ប្រជាពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីនៅបឹងតាមោកជាង ១០០គ្រួសារ (១១៣) ក្រាញននៀលមិនចាកចេញពីលំនៅឋានដើម្បីទាមទារសិទ្ធិកាន់កាប់លើដីអាស្រ័យផល និងប្រឆាំងអំពើអយុត្តិធម៌សង្គម។ ពួកគាត់អះអាងថា ការមិនដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគាត់ហាក់ដូចជាសម្លាប់ពលរដ្ឋទាំងរស់។
ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ប្ដេជ្ញាតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព និងការពារដីលំនៅឋានដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិចុងក្រោយរបស់ពួកគាត់។
ពលរដ្ឋរស់នៅក្បែរបឹងតាមោក លោក សឿន គឹមសាន ឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងថា មូលហេតុដែលពួកគាត់នៅតែតស៊ូមិនព្រមចុះចេញពីដីលំនៅឋាន ដោយសារតែពលរដ្ឋរស់នៅអាស្រ័យផលលើដីលំនៅឋានតាំងពីជំនាន់ដូនតាមក។ លោកបន្តថា គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរដីនេះ គឺគ្រាន់តែជាលេសចង់បានដីពលរដ្ឋយកទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនសាងសង់អាគារ ខុនដូ តែប៉ុណ្ណោះ។
លោក សឿន គឹមសាន៖ «ខ្ញុំមានបញ្ហាប្រឈមច្រើនដែរ ដោយសារការអភិវឌ្ឍ វាកាន់កៀកដល់កន្លែងខ្ញុំរស់នៅអាស្រ័យផល ខ្ញុំកំពុងបារម្ភខ្លាចការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ ឬក៏ប្រើហិង្សាលើកន្លែងណាលើពលរដ្ឋអ៊ីចឹង ពីព្រោះមួយរយៈពេលមុន អាជ្ញាធរធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើប្រជាពលរដ្ឋមានការវាយតប់ផងលើស្ត្រី»។
ពលរដ្ឋឱ្យដឹងថា ផ្ទៃដីបឹងតាមោកមានទំហំជាង ៣ពាន់ហិកតារ (៣២៣៩,៧) អាចឱ្យពលរដ្ឋចំនួន៤០០គ្រួសារ អាស្រ័យផលដូចជា រាវខ្យង រកត្រី និងបេះត្រកួនលក់ជាដើម។
ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយអតីតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានកាត់ឆ្វៀលដីនៅតំបន់បឹងតាមោកឱ្យទៅបក្ខពួក និងសែស្រឡាយដែលស្និទ្ធនឹងលោក យកទៅធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជន មកធ្វើឱ្យពួកគាត់បាត់បង់ប្រភពចំណូលទាំងស្រុង។
ការកាត់ឆ្វៀលដីនៅតំបន់បឹងតាមោកនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រ ជំពាក់បំណុលធនាគារ អ្នកខ្លះបង្ខំចិត្តចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ហើយអ្នកខ្លះទៀតលក់ប្រហុកផ្អកបន្តិចបន្តួច គ្រាន់បានប្រាក់ចំណូលចិញ្ចឹមជីវិត។
ពលរដ្ឋរស់នៅក្បែរបឹងតាមោកម្នាក់ទៀតគឺ លោកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ ថ្លែងថា លោកស្រីគ្រាន់តែចង់បានសិទ្ធិរស់នៅលើលំនៅឋានរបស់ខ្លួន និងអាចរកប្រាក់ចិញ្ចឹមជីវិតតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្រីបន្តថា អាជ្ញាធរនៅតែបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងប្រើអំពើហិង្សាគ្រប់រូបភាពលើស្ត្រី និងកុមារដែលជាហេតុធ្វើឱ្យពលរដ្ឋឈឺចាប់ ហើយស៊ូស្លាប់នៅលើដីលំនៅឋានមិនព្រមចុះចេញឡើយ។
លោកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ៖ «ខ្ញុំនៅតែតស៊ូជម្នះទោះបីខ្ញុំជាប់បណ្ដឹងតុលាការ ទោះបីមានការគំរាមកំហែងក៏ដោយខ្ញុំត្រូវតែតស៊ូទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ដើម្បីលំនៅឋានពួកខ្ញុំ និងសហគមន៍របស់ពួកខ្ញុំ ។ ហេតុអ្វីចាំចាច់បណ្ដេញពលរដ្ឋខ្លួនឯងចេញ?ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់អ្នកមានលុយមានអំណាចអ៊ីចឹងវាជារឿងមួយធ្វើឱ្យខ្ញុំ ជំរុញឱ្យខ្ញុំរឹតតែតស៊ូ ដើម្បីដីលំនៅឋានខ្ញុំរឹតតែខ្លាំងជាងហ្នឹង»។
លោកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ បន្ថែមថា សមាជិកគ្រួសាររបស់លោកស្រីចំនួន ៣នាក់កំពុងជាប់ពាក្យបណ្ដឹងនៅតុលាការ ដោយសារអាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅបានប្ដឹងពួកគាត់ ពីបទបង្ករបួសស្នាមលើមន្ត្រីសាធារណៈ។ ប៉ុន្តែលោកស្រីថា អាជ្ញាធរមានចេតនាបំបិទសំឡេងពលរដ្ឋមិនឱ្យចេញតវ៉ា។ជារឿយៗអាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅតែងតែគំរាមកំហែង ប្រើអំពើហិង្សា និងតាមឃ្លាំមើលពលរដ្ឋដោយសារពួកគាត់មិនព្រមដោះដូរដីទៅរស់នៅទីតាំងថ្មីតាមការចង់បានរបស់អាជ្ញាធរ។ ជាក់ស្ដែងកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ ប្រមាណ២០០នាក់បានប្រើអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងកុមារបណ្ដាលឱ្យស្ត្រីម្នាក់ដួលសន្លប់ និងកុមារ៧នាក់រងរបួសស្រាល។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង និង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សេង ឡូត ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបជុំវិញបញ្ហានេះបានទេនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា យល់ឃើញថា ការអូសបន្លាយដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពលរដ្ឋនេះនឹងធ្វើឱ្យពួកគាត់បាត់បង់ទំនុកចិត្តលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ លោកបន្តថា អាជ្ញាធរគួរតែអនុវត្តច្បាប់ឱ្យមានតម្លាភាព និងពន្លឿនការដោះស្រាយបញ្ហាជូនពលរដ្ឋ។
លោក នី សុខា៖ «ជាធម្មតាប្រសិនបើការងារហ្នឹងវាអូសបន្លាយវាធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះកាន់តែរងគ្រោះទៅហើយមុខមាត់រដ្ឋាភិបាលក៏កាន់តែមិនល្អ ពីព្រោះថា ចង់មិនចង់វាធ្វើឱ្យការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋការលើកឡើងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ហ្នឹងប៉ះពាល់ដល់តម្លៃយុទ្ធការដោះស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលគេមើលទៅឃើញទៅថាសង្គមហ្នឹងវាអត់មានភាពយុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នាអ៊ីចឹងទេខ្ញុំគិតថាគួរតែកុំអូសបន្លាយពេលវេលាក្នុងការដោះស្រាយ»។
រដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្កើតគណៈកម្មការជាតិដើម្បីដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តាមរយៈការសម្រុះសម្រួលផ្សះផ្សា ដោយផ្អែកទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ និងតាមការស្នើសុំរបស់ភាគីទំនាស់ ។ ជាងនេះទៅទៀត លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់អះអាងថា ការដោះស្រាយជម្លោះក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការជារឿងសំខាន់ ដើម្បីកាត់បន្ថយការកកស្ទះសំណុំរឿងនៅក្នុងតុលាការ និងដើម្បីកាត់បន្ថយពេលវេលាក្នុងដំណើរការក្ដីក្ដាំរបស់ពលរដ្ឋ។
ផ្ទុយពីការអះអាងរបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោកតែងស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគ្រប់ជាន់ថ្នាក់បែរជាគ្មានការអើពើពីទុក្ខលំបាករបស់ពួកគាត់ឡើយ។ ក្រោយពីគ្មានដំណោះស្រាយហើយនោះ ពលរដ្ឋដែលសកម្មចេញមុខតវ៉ាមួយចំនួនបានរត់ភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសដើម្បីគេចពីការយាយីរបស់អាជ្ញាធរ។
ពលរដ្ឋលើកឡើងថា ប្រសិនបើ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពិតជាមានឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពួកគាត់ពិតប្រាកដមិនមែនបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញ គ្រួសារប្រឈមនឹងការបែកបាក់ ហើយកូនៗត្រូវបាត់បង់ការសិក្សានោះទេ។ ទោះបីជាត្រូវរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាក បែបនេះក្ដី ក៏ក្រុមពលរដ្ឋនៅតែក្រាញននៀលមិនព្រមចាកចេញពីផ្ទះសម្បែងឡើយ ពួកគាត់ស៊ូស្លាប់ដើម្បីការពារដីផ្ទះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។