អង្គការសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា អាចប្រឈមនឹងកំណើនអតិផរណា បន្ទាប់ពីអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារបង្ហាញរបាយការណ៍ថា កម្ពុជាប្រមូលពន្ធកើនឡើង ២៧ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ពួកគាត់លើកឡើងថា កំណើនអតិផរណានេះ ធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋកាន់តែធ្លាក់ទៅក្នុងបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ ស្របពេលកម្ពុជាកំពុងមានកំណើនអតិផរណាស្រាប់។ អ្នកវិភាគយល់ឃើញថា កម្ពុជាគួរប្រើប្រាស់ថវិកាដ៏ច្រើននេះអភិវឌ្ឍប្រទេសឱ្យមានតុល្យភាព ដើម្បីជៀសវាងការខ្ចីបំណុលពីបរទេសបន្ថែម។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារឆ្នាំ២០២២ បង្ហាញថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែសីហា អគ្គនាយកដ្ឋានបានប្រមូលពន្ធចូលជាតិសរុបចំនួនជាង ២ពាន់ ៤រយលានដុល្លារ (២.៤៣៩.២៩លានដុល្លារ) មានការកើនឡើងជាង ២៧ភាគរយ (២៧%) ធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ទំហំថវិកា ដែលសម្រេចបាននេះ គឺស្មើនឹងជាង ៨៦ភាគរយនៃផែនការប្រចាំ ២០២២។ របាយការណ៍នេះបានបង្កជាក្ដីព្រួយបារម្ភដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលពីស្ថានភាពជីវភាពប្រជាជន និងកំណើនអតិផរណា។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៩ កញ្ញា ថា កំណើនពន្ធដារ ស្របពេលដែលអតិផរណាហក់ឡើងខ្ពស់ដូច្នេះ ជាសញ្ញាអាក្រក់ ដែលនាំឱ្យទំនិញលើទីផ្សារកាន់តែថ្លៃ។ លោកថា ការប្រមូលពន្ធដារកើនឡើង ជាសារមួយបង្ហាញថា សេដ្ឋកិច្ចមានការរីកចម្រើន ប៉ុន្តែរបាយការណ៍ ដែលក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបានប្រកាសនេះ ហាក់មិនមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយស្ថានភាពជីវភាពជាក់ស្ដែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។ លោកបន្ថែមថា បច្ចុប្បន្នប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រកាន់តែមានចំនួនកើនឡើង មានប្រាក់ចំណូលទាប ស្របពេលកម្ពុជាក៏កំពុងតែមានអតិផរណាផងនោះ៖ « អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា វាហាក់ដូចជាអត់ស៊ីគ្នាយ៉ាងម៉េច របាយការណ៍រវាងរដ្ឋាករគយ និងរបាយការណ៍ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលជាសេនាធិការរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយថវិកាជាតិនៅតែខ្វះជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ អាហ្នឹងខ្ញុំគិតថា ជារឿងមួយ ដែលខ្ញុំកំពុងមានចម្ងល់ដែរ ថាហេតុអី ?» ។
របាយការណ៍ធនាគារពិភពលោកឆ្នាំ២០២២ នេះបង្ហាញថា ពលរដ្ឋខ្មែរជិត ២លាននាក់ បានធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រដោយសារវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកក្រនៅកម្ពុជានឹងកើនឡើងដល់ ៤លាននាក់ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋសរុបជាង ១៥លាននាក់។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា លើកឡើងថា កំណើននៃការប្រមូលពន្ធចូលជាតិ ទំនងមិនមែនជាមូលហេតុ ដែលនឹងនាំឱ្យមានអតិផរណានោះទេ។ ទោះយ៉ាងក្ដី លោកយល់ឃើញថា ក្នុងពេលកម្ពុជាកំពុងមានកំណើនអតិផរណាស្រាប់ផងនោះ រដ្ឋាភិបាលគួរគ្រប់គ្រង និងស្ដារស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសឡើងវិញ។ លោកថា ក្នុងនោះរដ្ឋាភិបាល ត្រូវកាត់បន្ថយការខ្ចីប្រាក់ពីបរទេស និងគ្រប់គ្រងខ្ទង់ចំណាយថវិកាជាតិឱ្យបានត្រឹមត្រូវ៖ « យើងត្រូវពិនិត្យថា ខ្ទង់ចំណាយនេះបានអនុវត្តតាមផែនការ ដែលបានលើកឡើងពិតប្រាកដ ឬក៏មិនបាន។ បើសិនជាអនុវត្តតាមផែនការបានពិតប្រាកដ អាហ្នឹងទើបយើងអាចថា ការអនុវត្តហ្នឹងវាបានត្រឹមត្រូវតាមគោលដៅ ឬក៏ផែនការ។ ក៏ប៉ុន្តែ បើសិនផែនការការងារវានៅសល់ ហើយលុយអស់ អ៊ីចឹងបានន័យថា ការចំណាយហ្នឹងខ្វះតម្លាភាពហើយ » ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា លោក ជា ចាន់តូ និងអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារលោក គង់ វិបុល ដើម្បីសុំការបកស្រាយពីក្ដីបារម្ភនេះទេ នៅថ្ងៃទី១៩ កញ្ញានេះ។
