អ្នកជំនាញ និងសកម្មជនបរិស្ថាន ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា ឲ្យបង្កើនការថែទាំកូនឈើ ដែលដាំដុះឡើងវិញ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ខណៈរដូវប្រាំងឆ្នាំ២០២៥ ខិតជិតមកដល់។ ការស្នើសុំនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីកូនឈើនៅតំបន់នេះ លូតលាស់យឺត និងខ្លះងាប់ ដោយសារការកង្វះការថែទាំ។
កូនឈើមួយចំនួន នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរ បានដាំកាលពីជាង២ឆ្នាំមុន ក្រោយរងការឈូសឆាយដោយក្រុមហ៊ុនឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា កំពុងខ្វះការថែទាំ ដោយកូនឈើខ្លះបានងាប់ទៅវិញ។
សកម្មជនបរិស្ថាន កញ្ញា លឹម គឹមស័រ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែជំរុញដល់ក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា ឲ្យបង្កើនការមើលថែទាំកូនឈើ នៅតំបន់ភ្នំ តាម៉ៅឡើងវិញ។
អ្នកនាង លឹម គឹមស័រ៖«អ្នកមានទំនួលខុសត្រូវខ្លាំងបំផុតមួយទៀត គឺក្រុមហ៊ុន អ្នកដែលឈូសឆាយដីត្រូវតែមានទំនួលខុសត្រូវ ហើយក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ដូចជា ក្រសួងបរិស្ថានត្រូវជំរុញ និងដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុន ដែលបានប្រព្រឹត្តហ្នឹង»។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសកម្មជនបរិស្ថាន បានសង្កេតឃើញថា កូនឈើដែលដាំដុះឡើងវិញនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅមួយចំនួន កំពុងលូតលាស់យឺត និងងាប់ជាបណ្ដើរៗ ដោយសារខ្វះការមើលថែទាំ។
ការដាំដុះកូនឈើឡើងវិញ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុន ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា បានឈូសឆាយព្រៃឈើនៅតំបន់នេះ អស់ជាង៥រយហិកតារ ក្នុងរយៈពេល១សប្ដាហ៍ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។
បន្ទាប់ពីមហាជនប្រតិកម្មជុំទិស ចំពោះការឈូសឆាយព្រៃនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យបញ្ឈប់ការឈូសឆាយ និងដាំកូនឈើឡើងវិញ។ លោក ថ្លែងបែបនេះ នៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាបត្រដល់និស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៧ សីហា ឆ្នាំ២០២២។
លោក ហ៊ុន សែន៖«អ៊ីចឹងមិនមែនគ្រាន់តែយកទៅដាំហើយ នាំគ្នាបង្ហោះហ្វេសប៊ុក(Facebook)លេងឯណា ត្រូវដាំឲ្យវាត្រូវខ្នាតរបស់វា រួចហើយត្រូវតាមមើលការថែទាំទៀត ដែលក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយហ្នឹង នឹងត្រូវទទួលខុសត្រូវនៅពេលខាងមុខ សម្រាប់ការផ្ដល់ឲ្យរដ្ឋបាលព្រៃឈើដើម្បីថែទាំនៅពេលខាងមុខ»។
ថ្វីបើលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បញ្ជាឲ្យក្រុមហ៊ុន ដែលបានឈូសឆាយ ត្រូវទទួលខុសត្រូវថែទាំកូនឈើទាំងនោះក៏ដោយ ក៏បទបញ្ជានេះ ហាក់ពុំត្រូវបានគេអនុវត្តឲ្យបានល្អប្រសើរនោះដែរ។
