Opens in new windowទឹកជំនន់ បានជន់លិចខេត្តមួយចំនួននៅកម្ពុជា ដែលហេតុបណ្ដាលឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខូចខាតផលដំណាំ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកភូមិនៅតំបន់ដែលមានទឹកលិច អាចប្រឈមមុខនឹងជំងឺឆ្លងជាច្រើន។ ទាក់ទងករណីនេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងសុខាភិបាល ពន្យល់ថា ការទទួលទានទឹកមានសុវត្ថិភាព (ទឹកឆ្អិន) និងអនាម័យត្រឹមត្រូវ ជាមធ្យោបាយដ៏ល្អដើម្បីការពារការប្រឈមមុខនឹងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ។
តើមានជំងឺឆ្លងអ្វីដែលលោកអ្នកអាចប្រឈមមុខ ពេលមានទឹកជំនន់ក្នុងរដូវវស្សា?
ទឹកជំនន់អាចបណ្ដាលឲ្យអ្នកប្រឈមមុខនឹងជំងឺឆ្លងមួយចំនួន ដូចជា ជំងឺគ្រុនចាញ់ គ្រុនឈាម គ្រុនពោះវៀន រាករូស អាសន្នរោគ ផ្ដាសាយ ផ្ដាសាយធំ និងជំងឺឆ្លងដទៃផ្សេងទៀត ដែលទាមទារឲ្យលោកអ្នកត្រូវមានវិធានការការពារ និងត្រូវមានអនាម័យគ្រប់ពេលវេលា។
តើមានមូលហេតុអ្វីខ្លះ ដែលអាចបណ្ដាលឲ្យប្រឈមនឹងជំងឺឆ្លងទាំងអស់នេះ?
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលមានទឹកជំនន់ម្តងៗ ប្រជាពលរដ្ឋងាយប្រឈមនឹងការឆ្លងនៃជំងឺគ្រុនចាញ់។ ជំងឺគ្រុនចាញ់ ដែលអាចឆ្លងតាមរយៈមូសដែកគោលញីខាំ។ មូសដែកគោលញី ដែលតែងខាំពេលល្ងាច ជាពិសេសក្នុងរដូវវស្សា និងពេលលោកអ្នកធ្វើដំណើរក្នុងព្រៃ។ លោកអ្នកត្រូវពាក់អាវក្រាស់ និងជិតល្អ ត្រូវគេងក្នុងមុងជ្រលក់ថ្នាំ និងមិនត្រូវព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ដោយខ្លួនឯងជាដាច់ខាត។ ជាប្រការប្រសើរ លោកអ្នកនាងប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យដែលនៅជិតលោកអ្នកបំផុត ឬអ្នកស្ម័គ្រចិត្តភូមិ ដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវតាមក្បួនពេទ្យ៖ «កុំសាកល្បងព្យាបាលដោយខ្លួនឯង និងជាមួយអ្នកចាក់ថ្នាំ ព្រោះគាត់មិនជំនាញច្បាស់លាស់»។
គ្រុនឈាមជាជំងឺឆ្លង ដែលឆ្លងតាមរយៈមូសខ្លាញីខាំអ្នកមានផ្ទុកមេរោគគ្រុនឈាម បន្ទាប់មកខាំលោកអ្នកដែលគ្មានផ្ទុកមេរោគគ្រុនឈាម។ មូសខ្លាញីច្រើនខាំពេលថ្ងៃ យប់ កន្លែងងងឹត និងកន្លែងព្រៃស៊ុបទ្រុប។ មូសខ្លាញីកើតចេញដង្កូវទឹក។ ដង្កូវទឹកដែលភាគច្រើនកើតចេញពីទឹកដក់នៅក្នុងកង់ឡាន កំប៉ុងទឹកដោះគោ ទឹកពាងដែលមិនបានលាងសម្អាតទៀងទាត់ ជាដើម។
