ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ២០គ្រួសារនៅឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង នៅតែបន្តដាំដើមក្រចៅ ដើម្បីកូតយកសម្បកលក់ សម្រាប់ដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារក្រៅពីរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ តែទោះជាយ៉ាងណាពួកគាត់ថា របរនេះអាចនឹងបាត់បង់ ព្រោះក្រចៅមិនសូវមានទីផ្សារ និងតម្រូវការតិច។ មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលថា រដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធមានភារកិច្ចក្នុងការរកទីផ្សារក្រចៅជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើយ៉ាងណាផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់មហាជនឱ្យយល់ដឹងពីគុណតម្លៃ សារៈប្រយោជន៍នៃផលិតផលធម្មជាតិមួយនេះ។
ក្រចៅជារុក្ខជាតិមានដើមទំហំប៉ុនម្រាមដៃ ឬធំជាងនេះ និងមានកម្ពស់ប្រហែលពី ២ម៉ែត្រទៅ ៣ម៉ែត្រ ដុះនៅលើដីទួលប៉ប្រះទឹក។ ប្រជាជនខ្មែរនិយមយកក្រចៅទៅធ្វើជាខ្សែចង ឬវេញជាខ្សែពួរ ត្បាញអង្រឹង កន្ទេល និងសំបកបាវ ព្រោះក្រចៅជារុក្ខជាតិមានសម្បកស្វិត។
បើទោះបីក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន មានផលិតផលច្រើនជំនួសផលិតផលចេញពីដំណាំមួយនេះក្ដី តែនៅមានប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិចំនួន៤ នៃឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង បន្តដាំក្រចៅកូតយកសំបក ឬក្រចៅកូតលក់ បន្ទាប់បន្សំពីការធ្វើស្រែចម្ការ។
ពលរដ្ឋនៅភូមិបាក់រទេះ ឃុំព្រែកហ្លួង លោក រិទ្ធិ ស៊ុន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៧ កញ្ញា ថា គ្រួសារលោក និងអ្នកភូមិក្បែរខាង បន្តដាំដំណាំប្រភេទនេះ ព្រោះវាចំណាយផ្ទៃដីដាំដុះតិច ងាយស្រួលថែទាំ និងទទួលផលបានច្រើនជាងស្រូវ។ លោកបន្តថា ថ្វីដ្បិតតែរុក្ខជាតិមួយនេះអំណោយផលក្នុងការដាំដុះក៏ពិតមែន តែលោកកាត់បន្ថយដាំដែរ ព្រោះមិនសូវមានទីផ្សារ និងមានតម្លៃថោក។ លោកថា តម្លៃក្រចៅកូតស្ងួត បច្ចុប្បន្នមានតម្លៃត្រឹមតែ ៨.០០០ពាន់រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយគីឡូក្រាម ខណៈកាលពីអំឡុង ៣ ទៅ ៤ឆ្នាំមុន ក្នុងមួយគីឡូក្រាម មានតម្លៃ ១ម៉ឺន ២ពាន់រៀល (១២.០០០រៀល)៖ « បើមានគេទិញជាប់លាប់ ខ្ញុំចាប់ផ្ដើម ( ដាំ ) វិញហើយ។ អ្នកខ្លះនៅខាងលើៗ នោះ ( ភូមិផ្សេង ) គេកូតលក់បន្តិចបន្តួច » ។
ពលរដ្ឋនៅភូមិព្រែកត្រប់ លោកស្រី ឌុក ភឿក ឱ្យដឹងថា លោកស្រីចាប់ផ្ដើមដាំក្រចៅនៅខែឧសភា និងប្រមូលផលនៅខែកញ្ញា។ លោកឱ្យដឹងថា ក្រចៅមានពីរប្រភេទ គឺក្រចៅបោកប្រើសម្រាប់ត្បាញធ្វើបាវ និងក្រចៅកូត សម្រាប់ធ្វើខ្សែព្រាល ត្បាញកន្ទេល និងវេញជាខ្សែចំណងផ្សេងៗ។ លោកស្រីបន្តថា កាលពីមុននៅទីនោះ គេនិយមដាំតែក្រចៅបោកតែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារវាមានទីផ្សារ និងមានតម្លៃថ្លៃ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីរោងចក្រក្រចៅនៅភូមិព្រែកតាច្រែង បានបិទទ្វារលែងដំណើរការជាង ២០ឆ្នាំមកនេះ អ្នកស្រុកឈប់ដាំក្រចៅបោក តែនៅមានអ្នកស្រុកមួយចំនួនតូចបានងាកមកដាំក្រចៅកូតជំនួសវិញ។ លោកស្រីឱ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃនៅសល់តែអ្នកដាំក្រចៅកូតតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ព្រោះក្រចៅប្រភេទនេះមិនសូវមានទីផ្សារ និងតម្លៃថ្លៃ ដូចក្រចៅបោកទេ៖ « ( កាលមុន ) ឱ្យតែតាមវាលគេដាំតែទាំងអស់ មើលឃើញសុទ្ធតែក្រចៅ។ ( ឥឡូវ ) តិចហ្នឹងដោយសារគេកូតលក់ គេទិញយកទៅកូតលក់ហ្នឹង » ។
រោងចក្រក្រចៅដូនទាវមានទីតាំងនៅភូមិព្រែកតាច្រែង ឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង រោងចក្រនេះបានផ្អាកដំណើរប្រមាណជាំង ២០ឆ្នាំមកហើយ។ ចាប់តាំងពេលបិទរោងចក្រមក ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែបន្តដាំក្រចៅ លក់ជាធម្មតាលុះ តែចូលដល់ឆ្នាំ២០០០ ការដាំដុះកាន់តែធ្លាក់ចុះ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ពលរដ្ឋនៅភូមិព្រែកត្រប់ ឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ កញ្ញា យឿន បុរី ឱ្យដឹងថា កញ្ញាបន្តដាំក្រចៅ ព្រោះដំណាំមួយនេះងាយស្រួលដាំ ថែទាំ និងចំណាយថ្លៃដើមតិច។ កញ្ញាបន្តថា កាលពីមុន អ្នកស្រុកដាំក្រចៅច្រើន ធ្វើឱ្យតំបន់លិចទឹកមួយនេះ ក្លាយជាវាលស្រែក្រចៅ តែបច្ចុប្បន្ន មិនសូវមានអ្នកដាំដូចមុនឡើយ ព្រោះតម្រូវការធ្លាក់ចុះ ដោយសារការបិទដំណើរការរោងចក្រក្រចៅសម្រាប់ផលិតសម្បកបាវ។ កញ្ញាថា ដើម្បីប្រមូលផលបាន គេត្រូវកាប់ក្រចៅយកមកត្រាំទឹកឱ្យរលួយប្រហែលមួយសប្ដាហ៍ រួចយកមកបក ហើយឆ្កូតសម្បក និងហាលឱ្យស្ងួតល្អ។ កញ្ញាលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ន ក្រចៅមានតម្លៃល្អគួរសម ដែលអាចជួយផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពបាន បន្ទាប់ពីមុខរបរស្រែចម្ការ៖ «បើនិយាយពីទីផ្សារទូលាយខ្ញុំក៏មិនសូវដឹងដែរ មានទីផ្សារ តែវាអត់ទៀង។ អត់ពិបាកទេ ក្រចៅស្រួល ( ដាំ ) ជាងគេ។ អត់ពិបាកបាញ់ថ្នាំ និងដកស្មៅ ដូចពោតទេ។ ក្រចៅមិនបាច់ខ្វល់ ព្រោះចោលហើយ រួចហើយ ចិត្តល្អបូមទឹកដាក់ឱ្យតែម្ដងទៅបានហើយ»។
របាយការណ៍ក្រុមប្រឹក្សាស្រុកឯកភ្នំ បង្ហាញថា ផ្ទៃដីដាំក្រចៅក្នុងស្រុក មានចំនួនប្រមាណ ១ម៉ឺន ៤ពាន់ហិកតារ ជាដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៤ឃុំ គឺ ឃុំព្រែកនរិន្ទ ឃុំព្រែកលួង ឃុំពាមឯក និង ឃុំព្រែកខ្ពប ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង។ ក្នុងនោះឃុំ ដែលមានផ្ទៃដីដាំក្រចៅច្រើនជាងគេ គឺឃុំ ព្រែកនរិន្ទ ឃុំព្រែកហ្លួង។
