មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនៅតែអះអាងថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនា ដែលធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនោះ គឺដោយសារតែរងផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល និងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ជាដើម។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច មើលឃើញថា ការធ្លាក់ចុះភ្ញៀវទេសចរនៅកម្ពុជា មិនមែនបណ្ដាលមកពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលទេ គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលកាន់អំណាចផ្ដាច់ការ និងអសមត្ថភាពទប់ស្កាត់អំពើជួញដូរ និងបទឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរបរទេសភ័យខ្លាចមិនហ៊ានមកលេងកម្ពុជា។
ស្ថានភាពភ្ញៀវទេសចរបរទេស ដែលមកទស្សនាកម្ពុជាមានចំនួនតិចតួច បើប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសជិតខាង។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងទេសចរណ៍បង្ហាញថា រយៈពេល៦ខែឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាទទួលបានភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិជាង៣(៣,១៦) លាននាក់។ ចំនួននេះ មានការកើនឡើងជិត២៣(២២,៧%) ភាគរយ បើធៀបនិងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ។
បើទោះបីជាក្រសួងទេសចរណ៍ អះអាងពីការកើនឡើងចំនួនភ្ញៀវទេសចរណ៍ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ក៏ដោយ បើប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសក្បែរខាងកម្ពុជាដូចជាថៃ(Thailand)និងម៉ាឡេស៊ី(Malaysia)ជាដើម កំណើនភ្ញៀវទេសចរនេះ គឺនៅមានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ។
អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមនិងនយោបាយ លោក គឹម សុខ ចាត់ទុកការធ្លាក់ចុះចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេស មកកម្ពុជាតិចជាងប្រទេសជិតខាងនេះថា បណ្ដាលមកពីរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នគ្រប់គ្រងអំណាចបែបផ្ដាច់ការ ការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ ការចាប់ចងសកម្មជនគណបក្សនយោបាយ សង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងនៅក្នុងសង្គមកើតមានអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនទៀត។
លោក គឹម សុខ បានប្រដូចការឡើងកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បច្ចុប្បន្ន គឺដូចគ្នានិងប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ដែលផ្ទេរអំណាចពីឪពុក បន្តមកកូន ហើយបង្កើតឱ្យមានអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើន ផ្នែកនយោបាយ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មនិងសង្គម។
លោក គឹម សុខ៖ «ដោយសារតែស្អុយពេក ស្អុយក្នុងនយោបាយឧក្រិដ្ឋកម្ម។ ឧក្រិដ្ឋកម្មនេះ គឺជាសត្រូវនៃការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរនិងវិនិយោគ ម៉្លោះហើយទើបធ្វើឱ្យស្រុករបស់យើងស្ងាត់អ្នកទេសចរឈឹង មិនទៅទស្សនាកម្ពុជាទេ។ ក្លិនស្អុយបែបនេះ មិនត្រឹមតែមិនអាចទាក់ទាញអ្នកទេសចរ អ្នកវិនិយោគថ្មីៗ ឱ្យចូលទៅរកស៊ីកម្ពុជាមិនបានទេ សូម្បីតែអ្នកវិនិយោគ ដែលកំពុងតែរកស៊ីនៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ ក៏នាំគ្នាវេចបង្វេច ប្រុងចេញពីកម្ពុជាបណ្ដើរៗហើយ»។
អគ្គនាយកគ្រឹះស្ថានអង្គរ លោក លី សែ បានអះអាងផ្ទុយពីអ្នកវិភាគ ដោយថាចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេស ដែលមកទស្សនាកម្ពុជាកំពុងតែកើនឡើង។