ជាក់ស្ដែង កូនឈើទាំងនោះ ខ្លះមានទំហំតូចប៉ុនកដៃ ហើយមានស្មៅដុះស៊ុបទ្រុបពីលើ ខ្លះធំប៉ុនកំភួនជើង ខ្លះមានតែដើមគ្មានស្លឹក និងខ្លះទៀតបានងាប់តែម្ដង ។ កូនឈើទាំងនោះមាន ក្រញូង ធ្នង់ បេង និងកកោះជាដើម។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅមិនទាន់អាចទាក់ទង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខប្រមាញ់ និងនេសាទ កញ្ញា អឹម រចនា ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបជុំវិញបញ្ហានេះ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងឃ្លាំមើលធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា លោក សេង សុខហេង មានប្រសាសន៍ថា កូនឈើ ដែលដាំដុះឡើងវិញ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ហាក់លូតលាស់យឺត ដោយសារការថែទាំនៅមានកម្រិត ដីនៅតំបន់នោះ ជាប្រភេទដីខ្សាច់ និងការដាំដុះកូនឈើនេះ ហាក់រង្វើលៗ ឬមានគម្លាតឆ្ងាយពេក ខុសពីបច្ចេកទេសដាំដុះដើមឈើ ដើម្បីក្លាយជាព្រៃឈើធម្មជាតិ។
លោក សេង សុខហេង៖«ជាក់ស្ដែងបើយើងពិនិត្យទៅលើតំបន់ ដែលឈូសឆាយនៅភ្នំតាម៉ៅ យើងឃើញថា វាមានការយឺតយ៉ាវខ្លាំងមែនទែន ដោយសារកត្តាទី១ គឺការដាំរង្វើល ទី២ខ្វះការថែទាំ ព្រោះអីតំបន់ហ្នឹងគឺជាតំបន់ល្បាយខ្សាច់ទៀតគួបផ្សំជាមួយនឹងរដូវប្រាំងទៀត ការលូតលាស់នៃព្រៃឈើទាំងនោះមានភាពយឺតយ៉ាវ ហើយមើលឃើញថា ស្មៅមានការដុះច្រើនជាងឈើនោះទៅទៀត ។ អីចឹងអ្វី ដែលរដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនត្រូវធ្វើ គឺគួរតែបង្កើនការដាំថែមទៀត និងបង្កើនការថែទាំ ជាពិសេសការស្រោចទឹកនៅក្នុងរដូវប្រាំងឲ្យបានដិតដល់ ទើបព្រៃឈើទាំងអស់នោះ វានឹងលូតលាស់លឿនជាងមុន»។
ព្រះមហាក្សត្រ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យដាក់ឱ្យតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ទៅជាឧទ្យានសួនសត្វ ព្រៃការពារ និងសួនភូតគាម ដែលមានផ្ទៃដីសរុប ២.០២៥ហិកតា ដោយបង្កើតជាឧទ្យានសួនសត្វ ដើម្បីថែរក្សា អភិរក្សព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃ ។ ការដាក់ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ចូលជាតំបន់ការពារនេះ គឺក្រោយពេលក្រុមហ៊ុនឧកញ៉ាឡេង ណាវ៉ាត្រា ដែលទទួលបានសិទ្ធិអភិវឌ្ឍ បានឈូសឆាយព្រៃអស់ជាង ៥រយហិកតារ តែត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន បញ្ឈប់ទៅវិញ ដោយសារមានការរិះគន់ពីមហាជន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
សកម្មជនបរិស្ថាន និងអ្នកឃ្លាំមើល បារម្ភថា ប្រសិនបើកូនឈើ ដែលដាំដុះឡើងវិញ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ពុំត្រូវបានថែទាំដោយយកចិត្តទុកដាក់ ហើយបណ្ដាលឲ្យកូនឈើទាំងនេះ ងាប់ជាបន្តបន្ទាប់ វានឹងបង្កើតជាលេសមួយសម្រាប់ឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ស្នើសុំដីនោះ ដើម្បីយកមកអភិវឌ្ឍម្ដងទៀត ក្រោមហេតុផលថា ដីនៅតំបន់នេះ ពុំអាចដាំដុះ និងប្រែក្លាយជាតំបន់ព្រៃការពារបានឡើយ ។ ប្រការនេះ ពួកគាត់ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាល ឲ្យបង្កើនការថែទាំ និងវាយតម្លៃពីការលូតលាស់របស់កូនឈើនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅឡើងវិញ ដើម្បីស្វែងរកវិធីសាស្ត្រ ជួយឲ្យកូនឈើលូតលាស់បានលឿន ទប់ទល់នឹងអាកាសធាតុក្ដៅ នៅរដូវប្រាំងឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។