ប្រធានកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនឈាមប្រចាំកម្ពុជា លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លាង ឫទ្ធា មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលពលរដ្ឋសង្ស័យថាមានជំងឺគ្រុនឈាម ពួកគាត់បានទៅរកសេវាព្យាបាលជំងឺគ្រុនឈាមនៅមណ្ឌលសុខភាពតាមស្រុកនីមួយៗ ដែលជាដំណោះស្រាយសម្រាប់ក្រសួងសុខាភិបាល អាចសរុបទិន្នន័យងាយស្រួល និងម្យ៉ាងដោយសារកម្ពុជា កំពុងប្រឈមនឹងជំនន់ទឹកភ្លៀង៖ «ទឹកពាងដែលមិនប្រើប្រាស់ត្រូវលាងផ្កាប់ ទឹកពាងដែលប្រើប្រាស់ជាប្រចាំត្រូវគ្រប ថូផ្កាឧស្សាហ៍ដូរឲ្យបានញឹកញាប់ ក្មេងៗ ប្អូនៗ កូនតូចៗ ត្រូវពាក់អាវដៃវែងគ្រប់ពេល ហើយក្មេងៗមិនត្រូវលេងក្នុងទីងងឹតទេ ព្រោះអាចប្រឈមនឹងមូសខ្លាញីខាំ។ កំប៉ុងស្រាបៀ ទឹកថ្លុក កង់ឡាន ត្រូវលុបចោលកុំឲ្យមានដង្កូវទឹក ដែលជាហេតុបណ្ដាលឲ្យមានមូសខ្លាញី ហើយខាំយើងបាន»។
កុមារីម្នាក់ដែលធ្លាប់កើតជំងឺគ្រុនឈាម និយាយថា រូបគេធ្លាប់កើតជំងឺនេះកាលពីអាយុ ១០ឆ្នាំ ដោយចូលចិត្តដើរលេងច្រើន និងមិនគេងក្នុងមុង៖ «ក្តៅខ្លួន ហត់ ចង់តែដេក ហើយពេលយើងក្ដៅខ្លួនខ្លាំងចង់តែបិទភ្នែក»។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ ពន្យល់ថា នៅក្នុងរដូវវស្សា និងមានទឹកជំនន់ លោកអ្នកនាងអាចប្រឈមមុខនឹងជំងឺរលាកពោះវៀន ឬគ្រុនពោះវៀន។ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន អាចឆ្លងតាមរយៈចំណីអាហារមិនស្អាត ចំណីអាហារឆៅ ទឹកមិនស្អាត ទឹកដោះគោឆៅ ប៊័រ ទឹកកកដែលធ្វើពីទឹកមិនស្អាត ឬវត្ថុធាតុដើមមិនមានអនាម័យល្អ។ ជំងឺគ្រុនពោះវៀន អាចឆ្លងតាមរយៈលៀសហាល គ្រំ ងាវ ខ្យងខ្ចៅ ក្តាម ជាដើម។ ជំងឺនេះ ក៏អាចឆ្លងតាមរយៈស៊ុតទា ស៊ុតមាន់ ដែលចៀន ស្ងោរ អាំង មិនឆ្អិនល្អ ឬនៅជ័រព្នៅ។ ជំងឺនេះអាចឆ្លងដែរតាមរយៈលាមកមនុស្ស សត្វ ដែលបន្ទោបង់ចោលនៅក្នុងទឹក ឬលើដី ហើយពេលមានទឹកភ្លៀងបណ្ដាលឲ្យមេរោគបាក់តេរីក្នុងទឹកបឹង អូរ ស្ទឹង ត្រពាំង ឬអាចក្នុងអណ្ដូង ដែលទឹកលិចដោយទឹកជំនន់។ ការទទួលទានទឹកមិនមានសុវត្ថិភាព និងមិនមានអនាម័យល្អ សុទ្ធតែអាចប្រឈមមុខនឹងការឆ្លងនៃជំងឺគ្រុនពោះវៀន៖ «ទឹកថ្លាម៉េចក៏ដោយ តែមេរោគ យើងមិនអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេបានទេ។ ត្រូវដាំទឹកឲ្យពុះយ៉ាងតិច ៥នាទី»។
ឯកសារផែនការយុទ្ធសាស្ត្រប្រែប្រួលអាកាសធាតុ សម្រាប់វិស័យធនធានទឹកនៃក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បញ្ជាក់ថា កាលណាល្បឿនទឹកហូរយឺត នោះវាបង្កឲ្យមានកម្រិតបាក់តេរី និងសមាសធាតុគីមីខ្ពស់នៅក្នុងទឹក បើទោះជាកករបានរងចុះទៅបាតដីក៏ដោយ ប៉ុន្តែគុណភាពទឹកកាន់តែអាក្រក់ឡើងៗ ព្រោះថា សារធាតុពុលកាន់តែបម្លែងខ្លួនតូចទៅៗនៅក្នុងទឹក។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លាន សុភ័ក្រ ឯកទេសថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន និងឫសដូងបាត