ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ដែលជាប់បំណុលធនាគារមិនរំពឹងថា ឆ្នាំថ្មី២០២៥ ដែលនឹងចូលមកដល់ខាងមុខនេះ សេដ្ឋកិច្ចនឹងប្រសើរឡើងជាងឆ្នាំចាស់ធ្វើឱ្យពួកគាត់រកស៊ីកាក់កបឆាប់សងលុយធនាគារអស់នោះឡើយ។ ពួកគាត់មើលឃើញថា ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន នៅមានអំពើពុករលួយច្រើន និងហាក់ផ្ដោតសំខាន់តែទៅលើការរកវិធីបង្ក្រាបអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដោយមិនសូវគិតគូរពីជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។
នៅសល់តែប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ឆ្នាំសកល២០២៤ នឹងដាច់នៅពេលខាងមុខនេះហើយ។ នៅក្នុងដំណាច់ឆ្នាំនេះ គ្រួសារមេដឹកនាំកម្ពុជា បាននាំគ្នាសម្ញែងទ្រព្យសម្បត្តិមានតម្លៃរាប់ម៉ឺន និងខ្លះចូលខ្ទង់លានដុល្លារ នៅក្នុងពិធីជួបជុំយ៉ាងហ៊ឺហា។ ខុសពីក្រុមអភិជនដែលជាអ្នកមានអំណាចទាំងនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ហាក់មិនសូវសប្បាយចិត្តនោះទេ នៅពេលដល់ចុងឆ្នាំម្ដងៗ ដោយពួកគាត់រអ៊ូរទាំថា រកស៊ីមួយឆ្នាំហើយ នៅសល់តែបំណុល។
កម្មករអូសរទេះនៅច្រកព្រំដែនក្រុងប៉ោយប៉ែត លោកស្រី ផៃ សម័យ ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ពេញមួយឆ្នាំ២០២៤ នេះជីវិតគ្រួសារលោកស្រីរស់នៅក្នុងភាពតោកយ៉ាក និងជំពាក់បំណុលឯកជនទ្វេដង។ ស្ត្រីអ្នកអូសរទេះរូបនេះប្រាប់ថា នៅឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះ លោកស្រីមិនរំពឹងថា សេដ្ឋកិច្ចនឹងល្អប្រសើរហើយជួយឱ្យលោកស្រីរកចំណូលបានច្រើនជាងមុន និងសងបំណុលឆាប់អស់ឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញលោកស្រីយល់ថា ឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខនេះ ស្ថានភាពគ្រួសារលោកស្រីអាចនឹងកាន់តែវេទនាជាងមុន ដោយសារមន្ត្រីប្រចាំការនៅច្រកទ្វាប៉ោយប៉ែត កាន់តែកៀបសង្កត់ និងរឹបអូសអីវ៉ាន់នៅលើរទេះ ដែលធ្វើឱ្យលោកស្រីដាច់បាយ និងត្រូវរកលុយសងម្ចាស់អីវ៉ាន់ថែមទៀត។
លោកស្រី ផៃ សម័យ៖«រាល់ថ្ងៃហ្នឹងរកបានតែតាខ្ញុំមួយ ភ្នែកគាត់ងងឹតហើយទៅផ្សារថៃ ទៅអូសអីវ៉ាន់តែមួយដុំ ឬពីរដុំក៏គយចាប់។ ឥឡូវចាប់ខោអាវជជុះខ្ញុំ មួយដុំពីរដុំហ្នឹង ក៏គេចាប់មិនឱ្យផង។ ទៅលួសមួយថ្ងៃហើយមួយថ្ងៃទៀត គេប្រុងដុតចោលទៀត។ ហើយបើដុតចោលខ្ញុំត្រូវសងទៅថៅកែខ្ញុំហើយ»។
លោកស្រី ផៃ សម័យ អះអាងថា បច្ចុប្បន្នលោកស្រីជំពាក់បំណុលឯកជនជិត ១ពាន់ដុល្លារ ខណៈគ្រួសារលោកស្រីសព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងតង់ចល័តពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ ដោយពឹងផ្អែកលើរបរដើររើសអេតចាយនៅពេលយប់ពីរនាក់ប្ដី ដើម្បីរកលុយទិញអាហារហូបផង និងសងបំណុលគេផង។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធលោកស្រី រើសអេតចាយលក់ ក្នុងមួយយប់មិនគ្រប់លុយទិញអាហារឱ្យកូនបរិភោគសម្រាប់មួយថ្ងៃនោះទេ ហើយពេលខ្លះ នៅពេលទីទ័លខ្លាំង និងគ្មានជម្រើស លោកស្រីបានទៅសុំអង្ករពីព្រះសង្ឃ និងពេលខ្លះរើសអាហារសេសសល់ពីសំរាម យកមកបរិភោគទៀតក៏មាន។