ពន្ធ គឺជាថ្លៃសេវាកម្មពលរដ្ឋគ្រប់រូប ឬស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវបង់ជូនរដ្ឋ ដើម្បីរួមចំណែកការពារ និង អភិវឌ្ឍន៍មាតុភូមិ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រភេទពន្ធថ្មី ផ្សេងទៀតជាច្រើនបានបង្កើតឡើងនៅកម្ពុជា ដូចជា ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស និងពន្ធលើអចលនទ្រព្យជាដើម។ ចំណូល ដែលបានទទួលមកពីការបង់ពន្ធនឹងត្រូវយកទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងកិច្ចការដ៏ចាំបាច់ ដូចជា បើកប្រាក់បៀវត្សឱ្យមន្ត្រីរាជការ ទាហាន កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ការពារជាតិ សាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សាលារៀន ផ្លូវថ្នល់ មន្ទីរពេទ្យ និងសេវាសុខាភិបាលសាធារណៈជាដើម។
ទាក់ទិនរឿងនេះ ស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសុន លើកឡើងថា ទោះបីលោកមិនសូវមានការជឿជាក់លើរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែតួលេខនេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន គិតគូររឿងប្រមូលលុយចូលជាតិជាជាងជួយប្រជារាស្ត្រ។ លោកបន្តថា អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើ គឺការយកចិត្តទុកដាក់លើស្ដារប្រទេសឡើងវិញក្រោយវិបត្តិ្កកូវីដ១៩ គ្រប់គ្រងតម្លៃទំនិញ និងប្រេងឥន្ធនៈ និងលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេស ស្រប ពេលកម្ពុជាកំពុងមានកំណើនអតិផរណាផងនោះ។ យ៉ាងណាលោកបន្ថែមថា ទោះបីប្រមូលពន្ធពីពលរដ្ឋបានច្រើនយ៉ាងណាក្ដី រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តខ្ចីបុលបរទេស ជាពិសេស ប្រទេសចិន យកមកទប់ទល់ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួន៖ « ពីព្រោះយើងដឹងថា របបផ្ដាច់ការ ដែលសម្បូរលុយអាហ្នឹងអំណាច គឺ ( មាន ) ស្ថិរភាពណាស់ រឹងមាំ ណាស់។ ប៉ុន្តែអំណាចផ្ដាច់ការ ដែលមិនផ្ដល់សិទ្ធីសេរីភាពដល់ប្រជាជនផង ( តែ ) បណ្ដោយឱ្យមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរហូតដល់ក្ស័យធន អាហ្នឹង គឺប៉ះពាល់ទៅលើស្ថិរភាពនយោបាយរបស់របបផ្ដាច់ការហ្នឹង » ។
ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា កាលពីខែឧសភា បានប្រកាសពីកំណើនអតិផរណារបស់កម្ពុជា ឡើងដល់ ៧,២% ដែលជាកម្រិតខ្ពស់បំផុតមិនធ្លាប់មាន គិតត្រឹមរយៈពេល ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ប៉ុន្តែកំណើននេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគមើលឃើញថា មានចំនួនច្រើនជាង ១០% ឯណោះ។ មន្ត្រីរបស់ធនាគារនេះ បានដាក់បន្ទុក ការកើនឡើងអតិផរណាថា បណ្ដាលមកពីវិបត្តិសង្គ្រាមរវាងរុស្សី និងអ៊ុយក្រែន ដែលជះឥទ្ធិពលលើតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈ និងម្ហូបអាហារពិភពលោក។
ប៉ុន្តែសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល អតិផរណានាពេលនេះ គឺបណ្ដាលមកពីឱនភាពជញ្ជីងសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារការនាំចូលទំនិញពីក្រៅប្រទេស ច្រើនជាងការនាំចេញ រដ្ឋាភិបាលមិនយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាតម្លៃប្រេងសាំង និងការផ្សព្វផ្សាយបំប៉ោងរបាយការណ៍កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។