពុជា នៅមានបញ្ហាខ្វះខាតនូវមជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងគ្រូពេទ្យជំនាញចិត្តសាស្ត្រ ដើម្បីព្យាបាល និងផ្ដល់ដំបូន្មានដល់អ្នកជំងឺផ្លូវចិត្ត។
អង្គការយូនីសេហ្វកម្ពុជា (UNICEF) កាលពីពាក់កណ្តាលខែមិថុនាកន្លងមកនេះ បានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការថ្មីមួយដោយរួមសហការជាមួយយុវជន ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសុខភាពផ្លូវចិត្តរយៈពេល៣ខែ។ យុទ្ធនាការនេះ បង្ហាញពីវីដេអូរបស់យុវជន កំពុងប្រើប្រាស់យន្តការដោះស្រាយបែបវិជ្ជមានដូចជា “ខ្ញុំធូរចិត្ត នៅពេលលេងកីឡា...ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ល្អ នៅពេលនិយាយជាមួយមិត្តភ័ក្ដិជាដើម ព្រមទាំងណែនាំធ្វើសកម្មភាពច្នៃប្រឌិតអ្វីមួយ ដើម្បីពង្រឹងសុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ និងបន្តសកម្មភាពអនទ្បាញជាប្រចាំ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង ផ្ដល់គន្លឹះ និងណែនាំដល់យុវជន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។