មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើង លោក ថាច់ សេដ្ឋា ចាត់ទុកពាក្យបណ្តឹងរបស់បក្សកាន់អំណាចមកលើមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់បក្សភ្លើងទៀន ដោយចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការជាបន្តបន្ទាប់នេះ ថាជាការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ និងកាន់តែធ្វើឱ្យបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាកាន់តែអាក្រក់។ ប្រតិកម្មរបស់មន្រ្តីបក្សភ្លើទៀនបែបនេះ កើតឡើងក្រោយពីតំណាងមេធាវីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក គី តិច បានប្តឹងអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ ក្រោយពីលោកបានរិះគន់ថា ដំណើរការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ នេះ មិនសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ឡើយ។
មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន លើកឡើងថា អ្នកនយោបាយមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការបញ្ចេញទស្សន និងបង្ហាញព័ត៌មានចំពោះករណីនៃដំណើរការបោះឆ្នោតដែលប្រព្រឹត្តទៅដោយមិនមានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនាថា ការបញ្ចេញមតិយោបលរបស់អ្នកនយោបាយអំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃ លទ្ធផលការបោះឆ្នោតគឺស្ថិតក្នុងក្របខណ្ឌត្រឹមត្រូវ។ លោកបន្តថា ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជាពិសេស គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) គួរតែទទួលស្គាល់ការពិតចំពោះការរិះគន់ពីភាពមិនឯករាជ្យ និងត្រូវតែមានការកែសម្រួលស្ថាបនាសមាភាពរបស់ គ.ជ.ប ឱ្យមានភាពអព្យាក្រឹត្យ។
បន្ថែមពីនេះ លោក ថាច់ សេដ្ឋា លើកឡើងបន្តថា គណបក្សកាន់អំណាចគួរពិនិត្យអង្គហេតុនៃដំណើរការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥នេះ ដោយសកម្មជនបក្សភ្លើងទៀតមួយចំនួនតែងរងការធ្វើទុកបុកម្នេញគ្រប់រូបភាពពីអាជ្ញាធរបក្សកាន់អំណាច។ ក្រៅពីនេះ លោកមើលឃើញថា ក្នុងដំណើរបោះឆ្នោតក៏មានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ចាំកត់ឈ្មោះពលរដ្ឋពេលទៅបោះឆ្នោត និងបិទការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតស្ងាត់ៗក្រោយពីបញ្ចប់ការបោះឆ្នោត។ លោក ថាច់ សេដ្ឋា យល់ថា បញ្ហាទាំងនេះ គួរតែមានការចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធី រវាងបណ្ដាគណបក្សនយោនបាយ និងស្ថាប័ន គ.ជ.ប ដើម្បីស្ថាបនាកែលម្អបរិយាកាសនយោបាយឱ្យមានភាពល្អឡើងវិញ៖ « ហើយថា ប្រសិនបើមាន ហេតុការណ៍ហ្នឹងវាកើតឡើង ពិត ឬមិនពិត ? បើពិតយើងត្រូវតែជជែកគ្នាកែសម្រួល កែលម្អកុំឱ្យបញ្ហានេះ កើតឡើងនៅថ្ងៃក្រោយទៀត ដើម្បីផ្ដល់ការទុកចិត្ត គូរប្រជែង គូរប្រកួត លើសង្វៀនទាំងអស់គ្នា ហ្នឹងទីមួយ។ ទីពីរ វាផ្តល់នូវការទុកចិត្ត ដល់សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិផង។ ពួកយើងខ្ញុំ ក៏មានបណ្ដឹងច្រើនដែរ ដោយសារថា មានភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួននោះ។ ដូច្នេះ វាជាសមត្ថកិច្ច របស់ គ . ជ . ប ហើយគាត់សម្រេចយ៉ាងម៉េច អាហ្នឹងជារឿងរបស់ គ . ជ . ប។ បើយើងគ្រាន់តែបញ្ចេញទស្សនការបោះឆ្នោត លទ្ធផលបោះឆ្នោត យើង [ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ] ទាញទៅប្តឹង រឿងបរិហាកេរ្តិ៍ រឿងព្រហ្មទណ្ឌ។ អាហ្នឹង មិនដឹងថា យើងហ៊ានបញ្ចេញមតិបែបណា តទៅទៀតទេ។ យើងគ្រាន់តែមិនសប្បាយចិត្តនិយាយទៅគេប្ដឹងដែរ » ។
ប្រតិកម្មរបស់មន្រ្តីបក្សភ្លើងទៀនបែបនេះ កើតមានឡើងក្រោយពីតំណាងមេធាវីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានដាក់ពាក្យប្ដឹងអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ។ បណ្ដឹងដែលចុះហត្ថលេខា ដោយលោក គី តិច កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា បានប្តឹង លោក សុន ឆ័យ ទៅកាន់អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយទាមទារឱ្យតុលាការផ្តន្ទាទោសតាមបញ្ញត្តិច្បាប់ និងទាមទារឱ្យលោក សុន ឆ័យ បង់ប្រាក់សំណងជំងឺចិត្តចំនួន ១លានដុល្លា ឬស្មើ ៤ពាន់លានរៀលដល់បក្សកាន់អំណាច។ បណ្ដឹងរបស់គណបក្សកាន់អំណាចនេះ ក្រោយពេលគណបក្សមួយចំនួន ជាពិសេសគណបក្សភ្លើងទៀនរិះគន់ថា ដំណើរការបោះឆ្នោតមិនមានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងមានលក្ខណៈអាក្រក់ជាងអាណត្តិណាៗ ទាំងអស់។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងតំណាងមេធាវីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក គី តិច និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមបញ្ហានេះបានទេនៅថ្ងៃទី១៤ មិថុនា។ ចំណែកឯ អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ ក៏វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងសុំប្រតិកម្មចំពោះពាក្យបណ្ដឹងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានេះបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក សុន ឆ័យ បានថ្លែងជាសាធារណៈ និងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថា ការតស៊ូរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន គឺដើម្បីបង្រួបបង្រួមជាតិសារជាថ្មី។ លោកបន្តថា រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ប្រជាពលរដ្ឋជួបការលំបាកច្រើន និងស្ថិតក្រោមអំណាចបក្សតែមួយ និងមានការដឹកប្រទេសដោយមានសភាឯកបក្ស គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់ លោក ហ៊ុន សែន។ ចំណែកឯ គ.ជ.ប ដែលជាអ្នកកាត់សេចក្ដីអំពីការបោះឆ្នោត ក៏ត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សតែមួយបែបនេះដែរ។ លោកលើកឡើងបែបនេះ ចាប់តាំងពីមានការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៧ គេមើលឃើញថា សមាសភាពដឹកនាំ គ.ជ.ប ភាគច្រើនសុទ្ធសឹងតែចេញពីមន្រ្តីជួរមុខនៃគណបក្សកាន់អំណាច។ លោក គី តិច ចោទលោក សុន ឆ័យ ដែលរិះគន់ពីដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កន្លងទៅនេះថា ជាអំពើទុច្ចរិត បំភ្លៃខុសការពិត ផ្ដល់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ទម្លាក់កំហុសលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា បណ្ដឹងប្រឆាំងនឹង លោក សុន ឆ័យ នេះធ្វើឡើងក្រោយពេលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃទី១៣ មិថុនាថា ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ក្នុងអាណត្តិនេះ មានប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមប្រមាណ ៨០% ហើយដំណើរការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ (LICADO) លោក អំ សំអាត មើលឃើញថា បរិបទនយោបាយនៅកម្ពុជានៅតែមានភាពអួរអាប់ ដោយសារតែទៅតុលាការបានសម្រេចសាលក្រមកាត់ក្ដីលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំងដាក់ពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់។ លោកបន្តថា បញ្ហានយោបាយដែលយកមកដោះស្រាយតាមផ្លូវតុលាការ និងមានការសម្រេចសាលក្រមកាត់ទោសក្រុមបក្សប្រឆាំងបែបនេះ នឹងធ្វើឱ្យមានការថ្កោលទោសពីសហគមន៍អន្តរបន្ថែមទៀត។
លោក អំ សំអាត ព្រួយបារម្ភថា ករណីរបស់ លោក សុន ឆ័យ នេះអាចនឹងមានការដោះស្រាយតាមប្រព័ន្ធតុលាការដូចក្រុមសកម្មជនបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀតដែរ។ លោកអំពាវនាវ ដល់អ្នកនយោបាយទាំងអស់គួរតែមានការតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងត្រូវងាកមកផ្សះផ្សាចរចាគ្នាតាមរយៈវប្បធម៌កិច្ចសន្ទនា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយ ទើបជារឿងប្រសើរ៖ « អ៊ីចឹងទៅ នៅពេលដែរ លោក សុន ឆ័យ ត្រូវបាន រងបណ្ដឹងនៅតុលាការបន្ថែមទៀត ហ្នឹងយើងមានការព្រួយបារម្ភ អំពីការរិះគន់ហ្នឹងកាន់តែច្រើនទៀតសម្រាប់កម្ពុជា ទាក់ទងនឹងបញ្ហា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ដូចជាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ អ្វីដែរ អង្គការសង្គមស៊ីវិលយើង ចង់ឃើញហ្នឹង អ្នកនយោបាយទាំងអស់ត្រូវតែ គោរពទៅតាមក្រមសីលធម៌ យើងចង់ឃើញអ្នកនយោបាយទាំងអស់បន្តវប្បធម៌នៃការសន្ទនាគ្នា។ ដូចពេលកន្លងទៅ ជាបទពិសោធន៍ ដែលយើងឃើញថា រាល់ការបោះឆ្នោតម្ដងៗ ការបោះឆ្នោតហើយតែងតែមានវិបត្តិនយោបាយ » ។
អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ថាច់ សេដ្ឋា ឱ្យដឹងថា ការជ្រើសរើសការប្តឹងផ្ដល់គ្នាតាមផ្លូវតុលាការនឹងមិនមានភាពល្អប្រសើរឡើយ និងកាន់តែបង្កនូវបរិយាកាសនយោបាយកាន់តែអាក្រក់ នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្តនៅឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា តំណាងនៃបក្សកាន់អំណាចគួរចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធី និងសហការធ្វើការងារជាមួយគ្នានៅមូលដ្ឋានដើម្បីអភិវឌ្ឍឃុំសង្កាត់ ជំនួសឱ្យការប្ដឹងផ្ដល់សហការីរបស់លោកបែបនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។