លោក លី សែ បានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ថាក្នុងរយៈពេល៦ខែឆ្នាំ២០២៤ ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ដែលបានទិញសំបុត្រមកទស្សនាតំបន់អង្គរ មានចំនួនជាង៥២ម៉ឺននាក់ ហើយរកបានប្រាក់ចំណូលជាង២៥លានដុល្លារអាមេរិក។ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេសនេះ គឺកើនឡើង៤០ភាគរយបើប្រៀបធៀបនិងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
បែបនេះក្តី មន្ត្រីរូបនេះ អះអាងថា ស្ថានភាពភ្ញៀវទេសចរបរទេស ដែលមកទស្សនាកម្ពុជា នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយសារតែមានផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលនិងសង្គ្រាមនៅអឺរ៉ុប។
លោក លី សែ៖ «ដោយសារសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនផង តម្លៃប្រេងឡើងផង ទាំងអស់នឹងវាប៉ះពាល់ទូទៅនៅលើសកលលោក។ ដូច្នេះបានជារាលដាលមកដល់កម្ពុជាដែរ។ ស្ថានភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅចិន មិនទាន់មានកំណើនប្រសើរដូចមុន ក៏វាមានការប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរកម្ពុជាដែរ។ ជាធម្មតាប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងពិភពលោក កាលណាសេដ្ឋកិច្ចប៉ះពាល់ បានធ្វើឱ្យការធ្វើដំណើរកំសាន្តត្រូវកាត់បន្ថយ។ ប៉ុន្តែយើងរំពឹងថា សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនឹងល្អប្រសើរឡើងវិញជាបណ្ដើរៗបន្តបន្ទាប់ហើយ»។
របាយការណ៍ របស់ក្រសួងទេសចរណ៍និងកីឡាប្រទេសថៃបង្ហាញថា ក្នុងរយៈពេល៦ខែឆ្នាំ២០២៤ ថៃបានទទួលភ្ញៀវទេសចរបរទេសចំនួនជាង ១៧លាននាក់ ដោយទទួលបានប្រាក់ចំណូលជាង២២ពាន់លានដុល្លារ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិតនិងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ យល់ថា វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជាធ្លាក់ចុះក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារតែមានបញ្ហាជាច្រើន ដូចជាការគំរាមកំហែងទៅលើគណបក្សនយោបាយ ការចាប់ខ្លួនអ្នកប្រឆាំង សកម្មជនបរិស្ថាន ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស គ្មានស្តង់ដារការពារសុវត្ថិភាពដល់អ្នកទេសចរ មានអំពើឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ មានការិយាធិបតេយ្យលើការទារកម្រៃសេវាពីភ្ញៀវទេសចរ ការធ្វើម្ហូបសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរមិនទាន់មានអនាម័យ ព្រមទាំងមិនទាន់មានគោលនយោបាយបញ្ចុះតម្លៃពិសេស នៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិ ឱ្យអ្នកទេសចរជាដើម។
លោក សេក សុជាតិ យល់ថា បញ្ហាទាំងនេះ កំពុងធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរបរទេសមិនជឿជាក់ និងភ័យខ្លាច ចំពោះដំណើរមកកំសាន្តនៅកម្ពុជា។
លោក សេក សុជាតិ៖ «ភ្ញៀវទេសចរមកពីសហគមន៍អឺរ៉ុប គេតែងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយគេចូលចិត្តធ្វើអ្វីប្រកបដោយតម្លាភាព ដូច្នេះគេមិនចូលចិត្តការផ្ដល់សេវារបស់កម្ពុជានៅតាមព្រលានយន្តហោះ ដែលលេចឮកន្លងមកថាមានការស្នើសុំឱ្យភ្ញៀវទេសចរ បង់លុយបន្ថែមដើម្បីទទួលបានសេវាកម្មលឿនជាដើម។ ទន្ទឹមនឹងនេះភ្ញៀវទេសចរ ក៏មានបញ្ហាទាំងការស្នាក់នៅ ការធ្វើដំណើរក៏មានតម្លៃខ្ពស់ ហើយពាក់ព័ន្ធអនាម័យលើការហូបចុកទៀតសោត ក៏មិនទាន់មានស្តង់ដារ ណាមួយធានាឱ្យច្បាស់លាស់នៅឡើយ»។
អ្នកវិភាគលើការអភិវឌ្ឍន៍និងបញ្ហាសង្គមមួយចំនួន យល់ឃើញប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ដើម្បីស្ដារវិស័យទេសចរណ៍ឱ្យប្រសើរឡើងវិញ ទាល់តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នផ្លាស់ប្ដូររបបដឹកនាំពីផ្ដាច់ការ ទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដោយបើកទូលាយនូវសិទ្ធិសេរីភាព ព្រមទាំងឱ្យគណបក្សនយោបាយចម្រុះ អាចចូលរួមការបោះឆ្នោតដោយត្រឹមត្រូវ សេរីនិងយុត្តិធម៌ឡើងវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។