ទាក់ទិននឹងរឿងនេះ ជំទប់ទី២ ឃុំព្រែកនរិន្ទ ស្រុកឯកភ្នំ លោក សុខ សុភក្តិ ឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋភាគច្រើនបោះបង់របរដាំក្រចៅនេះ ដោយសាររោងចក្រក្រចៅបិទដំណើរការ កាលពីជាង ២០ឆ្នាំមុន និងម្យ៉ាងទៀតដោយសារការប្រើប្រាស់ ស្បោងការុង និងប្លាស្ទិកកើនឡើង និងមានតម្លៃថោកជាបាវធ្វើពីក្រចៅ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រោយពីរោងចក្រផលិតបាវក្រចៅនៅភូមិព្រែកតាច្រែង បិទដំណើរការមក តម្រូវការក្រចៅ បានធ្លាក់ចុះខ្លាំង ធ្វើឱ្យកសិករប្ដូរមកដាំស្រូវ និងដំណាំចម្ការវិញម្ដង។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នមានពលរដ្ឋក្នុងឃុំព្រែកនរិន្ទប្រមាណជាង ២០គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅបន្តដាំក្រចៅនេះ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ អាជ្ញាធរក៏មិនទាន់មានផែនការ ដើម្បីសិក្សា និងបង្កើតកម្មវិធីបង្រៀនដល់ពលរដ្ឋ ពីបច្ចេកទេសច្នៃប្រឌិតផលិតសម្ភារៈពីក្រចៅនៅឡើយ៖ «ក្រចៅស្រួល ( ដាំ ) បំផុតហ្នឹង ប្រសិនបើរដ្ឋឆ្លាតវៃ ធ្វើរោងចក្រក្រចៅសារថ្មីទៅ ហើយប្រកាសទិញក្រចៅឆ្នាំនេះ ពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមដាំឡើងវិញ ការងាររោងចក្រក៏បាន ផ្ទៃដី ក៏មិនទុកទំនេរ សេដ្ឋកិច្ចក៏លូតលាស់។ ប្រសិនបើរដ្ឋឈ្លាសវៃ"
ជុំវិញរឿងនេះ មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក ខេត្តបាត់ដំបង លោក យិន ម៉េងលី មើលឃើញថា ការដាំដុះក្រចៅកាន់តែមានចំនួនតិចទៅៗ ដោយសារតែតម្រូវការក្នុងទីផ្សារថយចុះ។ លោកបន្តថា ជំនួសឱ្យបាវក្រចៅ ដែលត្រូវការពេលដាំ និងយកមកផលិត ប្រជាជនភាគច្រើនជ្រើសរើសប្រើបាវ ឬការុង ប្លាស្ទិក ព្រោះងាយស្រួលរកទិញ និងប្រើប្រាស់។ ទោះយ៉ាងណា លោកលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ មានភារកិច្ចក្នុងការរកទីផ្សារក្រចៅជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើយ៉ាងណាផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់មហាជនឱ្យយល់ដឹងពីគុណតម្លៃ សារៈប្រយោជន៍នៃផលិតផលធម្មជាតិមួយនេះ៖ « ផ្នែកកសិកម្ម ក៏ត្រូវតែជួយដែរ អំពីផ្នែកបច្ចេកទេសក្នុងការដាំវាធ្វើម៉េច ដើម្បីឱ្យវាមានការប្រកួតប្រជែងទៅលើតម្លៃ និងគុណភាពនៅលើទីផ្សារដែរ។ ពីព្រោះតម្លៃ និងគុណភាពវាជាកត្តាសំខាន់ដែរសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ » ។
ក្រចៅដែលគេតែងតែហៅថា សរសៃពណ៌មាស គឺជាប្រភេទរុក្ខជាតិ ដែលមានសរសៃវែង ជាវត្ថុធាតុដើមប្រើប្រាស់ក្នុងផលិតកម្មឧស្សាហកម្មផ្សេងៗ ដូចជា បាវក្រចៅ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះមួយចំនួន។ ដំណាំនេះមានដាំនៅលើទឹកដីកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៦០ មកម្ល៉េះ។ ប៉ុន្តែក្រោយមក ឧស្សាហកម្មក្រចៅនៅកម្ពុជាបានផ្អាកដំណើរការ ធ្វើឱ្យកសិករមួយចំនួនធំ ងាកមកដាំស្រូវ និងដំណាំចម្ការជំនួសវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។