បញ្ចប់ការសិក្សាពីប្រទេសបារាំង និងបម្រើការងារនៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ពន្យល់ថា ទឹកជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងការទ្រទ្រង់សុខភាពមនុស្សឲ្យមានភាពល្អប្រសើរ ប៉ុន្តែទឹកក៏ជាប្រភពនៃមេរោគដែរ បើសិនទឹកនោះមិនស្អាត និងគ្មានសុវត្ថិភាព។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតពន្យល់ថា នៅពេលទឹកឡើង វានឹងមានសំរាម កម្ទេចកម្ទី បាក់តេរីជាច្រើន ហើយបើទឹកនោះមានលាមកសត្វ និងមនុស្សទៀត វាគឺជាប្រភពនៃប៉ារ៉ាស៊ីត និងមេរោគឆ្លងផ្សេងៗ៖ «ទឹកមានមេរោគ មេរោគវាចូលទៅក្នុងខ្លួនយើង ចូលទៅក្នុងឈាមយើង ហើយចូលទៅផ្លូវរំលាយអាហារយើង វាបង្កឲ្យមានជំងឺរាករូស ទី១។ ទី២ ធម្មតាលាមកមនុស្សយើង និងសំរាម វាមានផ្ទុកទៅដោយមេរោគ និងប៉ារ៉ាស៊ីត និងសត្វល្អិត ហើយសត្វល្អិតហ្នឹងវាបង្កបញ្ហាច្រើនដល់សុខភាព។ យើងមានមេរោគក្រពះនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រមាណ ៦០% ទៅ ៧០% ជាពិសេសនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយមេរោគក្រពះវាឆ្លងតាមរយៈមិនស្អាតហ្នឹងឯង»។
ព័ត៌មានស្ដីពីសុខភាពសាធារណៈ ដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងសុខាភិបាល បញ្ជាក់ថា ការទទួលទានទឹកមិនស្អាត គឺអាចបណ្ដាលឲ្យមានជំងឺរាករូស រាកមួរ អាសន្នរោគ ជាដើម។ ការដែលត្រូវទឹកភ្លៀង ឬសើមសម្លៀកបំពាក់ខ្លួនប្រាណជាប់ជាប្រចាំ អាចបណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺសើស្បែកមួយចំនួនដែរ ជាអាទិ៍ កន្ទាលត្រអាក កមរមាស់ និងជំងឺស្រែង ជាដើម។
ប្រធានគ្លីនិកសើស្បែកភ្នំពេញ និងជាសាស្ត្រាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ថៃ គា ពន្យល់ថា ទឹកកខ្វក់ដែលជន់ គឺអាចមានផ្ទុកមេរោគបាក់តេរី និងផ្សិត ជាដើម។ មេរោគបាក់តេរី ប៉ារ៉ាស៊ីត និងផ្សិតទាំងនោះ បង្កឲ្យលោកអ្នកប្រឈមមុខនឹងជំងឺសើស្បែក។ ទឹកជំនន់ អាចជាហេតុផលបណ្ដាលឲ្យអ្នកនាងប្រឈមមុខជំងឺភ្នែកក្រហម។ ជំងឺភ្នែកក្រហម បណ្ដាលមកពីការយកទឹកមិនស្អាតទៅលុបមុខ និងឆ្លងមេរោគនៃផ្សេងៗចូលទៅក្នុងភ្នែក។ នេះ បើតាមការបញ្ជាក់ពីអនុប្រធានមន្ទីរពេទ្យអង្គឌួង លោក គង់ ពិសិទ្ធ។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាល លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ អះអាងថា ក្នុងរដូវវស្សា និងមានទឹកជំនន់ អាចជាហេតុផលមួយបណ្ដាលឲ្យលោកអ្នកនាងប្រឈមមុខនឹងផ្ដាសាយ ផ្ដាសាយធំ។ ជំងឺផ្ដាសាយធម្មតា គឺកើតឡើងដោយសារការអាល្លែកហ្ស៊ីនឹងធាតុអាកាសត្រជាក់ និងផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងនៃការស់នៅ។ ជំងឺផ្ដាសាយធម្មតា អាចជាទៅវិញលឿន និងមិនបង្កបញ្ហាអ្វីធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ រីឯជំងឺផ្ដាសាយធំ គឺមានអាការៈក្តៅខ្លួន ហៀរសំបោរ ឈឺក្បាល និងអស់កម្លាំង។ នៅពេលមានជំងឺផ្ដាសាយធំ អាចទទួលទានថ្នាំពេទ្យបាន ដូចជាថ្នាំប៉ារ៉ាសេធមល (Paracetamol)។ លោកអ្នកនាងអាចទទួលទានទឹកក្តៅ ទឹកតែ ទឹកខ្ញី និងហូបអាហារដែលមានសារជាតិបំប៉នឲ្យច្រើនតាមចិត្តចង់ ដោយមិនចាំបាច់តមអ្វីទេ៖ «លើកទឹកចិត្តឲ្យហូបអាហារឲ្យបានច្រើន ទាំងត្រី ទាំងសាច់ ទាំងផ្អក ដែលយើងចូលចិត្ត និងបន្លែផ្លែឈើឲ្យបានច្រើន ទឹកភេសជ្ជៈ និងទឹកដូង ជាដើម»។
តើនៅពេលមានជំងឺផ្ដាសាយធំ លោកអ្នកគួរប្រើថ្នាំផ្សះបានដែរឬទេ?
សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «ទីណាគ្មានវេជ្ជបណ្ឌិត» សរសេរដោយ ដេវីឌ វ័រណឺ ត្រង់ទំព័រទី១៩ បញ្ជាក់ថា ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទីក មានដូចជា ប៉េនីស៊ីលីន តេត្រាស៊ីគ្លីន គឺជាថ្នាំព្យាបាលជំងឺមួយចំនួនដែលបណ្ដាលមកពីបាក់តេរី។ ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទីក មិនអាចប្រើដើម្បីព្យាបាលជំងឺដែលបង្កដោយវីរុសបានឡើយ ជាអាទិ៍ ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយ សាឡាទែន កញ្ជ្រិល និងអុតស្វាយ នោះទេ។ ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទីក មិនអាចជួយព្យាបាលជំងឺផ្ដាសាយទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ អាចបណ្ដាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ថែមទៀតផង។ ជាមធ្យោបាយល្អប្រសើរ ដើម្បីការពារសុខភាពពេលមានទឹកជំនន់ក្នុងរដូវវស្សា លោកអ្នកត្រូវដាំទឹកហូប បើទោះបីទឹកនោះមើលទៅថ្លាស្អាតក៏ដោយ ត្រូវចម្អិនចំណីអាហារ ត្រីសាច់ បន្លែ និងម្ហូបអាហារផ្សេងទៀត ឲ្យឆ្អិនបានល្អមុនទទួលទាន៖ «ចំណីអាហារយើងត្រូវតែគ្រប ដើម្បីកុំឲ្យសត្វរុយមកទំ និងឧស្សាហ៍លាងដៃជាមួយសាប៊ូ»។
លោកអ្នកត្រូវប្រញាប់ទៅជួបពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ បើសង្ស័យថា ក្តៅខ្លួនខ្លាំង ក្អក ឈឺក និងហត់ៗខុសធម្មតា។ សូមកុំបង្អង់ដោយបន់ស្រន់អារុក្ខអារក្ខអ្នកតា ឬព្យាបាលដោយខ្លួនឯងជាដាច់ខាត ព្រោះអាចបង្កឲ្យសភាពជំងឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកអ្នកមិនត្រូវទទួលទានថ្នាំដែលទិញពីឱសថស្ថានដោយខ្លួនឯង ឬគេផ្សំឲ្យនោះទេ ព្រោះវាពិតជាអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសរីរាង្គដទៃជាក់ជាមិនខាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។