ចេញពីតំបន់សំណង់អនាធិបតេយ្យនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត នៃខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ឆ្ពោះទៅតំបន់ព្រៃលិចទឹកក្បែរបឹងទន្លេសាប នៃទឹកដីខេត្តបាត់ដំបង មានផ្ទះរបស់កសិករប្រមាណជាង ២០ខ្នង ធ្វើពីជញ្ជាំងស័ង្កសី និងខ្ទមបាំងសំពត់កៅស៊ូ បានសាងសង់នៅលើដីទួលជិតចម្ការ តាមបណ្ដោយស្ទឹងសង្កែ។ ថ្វីត្បិតផ្ទះទាំងនេះមើលទៅហាក់ក្រខ្សត់ក្ដី ក៏ម្ចាស់ផ្ទះម្នាក់ៗ ជំពាក់ធនាគារដល់ទៅខ្ទង់ពាន់ដុល្លារ។
ក្នុងនោះកសិករនៅឃុំព្រែកនរិន្ទ នៃស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង លោកស្រី ច្រែង ស៊ីថូ ជាប់បំណុលធនាគារផង និងនាយទុនផង ដោយសារធ្វើចម្ការខាតបង់ បណ្ដាលមកពីតម្លៃកសិផលធ្លាក់ចុះ និងជួបគ្រោះធម្មជាតិបំផ្លាញ។ លោកស្រី ច្រែង ស៊ីថូ គិតថា នៅឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ លោកស្រីមិនអាចដោះបំណុលបានឡើយ ព្រោះអាជ្ញាធរបានដកហូតដីចម្ការរបស់លោកស្រីចូលទៅក្នុងតំបន់២ ក្នុងដែនអភិរក្សព្រៃលិចទឹកអស់ជាងពាក់កណ្ដាលទៅហើយ ខណៈទីផ្សារកសិផល ក៏គ្មានស្ថិរភាពទៅទៀត។
លោកស្រី ច្រែង ស៊ីថូ៖«សុំថាដីស្រឡះត្រឹមណា សុំឱ្យបានយើងអាស្រ័យផលបានត្រឹមហ្នឹងវិញទៅ ព្រោះអីដីតំបន់នេះ យើងធ្វើ(ស្រែ)តាំងពីឆ្នាំ១៩៨២ មក មិនមែនទើបតែធ្វើឥឡូវនេះទេ ធ្វើតាំងពីជីដូនជីតា រហូតដល់ឪ រហូតដល់កូនទៀត តៗគ្នារហូតអ៊ីចឹងមក។ មានលុយឯណា ម្នាក់ៗចុះមកជឿចិន រកគេរកឯងហ្នឹងឯង។ ធនាគារយើងមិនទាន់សងគេៗមិនទាន់ឱ្យយើងខ្ចីទៀតទេ មានតែរកឯកជនទៅ ហើយនិងអ្នកដែលទិញស្រូវ គេដាក់ជីដាក់អីឱ្យអ៊ីចឹងទៅ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ លុយខ្ទង់ម៉ឺនដុល្លារចំពោះគ្រួសារមេដឹកនាំកម្ពុជា មិនស្មើនឹងតម្លៃកាបូបយួរដៃ ឬនាឡិកាដៃរបស់ពួកគេមួយគ្រឿងឡើយ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋវិញ ពួកគាត់ត្រូវធ្វើការ និងសន្សំជាច្រើនឆ្នាំទើបអាចរកបាន។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើលុយខ្ទង់ម៉ឺនដុល្លារនោះ គឺជាបំណុលវិញ នោះវានឹងក្លាយជាបន្ទុកដ៏ធំ រហូតដល់អ្នកខ្លះចាក់សោចោលផ្ទះ ទៅធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកលុយដោះបំណុល។
ជាក់ស្ដែងដូចករណីពលករខ្មែរធ្វើការនៅប្រទេសថៃ លោក សុខ គឹមឡាង បានធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកលុយសងធនាគារ បន្ទាប់ពីលោកធ្វើស្រែចម្ការខាតបង់ និងជំពាក់ធនាគារដល់ទៅជាង ១ម៉ឺនដុល្លារ។ ចំពោះក្ដីរំពឹងក្នុងឆ្នាំ២០២៥ វិញ ពលករដែលមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តពោធិ៍សាត់ រូបនេះយល់ថា នឹងគ្មានអ្វីខុសប្លែកគ្នាពីឆ្នាំ២០២៤ ឡើយព្រោះនៅប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន ក៏មិនសូវរកចំណូលបានដូចស្រុកខ្មែរដែរ ខណៈថ្លៃធ្វើឯកសារក៏កាន់តែមានតម្លៃថ្លៃថែមទៀត។
