ក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាពឲ្យដឹងថា ជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ គឺជាឃាតករ សម្លាប់ជីវិតមនុស្សដោយស្ងៀមស្ងាត់ ដែលក្នុងនោះជាង ៨០% នៃអ្នកស្លាប់ គឺស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសដែលប្រជាពលរដ្ឋមានប្រាក់ចំណូលទាប ឬមធ្យម។
តើមូលហេតុអ្វីនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ហើយតើមានវិធីណាអាចការពារជំងឺប្រភេទនេះបាន?
លោក បណ្ឌិត គង់ សេងលី អ្នកស្រាវជ្រាវកម្មវិធីបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែម នៃសកលវិទ្យាល័យ កូណិតទីខាត់ (Connecticut) មានប្រសាសន៍ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមទូរស័ព្ទថា មូលហេតុ ២យ៉ាង ដែលនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ទី១ គឺដោយសារពូជអំបូរដែលនាំឲ្យកើតជំងឺនេះតាំងពីកំណើតមក និងទី២ គឺដោយសាររបៀបរបបនៃការរស់នៅ រួមមានការហូបចុក ការហាត់ប្រាណ និងការសម្រាន្តជាដើម។
លោកបណ្ឌិត គង់ សេងលី ដែលបច្ចុប្បន្នរស់នៅ ក្នុងក្រុង ឡូវ៉ែល (Lowell) រដ្ឋម៉ាស្សាឈូសេត (Massachusetts) សហរដ្ឋអាមេរិក លើកឡើងអំពីជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១ ដែលកើតចំពោះកុមារ ឬយុវជន អាយុក្រោម ១៨ឆ្នាំ និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២ (Diabetes Type 2) កើតចំពោះមនុស្សចាស់។ ចំណែកប្រភេទទី៣វិញ គឺកើតឡើងចំពោះអ្នកមានផ្ទៃពោះ៖« ជំងឺទឹកនោមផ្អែម មាន ៣ប្រភេទ ហើយប្រភេទដែលសំខាន់ គឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២ ប៉ុន្តែប្រភេទ១ ភាគច្រើនកើតចំពោះកុមារ ឬយុវជនវ័យក្មេង ដែលគាត់កើតឡើង លំពែងគាត់មិនផលិតជាតិអ៊ីនសូលីន (Insulin) ហើយទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ បណ្ដាលមកពីពូជពង្ស ឬដូនតា ដែលមានទឹកនោមផ្អែម ឬការរស់នៅមិនប្រកាន់យករបៀបរបបរស់នៅឲ្យមានសុខភាពល្អ។ ហើយប្រភេទ៣ គឹសម្រាប់អ្នកទម្ងន់ ឬអ្នកឆ្លងទន្លេ ពេលនោះគាត់អាចកើតទឹកនោមផ្អែមផងដែរ »។
ការស្រាវជ្រាវផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើន បានរកឃើញថា រោគសញ្ញានៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១ និងទី២ គឺស្រដៀងគ្នា រួមមាន កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ បត់ជើងតូចញឹកញាប់ ឧស្សាហ៍ស្រេកទឹក ឃ្លានឥតឈប់ឈរ ស្រកទម្ងន់ឬឡើងទម្ងន់ ភ្នែកស្រវាំង និងមានអាការៈខ្សោយ និងឆាប់នឿយហត់អស់កម្លាំង។ ចំណែកអ្នកកើតជម្ងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២វិញ គឺដោយសារលំពែង មិនអាចបង្កើត អាំងស៊ូលីន ឬ អ៊ិនសូលីន (Insulin) បានទេ ហើយអ្នកជំងឺភាគច្រើន គឺលើសទម្ងន់ហួសហេតុ ដោយសារតែគ្មានការហាត់ប្រាណ ឬរូបរាងកាយអសកម្ម។