លោក សុខ គឹមឡាង៖«ប៉ុន្តែឥឡូវឮតែរដ្ឋាភិបាលប្រកាសថា ក្លាយជាប្រទេសអ្នកមាន ប៉ុន្តែអ្នកមានហ្នឹង មិនដឹងថាជាមានតាមណា ខ្ញុំក៏មិនដឹងដែរ ចាំតែមើលគេហ្នឹង។ ប្រសិនបើជាអាចបង្កើតរោងចក្រខ្លះៗទៅ អាចថាពលករយើងមានសិទ្ធិទៅធ្វើការជិតឪពុកម្ដាយ ប្រពន្ធកូន អាចធ្វើស្រែផ្សំខ្លះ យើងអាចធ្វើការងារបានខ្លះ។ ប៉ុន្តែនៅស្រុកយើងដូចគ្មានអ្វីផង សូម្បីតែធ្វើសំណង់ ក៏ត្រូវតែមានខ្សែដែរ បើអត់មានខ្សែទេ មេការបោកប្រាស់យើង ហើយមិនស្រួល គេមិនយកយើងទៅធ្វើផង»។
ស្ថានភាពនៅក្នុងភូមិតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន ជាពិសេសខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ ដូចជា ខេត្តបាត់ដំបង និងបន្ទាយមានជ័យ មានផ្ទះជាច្រើនត្រូវម្ចាស់ចាក់សោចោលឱ្យស្មៅដុះស៊ុបទ្រុប ដើម្បីធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ និងខ្លះទៀត ទុកកូនតូចៗឱ្យម្ដាយឪពុកវ័យចាស់ជរា ជាអ្នកមើលថែ។ ចំណែកនៅតាមដងផ្លូវវិញ គេឃើញមានមន្ត្រីឥណទាន ឬគេតែងហៅថា ស៊ី.អូ (CO) ជាច្រើនស្ថាប័ន បានជិះម៉ូតូខ្វាត់ខ្វែងទៅមក ដើម្បីទារបំណុលពីពលរដ្ឋ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការដើរប្រមូលបំណុលនេះ ហាក់មិនងាយស្រួលនោះទេ ដោយពលរដ្ឋខ្លះ ដែលគ្មានលទ្ធភាពសងប្រាក់ បានរត់គេចពីមន្ត្រីឥណទាន ដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកធនាគារទាំងនោះ ពេលខ្លះត្រូវអង្គុយចាំរាប់ម៉ោងដើម្បីចាំទារប្រាក់ក៏មាន។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន ដើម្បីសុំការបកស្រាយបានទេ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ។
របាយការណ៍វាយតម្លៃស្ថានភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៤ និង២០២៥ ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា បង្ហាញថា ដោយសារភាពមិនប្រាកដប្រជាខ្ពស់នៃសេដ្ឋកិច្ចសកល ដែលបន្តជះឥទ្ធិពលមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានធ្វើឱ្យកម្ពុជា មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៦% នៅ ឆ្នាំ ២០២៤ និង ៦,៣% នៅ ឆ្នាំ ២០២៥។
ប៉ុន្តែ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានរក្សាការព្យាករកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនសម្រាប់កម្ពុជា នៅកម្រិត ៥,៨ភាគរយ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ និង ៦% សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៥។ ការព្យាករនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងតិចតួចនៃថ្លៃម្ហូបអាហារ និងការធ្លាក់ចុះនៃថ្លៃប្រេងឥន្ធនៈនៅក្នុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងនោះ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី បានបន្ថយការព្យាករ អតិផរណាពីមុនរបស់ខ្លួន មកលើកម្ពុជា ពី២% មកនៅ០,៥% សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវលោក សេក សុជាតិ យល់ឃើញថា ក្ដីសង្ឃឹមរបស់ពលរដ្ឋខាងលើនេះ គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពសង្គមបច្ចុប្បន្ន ដែលកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិសង្គម។ លោកបន្តថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ថ្នាក់ដឹកនាំគួរតែបន្ថយកម្ដៅផ្នែកនយោបាយ ស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងពង្រឹងវិស័យឯកជនឡើងវិញ។