លោក បណ្ឌិត គង់ សេងលី អ្នកស្រាវជ្រាវកម្មវិធីបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែម អះអាងថា ជំងឺទឹកនោមផ្អែម មិនអាចព្យាបាលជាដាច់បានទេ ក៏ប៉ុន្តែ គេអាចគ្រប់គ្រងវាបាន ដោយធ្វើយ៉ាងណាមិនឲ្យជាតិស្ករឡើងខ្លាំង តាមរយៈការលេបថ្នាំ ការចាក់អាំងសូលីន និងសំខាន់បំផុត គឺជម្រើសនៃការរស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព៖ « វិធីសាស្ត្រការពារល្អបំផុត គឺការកែប្រែនូវទម្លាប់របៀបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ របស់យើង ដូចជា ការបរិភោគ ជាពិសេសសំដៅការទទួលទានបាយរាល់ថ្ងៃ និងភេសជ្ជៈជាតិផ្អែម។ បាយអង្ករសំរូបកាន់តែល្អ តែបើញ៉ាំបាយស គឺបន្ថយឲ្យតិចត្រឹមមួយចានចង្កឹះ តាមការផ្ដល់យោបល់ អ្នកឯកទេសផ្នែកទឹកនោមផ្អែម ហាត់ប្រាណជាប្រចាំ ហើយគេងឲ្យបានយ៉ាងតិចពី ៦ទៅ ៧ម៉ោង »។
ការស្រាវជ្រាវដដែល ក៏បានរកឃើញផងដែរថា បច្ចុប្បន្ន ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន មានទំនោរទៅរកការទទួលទានរបបអាហារ ដែលមានចំនួនកាឡូរីខ្ពស់ អាហារមានជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ ជាតិអំបិល អាហារកែច្នៃមួយចំនួន អាហារខ្ចប់វេច អាហារកំប៉ុង នំផ្អែម ទឹកភេសជ្ជផ្អែម មានកូកាកូឡា (Coca Cola) ជាដើម និងអាហារចម្អិនភ្លាមៗ ទាន់ចិត្ត ដែលប្រើខ្លាញ់ច្រើន ឬបំពង ដូចជា ហែមប៊ើហ្គឺ (Hamburger) និងភីហ្សា (Pizza) ។ល។
ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលនិយមចូលចិត្តបរិភោគបាយវិញ លោក បណ្ឌិត គង់ សេងលី ក៏បានពន្យល់អំពីភាពខុសគ្នានៃការបរិភោគអង្ករសម្រូប និងអង្ករស។ លោកបន្តថា ដើម្បីជៀសវាង និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវកាត់បន្ថយការញ៉ាំបាយច្រើន មកញ៉ាំតិចវិញ និងបរិភោគបន្លែ និងផ្លែឈើស្រស់ៗ ឲ្យបានច្រើន៖ « តាមពិតបាយអង្ករសម្រូប និងអង្ករស មួយចាន មានបរិមាណជាតិស្ករដូចគ្នា។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខុសគ្នា គឺអង្ករសម្រូបមានជាតិសរសៃ (Fiber) ហើយហ្វាយប័រ (Fiber) មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការកាត់បន្ថយជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ជាពិសេស កាត់បន្ថយការហូរគំហុកនៃជាតិស្ករ ឬម្ហូបអាហារចូលក្នុងឈាម។ កាលណាជាតិស្ករហូរដោយគំហុក វាជាហេតុធ្វើឲ្យសព៌ាង្គកាយមួយចំនួនធ្វើការកាន់តែខ្លាំងឡើង ដើម្បីកាត់បន្ថយជាតិស្ករចូលក្នុងកោសិការបស់យើង »។
លោកបណ្ឌិតក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ដូនតាពីដើមមក គាត់ពិសាបាយច្រើនមែន ប៉ុន្តែគាត់ទម្លាប់ជិះកង់ ឬដើររាប់សិបគីឡូម៉ែត្រ ប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយខ្លាំងក្នុងការធ្វើស្រែចម្ការ និងដំណាំកសិកម្ម ហើយដែលសកម្មភាពទាំងនេះនាំឲ្យបែកញើស ដុតរំលាយជាតិកាឡូរី ឬជាតិខ្លាញ់ ឬជាតិស្ករនៅក្នុងខ្លួន។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ បច្ចុប្បន្ន ម្នាក់ៗ ប្រើប្រាស់យានយន្ត មានម៉ូតូ ឡាន ហើយកត្តាមួយទៀត គឺនិយមជក់បារី និងទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងច្រើន។
របាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក (World Health Organization-WHO) ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ ឲ្យដឹងថា ជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ដែលបណ្តាលមកពីលំពែង មិនអាចបង្កើត អាំងសូលីន គ្រប់គ្រាន់ ឬក៏សរីរាង្គរបស់យើងមិនអាចប្រើប្រាស់ ជាតិអាំងសូលីន ដែលផលិតនោះ ទៅចិញ្ចឹមដល់កោសិកាផ្សេងៗ។ អាំងសូលីន ឬ អ៊ិនសូលីន គឺជាប្រភេទអ័រម៉ូនម្យ៉ាង ដែលគ្រប់គ្រង ឬរំលាយជាតិស្ករ នៅក្នុងឈាម ហើយអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមរ៉ាំរ៉ៃ បណ្តាលឲ្យខ្វាក់ភ្នែក តម្រងទឹកមូត្រ (Kidney តម្រងនោម) មិនដំណើរការ ជំងឺគាំងបេះដូង (Heart Attack) ជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល (Stroke) និងការតម្រូវឲ្យកាត់ចុងដៃ ឬជើង។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក បារម្ភពីការកើនឡើងនៃអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម (Diabetes) នៅកម្ពុជា និងនៅក្នុងពិភពលោក ដែលបច្ចុប្បន្នមានចំនួនសរុបជាង ៤២៥លាននាក់។ ចំនួននេះ គឺកើនឡើងខ្លាំង បើប្រៀបធៀបកាលពីឆ្នាំ១៩៨០ ដែលមានចំនួន ១០៨លាននាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក។ របាយការណ៍បន្តថា ពលរដ្ឋប្រមាណជិត ២លាននាក់បានស្លាប់ ដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៦។
ចំណែកនៅកម្ពុជាវិញ របាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បង្ហាញថា នៅឆ្នាំ២០១៦ អត្រាអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលមានអាយុចន្លោះ ពី ២៥ឆ្នាំ ទៅ ៦៤ឆ្នាំ គឺកើនឡើងដល់ចំនួន ៥,៩% បើប្រៀបធៀបកាលពីឆ្នាំ ២០១០ ដែលមានចំនួន ២,៩% ។ នេះមានន័យថា ពលរដ្ឋជាង៩សែននាក់ បានកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម (Diabetes) ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ដែលស្ថិតិកាលពីឆ្នាំ២០១០ គឺមានចំនួន ជាង ២សែននាក់។
របាយការណ៍ដដែលបន្តថា ពលរដ្ឋដែលរស់នៅទីក្រុង គឺប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ច្រើនជាងពលរដ្ឋដែលរស់នៅទីជនបទស្រុកស្រែចម្ការ ហើយដើម្បីការពារ និងកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់បណ្ដាលមកពីជំងឺទឹកនោមផ្អែម បុគ្គលម្នាក់ៗ ត្រូវរក្សាទម្ងន់ខ្លួនកុំឲ្យឡើង ឬធាត់ពេក ហាត់ប្រាណឲ្យបានទៀងទាត់ យ៉ាងហោចណាស់ ៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ បរិភោគអាហារទ្រទ្រង់សុខភាព ចៀសវាងការញ៉ាំជាតិស្ករ ឬផ្អែមច្រើន កុំបរិភោគជាតិខ្លាញ់ និងចៀសវាងការជក់បារី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។