លោក សេក សុជាតិ៖«យើងឃើញហើយថា សហគមន៍អន្តរជាតិ ក៏នៅតែបន្តដាក់ទណ្ឌកម្មមកលើកម្ពុជា អ៊ីចឹងវាសុទ្ធសឹងតែជាប្រធានបទធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភ។ ហើយចំពោះខ្ញុំចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលពិចារណានៅក្នុងការទម្លាក់ចោល នូវបញ្ហាផ្សេងៗ ដែលទាក់ទងនឹងសិទ្ធិសេរីភាព ហើយចាប់យកអនុគ្រោះពន្ធEBAនិងGSPត្រឡប់មកវិញ»។
បើទោះជាពលរដ្ឋស្ទើរនៅគ្រប់ទីកន្លែងតាំងពីនៅតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលរហូតដល់ទីប្រជុំជនកំពុងជួបវិបត្តិជំពាក់បំណុលធនាគារវ័ណ្ឌករហូតដល់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សរកឃើញថា មានការរំលោភបំពានសិទ្ធិកូនបំណុលតាមរយៈកម្ចីកេងប្រវ័ញ្ចពីស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងណាក្តី គេនៅមិនទាន់ឃើញរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដាក់ចេញនូវវិធានការជាក់លាក់ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ទុក្ខលំបាករបស់ពលរដ្ឋឡើយ គឺទុកឱ្យពលរដ្ឋប្រឈមនឹងគ្រោះវិបត្តិដោយខ្លួនឯង រហូតដល់អ្នកខ្លះត្រូវលក់ទ្រព្យសម្បត្តិ ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងដើម្បីសងបំណុលធនាគារក៏មាន។ នេះគេនៅមិនទាន់និយាយដល់ពលរដ្ឋរងគ្រោះជាច្រើនពាន់នាក់ផ្សេងទៀតដែលកំពុងប្រឈមនឹងបំណុលធនាគារឈានដល់ការហិនហោចទ្រព្យសម្បត្តិ ដោយសារតែពួកគាត់ត្រូវបានក្រុមឧកញ៉ាខិលខូចមួយចំនួនបោកបញ្ឆោតឱ្យដាក់ប្រាក់វិនិយោគនោះផង។
រដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់ទិសដៅអនុវត្តរយៈពេលវែង ដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតាឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣០ និងចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០។
ទោះជាបែបនេះក្ដី ពលរដ្ឋយល់ឃើញថា ដល់ឆ្នាំ២០៣០ កម្ពុជាអាចនឹងក្លាយជាប្រទេសអ្នកមានសម្រាប់តែគ្រួសារថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រីគ្រាក់ៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងអ្នកជំនួញ ដែលស្និទ្ធនឹងអ្នកមានអំណាចប៉ុណ្ណោះ ចំណែកពួកគាត់ នៅតែធ្លាក់ខ្លួនក្រដដែល។ ពលរដ្ឋស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល ផ្លាស់ប្ដូរចរិតដឹកនាំ ដោយត្រូវគិតគូរពីសុខទុក្ខ និងជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាធំ ជាជាងគិតតែភាពសប្បាយហ៊ឺហារបស់ខ្លួនឯង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។